İnternet’e Büyük Sansür: Profiller Bile İzlenebilecek!

Ve sonunda ifade özgürlüğünün tek kalesi sosyal medyaya da el atılıyor. Sosyal medyanın kontrolü anlamına gelecek ve başka yasakların önünü açabilecek bir yasa bu. Sadece siteler değil bire bir profiller de izlenebilecek. Şangay Beşlisi’ndeki internet yasaklarına çok benziyor yasanın içeriği. Farkına varmadan Çin, Rusya gibi bir devlet haline mi geliyoruz?

AK Parti’nin yeni torba yasaya yerleştirdiği düzenlemeyle internette büyük sansür geliyor. Düzenlemelerle Ulaştırma Bakanı’na ve Telekomünikasyon İletişim Başkanı’na internet sitesi kapatma yetkisi veriliyor. Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı’na (TİB) erişimi engelleme yetkisinin verildiği düzenleme ile yargı “devre dışı” bırakılıyor. Düzenlemeyle internette yaptığımız faaliyetler kayda alınacak. İnternet kafelerdeki kayıtlar da belli süre saklanacak.

ALT KOMİSYONDAN GEÇTİ

“Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri” başlığıyla 60′ı aşkın maddeden oluşan bir kanun teklifi Plan ve Bütçe Komisyonu’nun alt komisyonundan geçti. “5651 Sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”nin torba yasaya dahil edilmesi internette sansür tartışmalarını da beraberinde getirdi.

BAKAN EMRİYE SİTE KAPATMA DEVRİ

İnternet ortamında yapılan yayınların 4 saat içinde yasaklanmasını içeren yasa teklifine göre Ulaştırma Bakanı ve Telekomünikasyon İletişim Başkanı tek başına internet sitesi kapatabilecek. Yasa teklifinde Bakan’a “Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde özel hayatın gizliliği veya kişilik haklarının ihlalleri durumlarında erişim engeli emri verme yetkisi” veriliyor. Konuyla ilgili uzmanlar “Gecikmesi sakıncalı bulunan hal terimi bir ceza hukuku terimi ve bunun kararını savcı verir. Bakan’ın böyle bir şeye karar veremez.” diyor.

TİB’E DE KAPATMA YETKİSİ

AK Parti’nin hazırladığı teklifte, TİB’e (Telekominikasyon İdare Başkanlığı) de internet siteleri için yetki veriliyor. Türkiye’de mevcut durumda internet siteleri ancak mahkeme kararıyla kapatılabilirken ilgili teklifte bu yetkinin TİB Başkanı’na verilmesi yer alıyor. Düzenleme yasalaşırsa, TİB Başkanı, mahkeme kararı olmadan siteleri kapatabilecek.

“ÇİN VE ARABİSTAN’A YAKLAŞACAĞIZ”

Alternatif Bilişim Derneği Başkanı Ali Rıza Keleş, yeni düzenlemelerin Türkiye’yi dünyada internet sansürünün başını çeken Çin ve Suudi Arabistan’a yaklaştıracağını belirtti. “BU YASA HUKUKA AYKIRI” Türkiye Bilişim Vakfı Başkanı Faruk Eczacıbaşı da 5651 sayılı yasada yapılmak istenen değişikliği eleştirdi. Yazılı bir açıklama yayınlayan Türkiye Bilişim Vakfı Başkanı Faruk Eczacıbaşı, “Yasa yürürlüğe girdiğinden bu yana engeldi. Bu artıyor” dedi. Eczacıbaşı Kanun’da değişiklik yapan maddelere ilişkin “Hatanın giderilmesini beklerken bugün tam tersini üzüntüyle görüyoruz. 2007′de yürürlüğe girdiğinden beri, bu yasanın, ülkemizin bilgi toplumu niteliği kazanmasına engel olacağını ifade ettik. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi de 2012 yılında, yasanın “ifade özgürlüğüne aykırı” olduğunu, uygulanmasının başka “insan haklarını da ihlal ettiği” kararına vardı. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin “insan haklarına aykırı bulduğu” bir yasanın kısıtlayıcı yapısının daha da sertleştirilmesi bu hukuka açıkça aykırıdır.” dedi.

