Mor Gabriel Manastırı Nerededir? Dünyanın Ayakta Kalan En Eski Manastırları Mor Gabriel Manastırı'nın Tarihi
Mor Gabriel Manastırı ya da diğer ismi ile 'Deyrulumur Manastırı' tüm Türkiye'deki önemli yapılar arasında yer almaktadır. Tarihin en eski yapıları arasında yer alan Manastır'ı her yıl yerli ve yabancı turistlerin yanı sıra, Süryani cemaatinin mensupları da ziyaret eder. Deyrulumur Manastırı, köklü tarihi ve eşsiz mimarisiyle dünyada ayakta kalan en eski Süryani Ortodoks manastırıdır. Peki, Mor Gabriel Manastırı'nın tarihçesi nedir? Mor Gabriel Manastırı nerededir?
İşte, Mor Gabriel Manastırı'nın tarihçesi...
Mor Gabriel Manastırı Tarihi
397 yılında, Mor Şemun'a bir melek tarafından Dua Evi gösterildi. Bu olayın ardından, aynı yıl içinde Mor Şemun ve Mor Şmuel tarafından bir manastır kuruldu. Dönemin Roma imparatoru Honorius ve Bizans imparatoru Arcadius, manastıra maddi yardımlarda bulundular. O zamanlar manastıra Mor Şmuel Manastırı deniyordu ve bu kuruluşun öyküsüne Kartmin Üçlüsü adı verildi. 408 yılında, dönemin Bizans imparatoru II. Theodosius, manastıra tekrar maddi destek sağladı.
Mor Şmuel, manastırın ilk kurucusu, 409 yılında hayata gözlerini yumdu. Bu ölümden 24 yıl sonra, ikinci kurucu Mor Şemun da vefat etti. Bu süre boyunca, manastırın en parlak dönemi olarak 12. yüzyıla kadar kaydedildi. Bu manastırda, sadece Turabdin bölgesinden değil, tüm Mezopotamya'dan gelen öğrenciler, din ve diğer konularla ilgili eğitim alıyordu.
Mor Gabriel Manastırı Orta Çağ Dönemi
Manastırdaki Büyük Kilise, 12. yüzyılda, Dua Evi olarak da bilinen, Bizans İmparatoru Anastasius'un maddi destekleriyle tamamlandı. Aynı dönemde, imparatoriçe Theodora'nın yardımıyla Theodora kubbesi vaftizhane olarak tasarlandı. Süryani Kilisesi, yedi kutsal sır içerir ve bu sırlardan biri vaftizdir. Vaftiz işlemi, kız veya erkek bebeğin doğumundan sonraki 40 gün içinde gerçekleştirilir ve vaftiz edilen bebekler, diğer sırlardan biri olan Kutsal Murun yağı ile kutsanır.
518 ile 527 yılları arasında, Kalkedon Konsili kararları nedeniyle manastır ile Bizans arasında gerilim başladı. Bu gerilimin başladığı dönemde hüküm süren Bizans İmparatoru I. Justinianus'tu. Konsil kararlarına uymayan rahipler, 20 yıl gibi bir süre boyunca manastırdan uzak tutulma cezasına çarptırıldı.
Mor Gabriel Manastırı Kimlerin Hakimiyetine Geçmiştir?
581 yılında, Persler Turabdin bölgesine saldırarak manastırı ve çevreyi yağmaladılar. Bu saldırıda manastırın en büyük kütüphanesi de yağmalandı ve ciddi hasar aldı. Manastırın din görevlileri, Homeros'un İlyada ve Odysseia eserleri üzerinde araştırma yaparken, harflerin altında başka harfler olduğunu fark ettiler. Yapılan araştırmalar sonucunda, silinmiş Süryanice harflerin altında Grekçe orijinal kopyaların Homeros'un İlyada ve Odysseia kitapları olduğu ortaya çıktı. Bu kopya daha sonra aynı sayfalara Süryanice olarak yeniden yazıldı. Ne yazık ki, bu kitap günümüzde kayıptır.
Romalılar 605 yılında bölgeyi tekrar kontrol altına aldılar, ancak bu hakimiyet sadece 8 yıl sürdü. 613 yılında Persler tekrar bölgeyi yağmalayarak kontrolü ele geçirdiler.
615 yılında, Daniel Uzoyo, manastırın ilk metropoliti olarak göreve başladı. Daniel Uzoyo, sadece manastırın değil aynı zamanda Turabdin bölgesinin metropoliti olarak atandı. 615 yılından 1088 yılına kadar, manastır Turabdin bölgesinin dini yönetim merkezi olarak hizmet verdi.
634 yılında, Aziz Gabriel veya diğer adıyla Mor Gabriel, manastırın metropoliti oldu. Mucizeleri ve başarılı yönetimiyle tanınan Aziz Gabriel, 15. yüzyıldan sonra manastıra Mor Gabriel Manastırı adını kazandırdı. 668 yılında vefat ettiğinde, manastırdaki Azizler Evi'ne defnedildi.
640'lı yıllarda bölge, Müslüman ordusu tarafından işgal edildi.
