İstanbul'da Sinek Avına Çıkılmadı da Demeyiz! İşte 1959 Yılında Gerçekleşen, Tarihin Belki de En Garip Olayı
Kemerlerinizi bağladıysanız tarihte bir yolculuğa çıkıyoruz. Yıl, 1959; yer, İstanbul. Neden bu yıl diye soracak olursanız 1959'da İstanbul tarihinin en garip olayı meydana geldi. Kulağa gülünç gelebilir ama sinekten muztarip olan halk, ellerinde raketlerle sinek avına çıktı. Evet! Yanlış duymadınız. Gelin, 1959 yılında yaşanan sinek avı seferberliğine hep beraber tanık olalım.
1959 yılı İstanbul'unun garip sorunları.
1959 yılının İstanbul'unda yazın boğucu sıcakları ve susuzluk sorunu baş gösteriyordu. Çöplerin konteynerler yerine sokaklara yığılması da bir başka problemdi tabii. O yılların tek artısı ise muhtemelen İstanbul'da trafiğin olmayışıydı. Gelelim İstanbulluları canından bezdiren asıl soruna. 1959 yılında İstanbul tarihinin en garip olayı yaşandı. Şehri sinekler bastı ve durum kontrolden çıktı. At arabalarının çokluğu, ahır ve mandıraların şehrin göbeğinde yer alması ve çöplerin sokağa atılması da sinek nüfusunu tetikledi hâliyle. O dönem sokağa çöp atmanın cezası, tam 150 liraydı ve bu miktar 102 lira olan Cumhuriyet altınından bile daha fazlaydı. Ancak caydırıcı ceza tutarı bile sokağa çöp atılmasına engel olamıyordu.
Devletin ilaçlama çabaları da ne yazık ki bir sonuç vermedi.
Sinek doğumevine dönen İstanbul için ilaçlama çalışmaları da sonuç vermedi. Sinekler yüzünden insanlar uyuyamaz, yemek yiyemez hatta çalışamaz oldular. Gazeteler, manşetlerinde o dönem 'Karasineğin zararları ve karasinek kovma yöntemleri' gibi başlıklara yer verdi. İstanbul halkı, sineklerin çiftleşmesinden sonra 40 gün içinde tam 44 bin sinek ürediğini bile öğrenmişti. Hâl böyle olunca sinek raketleri karaborsaya düştü.
Restoranlarda müşteriler rahat yemek yiyebilsin diye sinek raketi dağıtılıyordu.
Sineklerin ilgisini en çok açık sarı renk çekiyordu. Koyu mavi rengi ise hiç sevmiyorlardı. Bu nedenle halk da sineklerin sevmediği renkleri tercih ediyordu. O dönemde buzdolabı da her evde bulunmuyordu tabii. Bu yüzden yiyecekler tel dolaplarda muhafaza edilirdi. Asıl sorun ise tel örgüde ufacık bir delik olunca içerisinin sinekle dolmasıydı. Yemekte bile rahat vermeyen sinekler yüzünden lokantalar, günden güne müşteri kaybı yaşıyordu. Lokantada yemek yemeye devam eden müşterilere ise rahat yemek yiyebilmeleri için sinek raketi veriliyordu.
İl Sağlık Müdürü, İstanbul halkına çağrıda bulundu ve "Günde 40-50 sinek avlıyorum. Size de tavsiye ederim." dedi.
İl Sağlık Müdürlüğü bile sinek istilasına maruz kaldı. Müdürle görüşmeye gelen vatandaşlar, kapıda bir süre bekletiliyordu. Odacı içeriyi dinleyip sinek sesi kesilince vatandaşı müdürün odasına alıyordu. İl Sağlık Müdürü ise halka çağrıda bulundu ve “Her gün 40-50 tane öldürüyorum. Aynı şeyi vatandaşa da tavsiye ederim. Milyonlarca nüfus, milyonlarca sineği pekâlâ imha edebiliriz” dedi.
Devlet, haftada bir günü "Sinek İtlâf Günü" ilan etti.
Şehre kâbus gibi çöken sinekler için İstanbul Belediye Başkanı, çözüm üretmek amacıyla çalışanları ile toplantı düzenledi. Sonra ortaya herkes kendi kapısının önünü süpürsün önerisi sunuldu. 1,5 milyonluk İstanbul nüfusunda herkes 10 sinek öldürse 15 milyon sinek imha edilir diye düşünüldü.
İstanbullular, 17 Ağustos 1959 tarihinde ellerinde raketlerle sokağa fırladı.
Devletin kararı üzerine gazeteler ve radyolar duyuru yapmaya başladı. İlk olarak 17 Ağustos 1959 tarihinde saat 13.00'te halk, ellerinde raketlerle sinek avına çıktı. Bir saat süren yoğun çalışmada toplam 10 milyon sinek avlandığı açıklandı. Belediye başkanı ve vali bu konuyu çok önemli bir sorunun çözümü olarak gördüğü için sinek avına katılmadığı tespit edilen vatandaşlara para cezası dahi uyguladı. 10 milyon sinek avına rağmen sinek istilasında bir azalma gözlemlenemeyince halkın her pazartesi günü saat 13.00'da sokağa çıkması ve sinek avlaması zorunlu kılındı.
Tüm çabalara rağmen sinek istilasının önüne geçilemedi.
Her hafta sinek avına katılan insan sayısında azalma meydana geldi. Bu yüzden İstanbul halkı sinek avı seferberliğinden olumlu bir sonuç elde edemedi. 'Peki ya bu sorun nasıl çözüldü?' diyecek olursanız kış mevsiminin gelişi ile birlikte sinek nüfusunda da azalma meydana geldi. Böylece sinek avı seferberliği tarihe adını en garip olaylardan biri olarak yazdırmayı başardı.
Yorum Yazın
1959'da Londra nasıl görünüyormuş acaba? Ya da Washington, savaştan çıkmış Münih, Paris, Roma...