Silikon Vadisi'nden Çıkıp Tüm Dünyada Popülerleşen ve Uygulayanların Çok Zorlandığı Dopamin Orucu Nedir?
Tüm dünyada popülaritesi artan dopamin orucunun ne olduğunu merak ediyorsanız sizi buraya alalım.
Dopamin, en bilinen hormonlarımızdan biri.
Haz hormonu olarak bilinen ve tüm bağımlılıkların asıl sebebi olan dopamin, az veya fazla salgılandığında çeşitli hastalıklara sebep oluyor. Modern dünyada dopamin bağımlılığına sebep olacak çok daha fazla uyaran var.
Sadece zararlı alışkanlıklar değil; spor yapmak, sosyal medya, oyun oynamak, abur cubur yemek gibi pek çok şey beyinde dopamin salgılanmasını sağlıyor.
Günümüzde insan hayatında çözmesi zor olan pek çok problemin ve bağımlılığın temelinde dopamin bağımlılığı yatıyor.
Dopamin bağımlılığından kurtulmanın yolu, bu hormonu dengelemekten geçiyor.
Dopamin bağımlılığından kurtulmak gerekiyor; çünkü sürekli uyaranlarla birlikte yaşadığımızda hissizleşmeye ve dopaminin görevini yapmasına engel olmaya başlıyoruz. Dopamini köreltince bu durum hayat enerjimizi, çalışma motivasyonumuzu; tüm hayatımızı köreltmiş; hissizleşmiş oluyoruz. Ayrıca dikkat eksikliği ve tembelliğe yol açıyor.
Bu sebeplerden dolayı Silikon Vadisi'nde ortaya çıkan ve giderek yayılan bir trend var; dopamin orucu.
Bu oruç dopamin bağımlılığına yol açan belli başlı maddelerle mücadele demek. Bunlar;
-Uyarıcı ve keyif verici maddeler
-Zevk için yemek
-Kumar/Alışveriş
-Porno/Mastürbasyon
-Heyecan ve yenilik arayışı
Bu maddelerden uzak durma konusunda belli görüş ayrılıkları var.
Kimileri tüm elektronik cihazlardan uzak durmak gerektiğini savunurken, kimilerine göre Kindle gibi kitap okuma araçlarını kullanmakta bir sakınca yok. Önemli olan internette gezmek veya sosyal medya gibi anlık ihtiyaçlardan uzak durabilmek.
Dopamin orucu aralıksız, sürekli yapılacak bir şey değil. Tavsiye edilen program şu şekilde:
Gün sonunda, akşamları 1-4 saat (iş ve aile durumuna bağlı olarak)
Hafta sonu 1 gün (Dışarıda geçirilen Cumartesi veya Pazar günü)
Her üç ayda 1 hafta sonu (seyahate çıkmak)
Yılda 1 hafta (tatile gitmek)
Elbette bu program kişiselleştirilebilir. Bir anda başlamak istemeyenlerin daha küçük zaman dilimleriyle başlaması, bunu sorun etmeyenlerin gün sayısını artırabileceği söyleniyor.
Zevk için yemek yemek
Bu muhtemelen en zorlanılan kısım; çünkü günümüzde çoğu insan doymak için değil, iyi hissetmek için yiyor. Yemek temel ihtiyacımız ve ona olan bağımlılık tüm bağımlılıkların önünde. Tatlı, tuzlu, baharatlı, abur cubur ve fast food kategorisine giren tüm zevk veren yiyecekler bu kapsam giriyor. Sağlıklı yiyecekler için oruçta sınırlama yok.
İnternet ve oyun
Günümüzde iş ve okul fazlasıyla internete bağımlı. Bu yüzden bir noktada uzak kalmak mümkün değil. Ancak günde 1 ila 4 saat süreyle telefondan, bilgisayardan uzak durmak mümkün. Müzik ise duruma göre değişiyor, yani müziğin kesintisiz olarak açık bırakılmasında sorun yok; eğer sokakta, işte müzik dinlemeden duramıyor ve sürekli şarkı değiştiriyorsanız bu dopamini artırma anlamına geldiği için yasak.
Kumar ve alışveriş
Belki bu ikisi ne alaka diye düşünebilirsiniz ama beyinde kumar ve alışveriş aynı konumda; bir şey elde etmek için daha fazla para harcamak. Dopamin orucu sırasında bundan uzak durmak gerekiyor, elbette temel alışveriş (yiyecek alışverişi gibi) buna dahil değil.
Porno ve mastürbasyon
Aslında seks dopamini yükselten en önemli şeylerden biri. Ancak günümüzde seks yapmak bir partner gerektirdiği ve uyaranlar çoğaldığı için pek çok insan porno ve mastürbasyon bağımlısı olmuş durumda. Dopamini kendi kendine kolayca yükseltebilen bu kişiler gerçek seksin avantajlarından da mahrum kalıyor. 'NoFap' gibi akımlarla dopamin orucu aynı şeyi söylüyor; daha iyi bir cinsel yaşam için bağımlılıklardan kurtulmak gerek.
Heyecan ve yenilik arayışı
Burada kast edilen sadece yeni birileriyle tanışmak veya maceraya atılmak değil. Heyecanlı bir film veya dizi izlemek de aynı kapsama giriyor. İnsanların dizi bağımlılığının en önemli sebeplerinden biri de bu. Oruç sırasında bundan da uzak durmak gerekiyor.
Uyarıcı ve keyif verici maddeler
Böyle deyince herkesin aklında farklı şeyler canlansa da zararsız görülen alkol, kahve ve asitli içecekler de aynı kapsama giriyor. Uykudan önce 4 saat bu maddelerin orucunu tutmak uyku kalitesini de geliştirecektir.
Peki dopamin orucu sırasında neler yapılabilir?
Üretmek; yazı yazmak, resim yapmak, dikiş dikmek gibi şeyler dopamin orucunu bozmuyor. Yürüyüş gibi hafif egzersizler, yeni yerler görmek, kitap okumak, arkadaşlarla buluşmak, temizlik ve düzen gibi şeyler hem dopamin orucuna yardımcı oluyor; hem de bağımlılıklarımız yüzünden yapamadığımız günlük aktivitelere zaman ayırmış oluyoruz.
Deneyenlerin çok zorlandıklarını söylediği, uzun vadede ise fayda sağlayan dopamin orucu sizce denemeye değer mi?
Yorum Yazın