Mor Gabriel Manastırı, 1100 ve 1146 yıllarında Selçuklu saldırılarına maruz kaldı. 1169 yılında ise bir saldırı daha gerçekleşti ve bu saldırıda kütüphane yağmalandı. İşgalciler, 2 hafta boyunca manastırı işgal altında tuttular.
Tarihe Şahitlik Eden Mor Gabriel Manastırı
1296'da Moğollar bölgeyi tekrar işgal etti. Manastır yağmalandı ve pek çok yapısı yıkıldı. Buradaki sakinler ve rahipler manastırı dört ay gibi bir süre boyunca terk etmek zorunda kaldılar. Dört ay boyunca terk edilen manastırdan pek çok değerli eşya ve kutsal yağ yağmalanmıştır.
1393-1394 yıllarında tekrar Moğol istilasına maruz kalan manastıra yapılan saldırılar sırasında Metropolit Yuhanon Yeşu 32 rahip ve 300 kişi şehit oldu.
1395'de Moğol lideri Timurlenk, Turabdin bölgesi ile manastıra tekrar saldırı düzenledi. Mor Gabriel Manastırı yakınlarındaki Rahip Mağarası'nda Metropolit Yuhanon Tuma 40 rahip, 4 papaz ile beraber 500 kişi şehit edilir. 1413 yılında manastır tekrar bir Moğol saldırısına uğradı. Bu saldırıdan sadece bir rahip kurtuldu.
1541'de manastırdan altın, gümüş, ipekten oluşan pek çok kıymetli eşya yağmalanır. 1684'de Patrik İgnatius I. Abdulmesih, Mor Gabriel manastırını ziyaret eder ve Murun’u kutsar.
Manastır 1714 senesinde ağır bir saldırıya uğrar. Manastır rahiplerinden olan Zeytun’un bir dua kitabında yazana göre 1834'de bölgede bulunan halk tarafından tekrar saldırıya uğrar.
Mor Gabriel Manastırı'nın Önemli Yapıları
Mor Gabriel Manastırı, Süryani Ortodoks Kilisesi'nin en önemli dini ve kültürel merkezlerinden biridir. Manastır kompleksi içerisinde birçok önemli yapı bulunmaktadır. İşte bazıları:
Mor Gabriel Kemerleri
Manastıra yaklaşık 500 metre uzaklıktadır ve manastır ile Kivah köyü arasında yer alır. Hristiyanlık öncesi zamanlardan kalma bir pagan veya putperest tapınağı olduğuna inanılıyor.
Dua Evi ya da Büyük Kilise
Manastırın kurucuları Mor Şmuel ve Mor Şemun tarafından dua etmek için kurulan ilk kilisedir ve manastırın içinde yer almaktadır. Melek ve Mor Şemun'un temellerini atması ile manastırın kuruluşu başlamıştır. Ardından bu iki din insanı bu temelin üzerine Dua Evi'ni inşa etmiştir.
Büyük Kilise Çan Kuleleri
İki tane çan kulesi bulunan Mor Gabriel Manastırı'na bu çan kuleleri 1971 ve 2003 yılında yapılmıştır. 2013 senesinde yapılan çan kulesinin yerine başka bir çan kulesi vardı. Yeni yapılan bu kule ölülerin ruhları için inşa edilmiştir.
Theodora Kubbesi
Manastırın içerisinde yer alan önemli yapılardan birisidir. İçeriden sekiz tane kemerin oluşturduğu sekiz köşeli ve kubbeli yapı dışarıdan küp şeklinde gözükmektedir.
Bu kubbe 6. yüzyılda yapılmıştır ve manastırdaki bulunan en eski yapılardandır.
Mor Gabriel’in İnziva Odası
Büyük kilisenin yanında ve üstünde yer almaktadır. Bu odada duvarda açılmış dar bir niş bulunmaktadır. Bu niş içerisinde Mor Gabriel inzivaya çekildiği söylenmektedir.
Mor Gabriel Manastırı'nın Tarihi Yapıları
İnziva Kulesi
İnziva Kulesi manastırın 300 metre uzağında yer almaktadır. Kulenin yüksekliği 10 metre boyutları ise 6 metre x 5 metredir. Manastırın inşa edildiği ilk zamanlarda buranın gözetleme kulesi olarak kullanıldığı düşünülmektedir.
Meryemana Kilisesi
Theodora kubbesinin önündeki uzun Abbara boyunca yürüyerek de ulaşılabilen Meryemana Kilisesi, mimari açıdan değerlendirildiğinde üç kemerli ve üç beşik tonozlu neften oluştuğu görülmektedir. Kilise sunağı 1991 yılında inşa edilmiştir.
Elçiler Evi
Şehitler Evi şimdiki adı ile ise Azizler Evinin hemen yanında yer almaktadır. Yapının içerisinde 1915 senesinde ölen manastır eski metropoliti Athanasios ile 1984 senesinde ölen Turabdin Metropoliti İvennis Afrem’in mezarları vardır.
Kırk Şehitler Mabedi
Azizler Evi'nin üstünde olan Kırk Şehitler Mabedi günümüzde manastırda görev alan personelin kullanmış olduğu bir kütüphane ve oturma odasıdır.
