ChatGPT ya da Benzerleri Öğretmenlerin Mesleğini Elinden Alır mı Alabilir mi?
Buna benzer sorular özellikle son 20 yıldır bilgisayar, internet, mobil-akıllı cihazların erişim ve kullanımı yaygınlaştıkça, her robot ve yapay zekâ konusu açıldığında sorgulanıyor. Üstelik bu yalnızca öğretmenlik için değil doktorluk, avukatlık, beyaz yaka yöneticilik, gazetecilik, araştırmacılık, tüm mühendislik dalları vb. gibi tüm ağır eğitim gerektiren meslek ve fonksiyonlar için yapılıyor.
Çünkü her yeni çıkan, yaygınlaşan teknoloji, bazı zaman alan, tekrarlanan, rutin işlerin yapılmasını kolaylaştırıyor. Bu durumda da o alanda çalışanlar ilk etapta paniğe kapılıyor, işlevsiz kalma endişesi ile bu soruları soruyorlar. Öğretmenlik de bunlardan biri.
ChatGPT pek tabii ki öğretmenlerin mesleğini tamamen elinden almayacak, alamaz…
Bu mümkün değil. Ancak, hiç kuşku yok ki yapay zekâ ve otomasyon bazı zaman kaybettiren, yoran, hataya açık görevleri üstlenecek. Öğretmenlerin iş yükünü hafifletecek. Öğrencilerine somut bilgileri aktarmak, öğretmek, sınav yapıp kontrol etmek, her birine ayrı ayrı ona gerekli bilgiyi vermeye çalışmak, hatırlamak ve tüm bunlar için bilgisini sürekli taze tutmak gibi “asıl işlerini yapmaya vakit bırakmayan angaryaları” üstlenecek. Kaynak taramak, araştırma yapmak, onları yorumlamak, ezberlemek, aklında tutmak, yeniden yorumlamak, özetlemek, vb. gibi -üstelik de bilginin eksponansiyel hızda arttığı ve değiştiği bir çağda- müthiş zaman ve çaba gerektiren fonksiyonları büyük ölçüde yapay zekâ devralacak.
Yani yalın bir ifade ile işin hammaliyesini, kabasını yapay zekâ alacak. Öğretmenler ise insan etkileşimi, öğrencilerin duygusal ve sosyal ihtiyaçlarını anlama ve karşılama gibi alanlarda daha etkin olabilecekleri zamanları kazanacak, bilgiye çok daha kolay erişecek.
Öğretmenler ChatGPT4 ve benzeri yapay zekalı sistemleri mesleklerini ellerinden alacak zararlılar olarak değil de kendilerine yardımcı olacak devrimsel araçlar olarak görür ve kullanırlarsa asla mesleklerini kaybetmezler fakat işlerini çok çok daha iyi yaparlar. Diğer tüm mesleklerde olduğu gibi…
Ben inanıyorum ve görebiliyorum ki yapay zekâ öğretmenlerle öğrencilerin aktif katılım, araştırma, yorumlama, yaratıcı kaslarını geliştirme, dünya sorunlarına inovatif çözümler bulma çabalarına, daha çok düşünme, irdeleme, tartışma faaliyetlerine büyük katkı sağlayacak. Öğrenme deneyimlerini çok daha keyifli hale getirecek. Yeter ki bu gözle bakılıp, ön yargı ve korkular aşılsın.
ChatGPT, öğretmenlerin yerini alma konusunda hangi alanlarda eksik kalır? Neleri yapamaz?
• Duygusal bağ: ChatGPT, öğrencilerle duygusal bağ kuramaz, onların ihtiyaçlarına empati ile yaklaşamaz.
• Sosyal ve bireysel ihtiyaçlar: ChatGPT, öğrencilerin sosyal ve bireysel ihtiyaçlarını anlamakta ve karşılamakta zorlanır.
• Takım çalışması ve sosyal beceriler: ChatGPT, öğrencilere takım çalışması ve sosyal beceriler kazandırmada etkili olamaz.
• Özelleştirilmiş öğretim: ChatGPT, öğrencilerin bireysel öğrenme stillerine ve ihtiyaçlarına tam anlamıyla yanıt veremez.
• Sınıf yönetimi: ChatGPT, sınıf disiplini ve yönetimi konusunda etkin bir şekilde hareket edemez.
