Hollanda'da 'Ermeni Soykırımı Anıtı' Tartışması

Hollanda'nın Almelo kentinde yaşayan Ermeniler'in, 'soykırımı anma günü' olarak kabul ettikleri 24 Nisan'da açacağı 'soykırım anıtı' tartışmalara neden oluyor.

Hollanda'daki bazı Türk örgütleri karar tepki gösteriyor. Ermeniler ise, tepkileri, 'tuhaf ve anlamsız' olarak değerlendiriyor.

Yirmi bin civarında Ermeni'nin yaşadığı Hollanda'da ikinci 'soykırım anıtı' Perşembe günü açılıyor. Ülkedeki ilk anıt, Ermeniler tarafından 2001 yılında Assen Boskamp mezarlığında, 1910 -1920 yılları arasında kaybettikleri atalarının anısına yaptırılmıştı.

İkinci anıt ise, Hollanda'nın doğusunda yer alan ve 3 bin dolayında Ermeni'nin yaşadığı Almelo kentinde yaptırılıyor. Almelo'daki Surp Krikor Lusavoritch Ermeni Kilisesi'nin bahçesinde yaptırılan anıt, 24 Nisan'daki ayinin ardından açılıyor.

Ermenilerin, 1915 olaylarında yaşamımı yitirenler anısına yaptırdığı 'soykırım anıtı'nın açılışına siyasii parti temsilcilerinin de katılması bekleniyor.

Almelo Belediye Başkanı Jon Hermans, anıtın dikilmesini 'kilisenin kararı' olarak değerlendiriyor. Hermans, 'soykırım anıtı' adının verilmesi konusundaki soruları da, 'Siyasi tartışmalara girmek istemiyorum. Almelo farklı kültürlerden insanların kardeşçe yaşadığı bir kent' karşılığını veriyor.

Belediye yönetimi, anıtın kilisenin özel mülkü içinde yaptırılması ve belli ölçüleri aşmaması nedeniyle, belediye meclisinden izin alınmasına gerek olmadığını belirtiyor.

Ermenilerin, kilise bahçesine yaptırdıkları anıt, Hollanda'daki çeşitli Türk kuruluşlarının tepkisine neden oluyor.

AKP'ye yakınlığıyla bilinen Avrupa Türk Demokratlar Birliği (UETD) öncülüğünde bazı örgütler ortak bir bildiri yayımladı. Bildiride, 'Türk toplumunun, Ermeni diasporasının nefreti körüklemeyi ve huzursuzluk çıkarmayı amaçlayan bu yasadışı girişimini engellemek üzere, yerel ve ulusal makamları harekete geçirecekleri' belirtiliyor.

Hollanda Diyanet Vakfı (HDV) Almelo Yunus Emre Camii Başkanı Salih İlhan da, Türk basınına yaptığı açıklamada, soykırım anıtını onaylamadıklarını belirterek 'gençlerin taşkınlık yapmasından endişe ettiğini' söylüyor.

Almelo Belediye Meclisi'nin Türk kökenli üyesi Uğur Çete'ye göre, 'soykırım anıtı' mimari açıdan yasalara uygun. Ancak, 'soykırım anıtı' denmesine tepki gösteriyor. Uluslararası hiçbir mahkemenin 1915'teki olayları 'soykırım' olarak tanımadığını vurgulayan Çete, bu nedenle 'soykırım anıtı denemeyeceğini' savunuyor.

Diyanet İşleri Başkanlığı'nın Hollanda'daki kolu olan HDV, 'soykırım anıtına karşı' cuma namazında okunması için bir hutbe yayımladı. Hutbede 'Almelo Ermeni Soykırımı Anma Anıtı'nın, 'barış ve kardeşlik kültürüne değil, çatışma kültürüne katkı sağlayacağı' öne sürüldü. Hutbede şu görüşlere yer verildi:

'Toplum arasında nefrete ve huzursuzluğa sebep olacak böyle bir girişimine üç semavi dinden biri olarak kabul gören bir dinin mabedinin, kilisenin ev sahipliği yapması, bu ülkede yaşayan yarım milyona yakın Türk'ü derinden üzmektedir. Mabetlerin nefrete değil, barış ve sevgiye kucak açmaları evrensel bir kabuldür.'

Sorularımızı yanıtlayan Hollanda Ermeni Kuruluşları Federasyonu (FAON) yöneticileri Türk örgütlerinin tepkilerini, 'tuhaf ve anlamsız' olarak değerlendiriyor.

Ermenilerin, 'soykırıma kurban giden' atalarını anmak için kilisede ayin yaptıklarını, çiçek bıraktıklarını belirten FAON yöneticilerine göre kilisenin bahçesine yaptırılan anıt da, bunun bir parçası.

Hollanda Ermeni Kuruluşları Federasyonu (FAON) tarafından salı günü Lahey'de bir gösteri düzenlendi.

Gösteride, 'Ermeni soykırımının inkârı' ile Suriye'de başta Ermeniler olmak üzere Hıristiyanlar'a yönelik şiddet protesto edildi.

Ermeni temsilcileri, Parlamento Dışişleri Komisyonu'na bir dilekçe sundular. FAON yöneticileri, Lahey'deki Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne de, Suriye'deki olaylara 'duyarlı olması' çağrısı yaptılar.

Ermenilerin protesto gösterisine Hollandalı parlamenterler de destek verdi. Göstılateriye kan Hıristiyan Birliği (CU) Milletvekili Joel Voordewind, Twitter hesabında eylemden bir fotoğraf paylaşarak 'Ermeni soykırımının kabul edilmesi için çalışma şu an başladı. Perşembe günü Almelo'da yeni anıtın açılışını yapacağım' yazdı.

UETD öncülüğündeki bazı Türk örgütlerinin temsilcileri de, Ermenilerin ardından, Dışişleri Komisyonu üyeleriyle bir görüşme yaptılar.

Türk örgütlerinin temsilcileri, tarihi olayların tarihçiler tarafından incelenmesi, Ermeni iddiası konusunda uluslararası bağımsız bir komisyon kurulmasını önerdiler.

1915 olaylarının, 'soykırım olmadığını' dile getirdiler.

BBC Türkçe