Şehitler Evi
Yapıldığı zaman Şehitler Evi olarak anılmasının nedeni, ilk yıllardan beri şehitlerin burada gömülü olmasıydı. Burada 15 tane niş mezar bulunmaktadır. Bu mezarların içerisinde ise 12.000 azizin kemikleri vardır.
Mor Gabriel Manastırı'na Nasıl Gidilir?
Mor Gabriel Manastırı, Mardin'in Midyat ilçesine bağlı Güngören köyünde yer almaktadır. Manastıra uçakla ulaşmak için Mardin havalimanını kullanabilirsiniz. Mardin'in Kızıltepe ilçesinde, şehir merkezine 25 km uzaklıkta bulunan Mardin Havalimanı'na İstanbul, Ankara ve İzmir'den direkt uçuşlar bulunuyor.
Mor Gabriel Manastırı Ulaşım Bilgileri
Adres: Midyat-İdil Yolu 23'üncü kilometre Güngören Köyü, PK. 4, 47510 Midyat-Mardin
İnternet sitesi: www.morgabriel.org/
Telefon numarası: 0 (482) 213 75 12
Google Haritalar konum bilgisi için tıklayınız.
Mor Gabriel Manastırı Nerededir?
Mardin ilinin Midyat ilçesinin 23 kilometre güneydoğusunda bulunan Manastır, Meşe ağaçlarının çevresinde dikili olduğu yüksekçe bir tepede inşa edilmiştir.
Mor Gabriel Manastırı Giriş Ücreti ve Ziyaret Saatleri
Ziyaret Saatleri
Öğleden Önce 08:30–11:00,
Öğleden Sonra 13:00–16:30
Giriş Ücreti
Rehberin size eşlik ettiği Mor Gabriel Manastırı giriş ücreti 30 TL'dir. Müze kart geçersizdir.
Mor Gabriel Manastırı Gezgin Yorumları
Güneydoğu'nun önemli yapılarından birisi olan Mor Gabriel Manastırı'nı ziyaret eden kişilerin yorumlarını sizler için derledik.
'Grupla giriş yapılıyor, giriş ücreti 15 TL. İdi sanırım. Manastırda öğrenci olan bir arkadaşımız rehberlik ediyor. Manastırın ihtiyaçlarına kullanılıyor. Manastır öncelikle tertemiz ve ağaçlar çok bakımlı. Midyattan 20 km. Yolu düzgün. Girişte otoparkı var. Özellikle belirtmek istediğim bir husus var. Turlarla gelenler kalabalık olduğundan gürültü ve kargaşa oluyor. Gruptaki kişi sayısı biraz daha az olsa tur daha verimli geçer kanaatindeyim.'
'Gezerken hayranlıkla gezdiğim görülmesi gereken harika bir yer. Hala kullanılan bir manastır. Rehberle birlikte geziliyor. Rehber de manastırda yaşamış birisi olduğu için onunla gezmek daha keyifli oldu.'
'Rehber eşliğinde gezi yapılıyor içeride aktif yaşam olduğu için girilmesi yasak bölümler var, rehber manastırda yaşayan biri kendi tarihini kendileri anlatıyor gayet açık ve verimli bir anlatım oluyor. İçerisi tertemiz tarihi dokular çok güzeldi. Giriş saatlerine dikkat etmeniz gerekiyor, ibadet saatinde gittiğimiz için 30 dakika kadar beklemek zorunda kalmıştık.'
'Süryani inancında önemli bir yeri olan bu manastırda mor bir renk değil süryani inancına gore aziz demek. Son dönemlerde yapılan yatırımlarla çok değişmiş. Ücret 15 lira ve müze kartı geçmiyor. Bence Ibadet yerleri hangi inanç olursa olsun ücretli olmamalı.'
'Olağanüstü bir koruma ve temizlik durumuna sahip güzel manastır. Çok güzel, harika bir hikayesi var. Manastırın içinde size her şeyi çok profesyonelce ve sabırla açıklayan kendi rehberleri var. Tarihin bir kısmını ve Ortodoks Hıristiyan Kilisesi'ni anlamak için manastırı ziyaret etmenizi öneririm.'
'Midyatta gidilmesi gereken bir manastır. 1700 yıllık bir tarihinin olması kültürel yapısı ayrı güzellikte tarihi sevenler için ideal görülmesi gereken yerlerden biri hala aktif olarak manastır da yaşayanlar var şanslı iseniz orada yaşayan rahip ve rahibelerle konuşma fırsatınız olur'
Yorum Yazın
Gidip görmüştüm.Mardin'i gerçekten çok sevdim Taş Evleri,Mezopotamya manzarası,Kasımiye Medresesi umarım tekrar giderim günün birinde...
Efsane bir yer herkese tavsiye ederim. Aynı zamanda ücretsiz olarak rehberleri de var..
Mardin ve insanları bildiğimiz eski komşular gibi, kime nereye gittik ise güler yüzlü ve cömertçe karşılandık, taş evleri birer sanat eseri, evler,, insanlar... Devamını Gör