BİLGİSAYAR MÜHENDİSLERİ ODASI DA TEPKİ GÖSTERDİ

Bilgisayar Mühendisleri Odası (BMO) Torba Yasa’ya dahil edilerek İnternet’te yayına ilişkin 5651 sayılı yasada yapılması planlanan değişikliklere tepki gösterdi. BMO’ya göre değişiklikler sansür, otosansür, fişleme ve takip ile internet için yüksek maliyet getiriyor. BMO, düzenlemenin başta yurtiçinden uzmanların ve konuyla ilgili demokratik kitle örgütlerinin yoğun eleştirileri, yapılan çalıştaylar, uluslararası tepkiler ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararının gözönüne alınmadan önlerine sunulduğunu söylüyor.

DEĞİŞİKLİKLER NELER

BMO’nun açıklamasına göre yasanın getireceği değişiklikler şunlar:

• Engelleme öncesi, “Uyar-Kaldır” mekanizmasının işletilmesi öne çıkarılıyor.
• Erişim Sağlayacıları Birliği kurularak, TİB ve mahkeme kararlarının bu birlik üzerinden uygulanması öngörülüyor.
• DNS tabanlı engellemenin yanı sıra, URL ve IP tabanlı engelleme ile engelleme yöntemleri genişletiliyor.
• TİB Başkanı veya ilgili Bakan’ın talimatıyla erişim engelleme mümkün hale getiriliyor.
• Yer sağlayıcılara yönelik hapis cezası para cezasına dönüştürülüyor.
• İnternet trafik bilgisinin zorunlu tutulma süresi 6 aydan 1 yıla çıkarılıyor.
• Hukuki karar süreçlerinin daha çabuk sonuçlandırılması hedefleniyor.

DEĞİŞİKLİKLER NE ANLAMA GELİYOR

BMO’ya göre değişiklikler şu anlama geliyor:

• Erişim engelleme, bugünkü haliyle, mahkeme kararı veya Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı’nın (TİB) bazı katalog suçlar için re’sen karar vermesiyle uygulanmaktadır. Yeni değişikliklerle, TİB Başkanı veya Bakan’ın talimatıyla erişimin engellenmesi ifade özgürlüğünün önündeki en büyük tehditlerden biridir.

• “Uyar-Kaldır” uygulaması halihazırda, büyük ölçekli içerik sağlayıcıların kendi içlerinde – doğru ya da yanlış – kullandığı bir yöntemdir. Bu düzenleme küçük ölçekli, özellikle yerel içerik sağlayıcılar açısından baskı ve otosansür mekanizmasına dönüşecektir. Bu aynı zamanda, içeriğe yönelik müdahalelerin takibinin de artık mümkün olamayacağı anlamına gelmektedir.

• URL tabanlı engelleme, daha gelişmiş denetim ve takip altyapılarının kullanılmasını gerektirecektir. Bu altyapıların nasıl kullanılacağını, TİB’in izleme ve takip konusundaki kötü siciline bakarak öngörmek mümkündür.

• Erişim Sağlayıcıları Birliği’nin asli görevi erişim engellemek olarak tanımlanmıştır. Ayrıca birlikle ilgili mali düzenlemeler ve denetim altyapıları, Türkiye’de İnternet erişiminin maliyetini artıracaktır.

• Kayıtların uzun süre tutulacak olması, verinin işlenmesi ve fişleme uygulamalarının önünü açmaktadır.

• Karar alma süreçlerinin daha çabuk sonuçlanması için getirilen zaman kriterleri, konuya uzak adli personelin hatalı karar almasına neden olabilecektir.

• Yer sağlayıcıların sınıflandırılması, hak ve yükümlülükler bakımından farklılaştırılması (yönetmelik ile düzenlenecek), URL engelleme işleminde, anahtar kelime bazlı engelleme kullanılması, Özellikle sosyal medya düşünüldüğünde “Tekzip” yayımlama uygulaması, Erişim sağlayıcının alternatif erişim yollarını engelleyici tedbirleri alması gibi net olmayan ve ucu açık değişiklikler, uygulama biçimine bağlı olarak endişe uyandırıcı niteliktedir.