Özlüyoruz! Modern Şiirin Öncüsü Cemal Süreya Ölüm Yıl Dönümünde Şiirleriyle Anılıyor
O aramızdan ayrılalı tam 29 sene olmuş. Türk edebiyatının şüphesiz en önemli isimlerinden, İkinci Yeni'nin en önemli isimlerinden, şiirleri, yazıları, mektupları, aşkları tarihe mal olmuş çok sevdiğimiz o isim Cemal Süreya, yaşasaydı bugün 88 yaşında olacaktı. Ölümünün yıl dönümünde istedik ki; onu burada hep beraber bir kez daha analım, Cemal Süreya'nın hayatına, sanatına, şiirine, aşk hayatına yeniden değinelim. Üvercinka'nın şairine saygı ve sevgiyle...
"Türk edebiyatı, ünlü bir şairini, usta bir kalemini daha yitirdi."
Net doğum tam olarak bilinmese de 1931 yılında doğuyor 'Cemalettin Seber'. 1931 yılında o zamanlar Tunceli'ye bağlı olan, şimdi ise Erzincan sınırlarına dahil, Pülümür'de dünyaya geliyor. Dersim isyanı sebebiyle sonraları göç etmek zorunda kalıyor ailesiyle birlikte.
1947 senesinde Bilecik Ortaokulu'nu, 1950'de de Haydarpaşa Lisesi'ni bitirir. Sonra Ankara'ya gelir okumak için.
Annesi Gülbeyaz Hanım erken yaşta vefat edince İstanbul’a giden Süreya, 1942'ye kadar İstanbul'da eğitim gördü, 1942'de Bilecik'e geri döndü. Bu yıllarda babası bir başka hanımla evlenen Süreya, ortaokul yıllarında yıllar sonra ilk eşi olacak Seniha Nemli ile aynı sınıfta okudu.1947 senesinde ortaokulu burada bitirdi.
Cemal Süreya'nın ortaokulda başlayan edebiyat merakı lise yıllarında giderek arttı.
Ahmet Muhip Dıranas ve Özdemir Asaf gibi isimleri okuyan Süreya, üniversite yıllarında takma isimlerle çeşitli dergi ve gazetelerde yazılar yazdı.
Cemal Süreya, Haydarpaşa Lisesi'ne parasız yatılı kayıt oldu, ardından Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde Maliye ve İktisat Bölümü'nde okumaya başladı ve 1954'te mezun oldu.
"Şarkısı Beyaz" adlı ilk şiiri 1953'te Mülkiye dergisinde yayımlan. Fakat şair sonraları bu ilk şiirini kitaplarına almak istemedi.
Adını duymayanımızın olmadığı İkinci Yeni şiiri 1950'lerde ortaya çıkan bir hareket ve Cemal Süreya'da bu hareketin en tartışmalı şiirlerinin sahiplerinden.
Aynı zamanda karikatürist de olan Süreya, kendisini tam olarak “Gül” şiiriyle edebiyat dünyasına duyurdu. Başarılı şairin 'Üvercinka', 'Dalga', 'Güzelleme', 'Üçgenler', 'Cigarayı Attım Denize', 'Nehirler Boyunca Kadınlar Gördüm' adlı eserleri 1955'te dergilerde yayımlandı.
Senelerce devlet kademelerinde müfettişlik yapan Cemal Süreya, 1982'de emekli oldu fakat emekli maaşı da geçinmeye yetmiyordu.
Emeklilik maaşının yetmemesi üzerine bir bankada çalışmaya başlayan Süreya, banka iflas edince bir süre yargılandı ve dava sonucunda beraat etti.
Hayatının son dönemleri büyük bir huzursuzluk içinde geçen şair ve yazar, 9 Ocak 1990'da hayata veda etti.
1950'lerin başlarında gelişen İkinci Yeni hareketine katılmakla birlikte, şiirde anlamsızlığı savunan görüşleri hiçbir zaman benimsemedi. Karşı çıktığı geleneğin diri değerlerinden yararlandı.
Şiirde erotizmi canlandırırken, toplumsal değerlere uzak düşmedi.
Şiirin 'anayasaya aykırı' olduğunu, doğanın ahlakı kovduğu yerde ve yasa dışı olduğunu savundu. Bu görüş onu şiirde öyküden kaçınmaya, çarpıcı, yoğun imge adacıklarından oluşan bir söz sanatına yöneltti.
Düz yazılarında sürekli yeni sorular sordu. Denemelerinde de başka sanatçılar, özellikle şairler üzerinde durmayı yeğledi.
Aşkı, şiirleri, yazıları ve neredeyse yaptığı her şey tartışılan; fakat ömrünün sonuna kadar gerçek bir "insan" olmak için çabalayan Cemal Süreya'nın tarihe kazınmış eserleri ise şöyle:
Usta şair;
'Üvercinka' (1958),
'Göçebe' (1965),
'Beni Öp Sonra Doğur Beni' (1973),
'Güz Bitiği' (1988),
'Sıcak Nal' (1988),
'Sevda Sözleri' (1984, 1990, 1995),
'Korkarak Vinç'
'Uzaktan Seviyorum Seni'
adlı şiir kitaplarına imza attı.
Şiir de olduğu kadar düz yazıda da oldukça ustaydı.
'Şapkam Dolu Çiçekle' (1976),
'Günübirlik' (1982),
'99 Yüz' (1992),
'Uzat Saçlarını Frigya' (1992),
'Folklor Şiire Düşman' (1992),
'Aydınlık Yazıları/ Paçal' (1992),
'Oluşumda Cemal Süreya' (1992),
'Papirüs’ten Başyazılar' (1992),
'Toplu Yazılar I' (2000),
'Toplu Yazılar II' (2005),
'Günler'
'999 Gün (Günler) / Üstü Kalsın' (Günce - 1981)
'On Üç Günün Mektupları' (Mektuplar - 1990),
'Aritmetik İyi Kuşlar Pekiyi' (Çocuk kitabı - 1993)
'Güvercin Curnatası - Konuşmalar, Soruşturma Yanıtları' (1997)
'Mülkiyeli Şairler' (Antoloji - 1966)
'Yüz Aşk Şiiri' (Antoloji - 1967)
Usta şairin sizi derinden etkileyecek ses tonuyla TRT arşivlerinden bir konuşması:
Bana yetmedi, Cemal Süreya hakkında daha fazla şey öğrenmek istiyorum diyenlere:
Cemal Süreya'ya Dair Muhakkak Bilmeniz Gereken Sıradışı 30 Bilgi
Şairin akıllara kazınan şiirlerinden alıntılarını görmek için:
Dizelerinde Kendinizi Bulacağınız 20 Cemal Süreya Alıntısı
Hangi Cemal Süreya şiiri olduğunuzu merak ediyorsanız da bu test ilginizi çekebilir;
Yorum Yazın
Pülümür hala Tunceli'ye bağlı bir ilçedir. Erzincan'a bağlı değildir.
Saygı ve özlemle.
Yalnız bunun için bile sevebilirim seni. Saygı ve minnetle.