Tarihimiz de Yıkıldı: Hatay'ın Antakya ve İskenderun İlçelerinde Depremde Zarar Gören Değerli Yapılar
Ülkemizi sarsan Kahramanmaraş depreminin ardından kaybettiğimiz canların yasını tutuyor, evleri enkaz haline gelen vatandaşlarımızın yaralarını sarmaya çalışıyoruz. 7,7 büyüklüğündeki depremin darmadağın ettiği binalar sadece konutlar olmadı, asırlarca süregelen kültürleri barındıran tarihi binalar da depremin etkisiyle zarar gördü, bazıları tamamen yıkıldı.
Özellikle İbrahimi dinlere mensup olan insanların yüzyıllardır bir arada yaşadığı Hatay, depremden en çok etkilenen çevre illerden biri oldu. Twitter'da Antakya'nın Kapıları isimli hesabın ve diğer kullanıcıların aylar önce paylaştığı ve enkaz haline gelen birbirinden değerli tarihi binalar ile hikayelerini derledik.
Elbet bir gün geri toparlayacağız!
6 Şubat günü gerçekleşen Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından çevredeki 10 ilde büyük hasar meydana geldi. Kaybettiğimiz canlarımızın yasını tutarken bir yandan hâlâ enkaz altında kalan vatandaşlarımıza ulaşmaya, diğer yandan da evlerini kaybeden insanlarımızın yaralarını sarmaya çalışıyoruz hep birlikte.
Depremin şiddetiyle gerçekleşen büyük yıkımdan etkilenen sadece vatandaşlarımızın evleri değil, binlerce yıllık tarihimiz de oldu.
Her bir taşında Anadolu topraklarının binlerce yıllık tarihinin izlerini taşıyan, çeşitli etnik kültürler ve inançlardan gelen insanların mozaik gibi birlikte yaşadığı birbirinden değerli yapılar maalesef darmadağın oldu depremle.
Her dini inançtan insan birlikte yaşadığı için günün belli saatlerinde ezan, çan ve hazzan sesinin birbiriyle iç içe girdiği 23 asırlık geçmişe sahip olan Hatay, depremden en çok etkilenen illerimizden oldu.
Twitter'da Antakya Kapıları isimli bir hesap, aylardır Hatay'ın dört bir yanındaki birbirinden değerli kültürel yapıtları paylaşıyordu.
İyi ki de paylaşmış, çünkü depremin etkisiyle bu değerlerin çoğundan geriye sadece fotoğraflar ve enkazlar kaldı.
Antakya'nın Kapıları sayfası ve diğer sosyal medya kullanıcılarının paylaştığı fotoğraflar ile depremin ardından Hatay'ın özellikle Antakya ve İskenderun ilçelerinde zarar gören tarihi yapılara bir bakalım...
1. Ata Koleji
1900 yılında yapımına başlanan ve 1908 yılında kullanıma hazır hale gelen binayı yaptıran kişi Rıfat Bereket'tir. Binanın mimarisi, İstanbul’daki saraylar ve büyük konakların minyatür bir şekli halindedir. Plan ve projeleri İstanbul’da yapılmıştır. Bütün dış balkonların modeli Osmanlı Saraylarının balkon tipinde ve taş oymadır.
Rıfat Bereket 1908’de öldüğü zaman, bina varislerine kalmıştır. Bir söylentiye göre, Rıfat Bereket’e sağ iken bu konakta kalmak nasip olmamıştır. Hatta bununla ilgili bir türkü olduğu söylenir:
“Bir konak yaptırdım bir uçtan bir uca,
İçinde yatmadım üç gün üç gece.'
2. Antakya Habib-i Neccar Camii
Türkiye topraklarındaki ilk camii olarak bilinen 14 asırlık bu tarihi yapı, 638 tarihinde Antakya, Müslüman Arapların eline geçtiği dönemde inşa edildi. Kurtuluş Caddesi'nde yer alan önemli camii, ismini Hz. İsa'nın havarilerine inan ve bu uğurda canını veren Habib-i Neccar'dan (marangoz) alır.
3. Hatay Meclis Binası
Fransız mimar Leon Benju tarafından 1927 yılında sinema salonu olarak inşa edilen tarihi bina, 1938'de Hatay Devleti’nin kurulmasıyla meclis binası olarak kullanılmıştı.
29 Haziran 1939 günü devletin yasama organı olan 22 üyesi Türk olan 40 üyeli Hatay Devleti Millet Meclisinin aldığı karar gereği Türkiye'ye katıldı ve Hatay il oldu.
Bunun ardından yıllarca pek çok farklı amaçla kullanılan bina, en son kültür ve sanat merkezi haline gelmişti.
4. Antakya Protestan Kilisesi
Fransızların Antakya'da olduğu dönemde elçilik ve banka olarak kullanılan bina, 2000 yılında Güney Koreli bir Metodist Kilisesi tarafından Protestan Kilisesi olarak tanındı. Kilisenin giriş kapısında Türkçe, İngilizce Korece yazılmış plaketlerde Haziran 2000'de açıldığı yazar.
