Dikkat, Kilisenin Etkisi Altında Olabilirsiniz! Cenazelerde Siyah Giyinmek Meğer Hristiyanlık Geleneğiymiş
Bazı renklere ve sayılara farklı anlamlar yüklendiğine denk gelmiş olmalısınız, tıpkı cenazelerde siyah giysilerin tercih edilmesi gerektiği gibi. Aslında bu öylesine yapılmış bir tercih değil, siyahın bir anlamı var. Gelin, cenazelerde neden siyah rengin kullanıldığının hikâyesini anlatalım.
Siyah, karanlığı ve ölümü çağrıştırıyor.
Cenaze merasimlerinde çoğunlukla siyah giyildiğini fark etmiş olmalısınız. Bunun nedenini, siyahın ölümü ve karanlığı çağrıştırması olarak düşünebilirsiniz. Bu kanı kısmen doğru olsa da aslında siyah rengin altında yatan gerçek bambaşka.
Işığı ve tüm renkleri emen siyahın asıl anlamı ne?
Siyah renk; korku, kötülük, saldırganlık, güç, zarafet ve isyan gibi anlamlara gelir. Fark edeceğiniz üzere çoğunlukla olumsuz kavramlarla ilişkilendirilir. Oysa siyah; aslında gücü, otoriteyi ve resmiyeti de temsil eden bir renk. Üstelik siyahın güçlü duyguları harekete geçirmek gibi bir etkisi de var. Batı ülkelerinde ise bu renk; ölümün, yasın ve hüznün rengi olarak kabul görüyor.
Şimdi zamanda bir yolculuğa çıkalım ve siyah rengin tarihteki önemini öğrenelim.
Roma İmparatorluğu döneminde soylu aileler, yas tuttukları zaman koyu renk cübbe tercih ederlerdi. Orta Çağ döneminde ise kilise, yas döneminde siyah kıyafetlerin giyilmesini zorunlu kılıp yas ile siyah rengi bütünleştirdi. İnsanlar o dönem, kilisenin etkisi ile siyah rengin şeytanları ve kötü ruhları uzaklaştırdığına inanıyordu. Siyah renkli giysiler ise oldukça pahalıydı. Bu yüzden asiller dışında kimse siyah renkli kıyafetler alıp giyemiyordu. Sıradan insanların bu rengi tercih edememe sebeplerinden bir diğeri aristokratları taklit etmelerinin(!) yasak olmasıydı. Bu nedenle o dönemlerde siyah rengi yalnızca kraliyet ailesi mensupları ve aristokratlar tercih edebiliyordu.
Kiliseler, zamanla siyah rengin önemiyle ilgili daha çok fetva vermeye başladı.
Kiliseler, cenazelerde siyah renk giyilirse ölen kişinin ruhunun geri gelmesine engel olunabileceğinden söz etmeye başladı. Böylece yas tutan kişi, siyah rengi tercih edince kaybettiği kişinin ruhunun geri gelemeyeceğinden emindi. Bu yüzden Orta Çağ döneminde Avrupalı kadınlar, ölen eşlerinin kendilerine musallat olmasından korunmak için tam yedi yıl boyunca siyah giyinmeye başladılar.
Cenaze merasimlerinde siyah giymeyi gelenek hâline getiren isim: Kraliçe Victoria
Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Krallığı'nın kraliçesi Victoria, eşi Albert'ın vefatının ardından 40 yıl boyunca yas tutmuştu. Eşi Albert'ın vefatı ile hüzne boğulan Kraliçe, bu süre boyunca sadece siyah elbiseler tercih etti. Kraliçeyi örnek alan halk da bunu bir gelenek hâline getirdi. Böylece dul kalan kadınlar, eşlerinin vefatından sonra altı ay ya da bir yıl boyunca siyah kıyafetler tercih etmeye başladılar.
Sanayi Devrimi'nden sonra boya atölyelerinin sayısı artınca siyah renkli giysiler daha uygun fiyata satılmaya başladı.
1900'lü yıllarda seri üretimle siyah renkli kıyafetler imal edilmeye başladı ve halk da dâhil olmak üzere herkes tarafından temin edilebildi. Tabii siyah rengin tercih edilmesindeki artışta dergilerin de payı büyük. Dergilerde insanların cenaze merasimlerinde neler yapması ve nasıl giyinmesi gerektiği detaylıca ele alındı. Bu da insanların siyaha yönelmesine neden oldu.
Peki, Türk kültüründe siyah giyme zorunluluğu var mı?
Eski Türk milletlerinden siyah giyen tek topluluk Kumanlardı. Bunun sebebi ise onların Orta Çağ Dönemi'nde Avrupa'da yaşam sürmeleriydi. Yaşadıkları toplumdan etkilenen Kumanlar, Gök Tanrı inancını bırakıp Hristiyanlık dinini kabul ettiler. Kilisenin sözüne itaat ettikleri için cenazede siyah giymeyi benimsediler. Diğer Türk topluluklarına baktığımızdaysa kültürümüzde bununla ilgili bir zorunluluk bulunmadığını görebiliriz. Yani cenazelerde istediğiniz rengi tercih etmekte özgürsünüz. Tabii, çılgın renkler tercih edip fazla dikkat çekmenizi de önermeyiz.
Her toplum, renklere aynı anlamı yüklemiyor.
Cenazede beyaz, sarı, mavi hatta kırmızı rengi tercih eden kültürler de bulunuyor. 'Cenazede kırmızı mı giyilirmiş hiç?' diyebilirsiniz. Ancak Güney Afrika Cumhuriyeti ve Gana'da cenaze merasimlerinde kırmızı renkli kıyafetler giyiliyor. Myanmar'da sarı, İran'da mavi, Tayland'da ise mor renk benimseniyor. Hindistan'da ve Çin'de ise beyazın saflığı temsil ettiğine inanıldığı için beyaz, yas rengi olarak kabul ediliyor. Yani her kültür, cenazelerde kendi benimsediği rengi tercih ediyor.
Yorum Yazın