Bahçe içerisinde beyaz köfeki taşından yapılan giriş bölümü, sivri kemerli kapıları, cephe görünümünün iki yanında dikdörtgen birer pencere ile üst katlarda yine dikdörtgen söveli üçer pencere bulunuyordu.
5. Antakya Azizler Petrus ve Pavlus Rum Ortodoks Kilisesi
Aslen ahşaptan yapılan kilise, 1872 yılındaki depremle yıkıldı ve yandı. Yanmasının nedeninin, yere dökülen yağ kandillerinin ahşap mimariyi tutuşturması olduğu tahmin ediliyor.
Yanmış olan kilise binasının yerine yapılan yeni bina, taş yontusu ustalığı ile Bizans Mimari Tarzının çok iyi bir örneğini yansıtıyordu.
6. İskenderun Latin Katolik Kilisesi
Anadolu Katolik Kilisesi'nin merkezi olan, yapımı 13 yıl süren 152 yıllık tarihi İtalyan Latin Katolik Kilisesi'nin ayin ve cenaze törenlerinin gerçekleştirildiği alanın neredeyse tamamı yıkıldı.
7. Samandağ Meryem Ana Rum Ortodoks Kilisesi
Hatay'ın Ermeni köyü olan Vakıflı'daki Meryem Ana Kilisesi, depremlerde zarar gördü. 130 kişinin ikamet ettiği köyde can kaybı yaşanmadı. Köy muhtarı Berç Kartun, can kaybının meydana gelmediği nadir yerlerden birinin Vakıflı olduğunu söyledi. Tarihi Meryem Ana Kilisesi'nin dış duvarı ile iç kısımları ve köy okulu zarar gördü.
8. Antakya Sinagogu (Musevi Havrası)
Kapısının üstünde Davut Yıldızı (altı köşeli yıldız) amblemi bulunan Antakya Sinagogu, bir zamanlar Roma Caddesi olarak anılan Kurtuluş Caddesi’nde, Fransız döneminde inşa edildiği söylenen sıra binaların arasındadır. Yaklaşık 200-250 yıl önce, Beyrut ve Halep'ten gelen yardımlar sayesinde inşa edildiği sanılmaktadır.
Midraş (küçük sinagog) kapısı üzerindeki 'Bu ev rahmetli Yitshak Swid adına 5650 (1890) yılında yapılmıştır' yazılı kitabe bilinen en eski tarihi vermektedir.
Türk Yahudi Toplumu, Twitter hesaplarından paylaştıkları bu fotoğraflarla Sinagog'un yıkıldığını açıkladı.
9. Tarihi Affan Kahvesi
Kurtuluş Caddesi üzerindeki Affan Mahallesi'nde yer alan Affan (İnci) Kahvesi, 1911 yılında Fuat Sahilli tarafından yaptırılan ve 1913 yılında yapımı bitirilen iki katlı taş binanın alt katındadır.
Yapımında Fransız mimarlar ve Halep'ten gelen taş ustaların emeği olan kahve olduğu gibi taş yapıt olarak tasarlanmış ve ortada 2 ana sütunla ayakta tutulmuştur. Kahvenin inşa çalışmaları sırasında Roma Dönemi’nden kalma içi su dolu kuyular bulunmuştur.
10. Hatay Arkeoloji Müzesi
Depremde hafif hasar alan Arkeoloji Müzesi, içerisinde 19 bin yıllık yaşamın izlerini taşıyor.
11. Hatay Uzun Çarşı
Hatay'da ticaretin merkezi olan, adeta Osmanlı dönemindeki loncaları hatırlatan Uzun Çarşı, Belediye Meydanı'na kadar devam eden genişliği ile birbirinden çeşitli iş kollarını içinde barındırıyor.
İçerisinde geleneksel el işçiliği, yemekler, giyim ve teneke işçiliğine kadar her türlü mesleğin icra edildiği çarşı maalesef depremde hasar gördü.
Antakya'nın Kapıları sayfasının sahibi, depremde Hatay'da yaşayan aile üyelerini yitiren Bora Selim Gül.
Son olarak kendisine ve tüm depremzedelerimize büyük geçmiş olsun diyerek başsağlığı diliyor ve paylaşımları için teşekkür ediyoruz.
Önce insanlarımızın yaralarını saracağız; sonra bu topraklara elbet geri dönecek ve tarihimizi yeniden inşa edeceğiz.
Yorum Yazın
Çok üzücü bir bir haber oldu Hatay üç dinin kesiştiği nadir yerlerden ... birçok kültürün ,tarihi olayın cereyan ettiği bir yeri resmen deprem silip süpürmüş... Devamını Gör
restarasyon işinde en kötülerdeniz belki en kötüsü.