Yakın gelecekte ChatGPT’nin ve diğer yapay zekâ araçlarının gelişimi ve değişimi eğitim dünyasını nasıl şekillendirir?
1. Özelleştirilmiş eğitim: Yapay zekâ araçları, her öğrencinin bireysel ihtiyaçlarını daha iyi anlayarak özelleştirilmiş eğitim sunar.
2. Erişilebilirlik: Düşük maliyetli ve ölçeklenebilir yapay zekâ araçları, eğitime daha geniş kitlelerin erişmesini sağlar.
3. Verimlilik: Yapay zekâ, öğretmenlerin zamanını ve enerjisini daha verimli kullanmalarına yardımcı olur.
4. Eğitimde inovasyon: Yapay zekâ ve eğitim teknolojileri, yeni öğretim yöntemleri ve eğitim materyalleri geliştirilmesine öncülük eder.
5. Yönetimsel, idari görevler: Yönetimsel ve sistemsel açıdan pek çok konuda yarar sağlar, kolaylaştırıcı olur?
Biraz daha açmak için sadece 5. maddeye “okullara yönetimsel, idari alanlarda” ne faydaları olabileceğine detaylıca bakalım.
Yapay zekanın okullara yönetimsel, idari alanlardaki olası faydaları:
Otomatik sınav ve ödev değerlendirme: Yapay zekâ, öğretmenlerin sınav ve ödevleri otomatik olarak değerlendirmelerine yardımcı olarak zaman kazandırabilir.
Öğrenci performansı analizi: Yapay zekâ, öğrenci performansını analiz ederek, öğretmenlere ve yöneticilere öğrencilerin güçlü ve zayıf yönleri hakkında değerli bilgiler sağlar.
Eğitim materyali önerileri: Yapay zekâ, öğrencilerin ve öğretmenlerin ihtiyaçlarına göre özelleştirilmiş eğitim materyalleri ve kaynaklar önererek eğitim süreçlerini destekler.
Zaman çizelgesi ve etkinlik planlaması: Yapay zekâ, okul etkinliklerinin, sınavların ve toplantıların planlanması ve takibinde yardımcı olarak yönetimsel işleri kolaylaştırır.
Eğitimde veri analizi ve raporlama: Yapay zekâ, eğitim süreçlerine ilişkin veri analizi ve raporlama işlemlerini hızlandırarak daha etkili kararlar almayı sağlar.
Öğrenci devamsızlık ve katılım takibi: Yapay zekâ, öğrenci devamsızlık ve katılımını izleyerek, problemli durumları erken tespit etmeye ve uygun önlemler alınmasına yardımcı olur.
Öğrenci desteği ve danışmanlık: Yapay zekâ, öğrencilere akademik ve kariyer danışmanlığı sağlayarak, onların gelecek planlamalarında rehberlik eder.
İletişim ve iş birliği: Yapay zeka, okul içinde ve dışında iletişim ve işbirliğini kolaylaştırarak, eğitim süreçlerinin daha verimli hale gelmesine katkıda bulunur.
Öğretmen performansı değerlendirmesi: Yapay zekâ, öğretmenlerin performansını değerlendirmeye yardımcı olarak, profesyonel gelişim ve yönetimsel kararlar için önemli bilgiler sunar.
Öğrenme yönetim sistemlerinin (LMS) optimizasyonu: Yapay zekâ, öğrenme yönetim sistemlerinin kullanıcı deneyimini ve etkinliğini artırmaya yardımcı olarak eğitim süreçlerini destekler.
ChatGPT’nin yasaklanması çare mi, gerekli mi, doğru mu?
ChatGPT gibi araçların bazı okullarda, devlet kurumlarında yasaklanması, eğitim ve teknoloji alanlarında etik ve güvenlik kaygıları nedeniyle yaşanıyor. Hem alt yapı ve sistemler, kullanılan teknolojiler, yöntemler ve araçlar, yasalar, kurallar, vb. hem de insanların bakış açısı, zihinsel ve ruhsal durumları bu kadar kabiliyetli bir yardımcıyı, yeni elemanı kullanmaya hazır değil.
Şöyle bir metaforla anlatayım; mevcut okulları mağara evler, insanları da mağara devri insanları gibi düşünün. Birdenbire mağaralara bilgisayarlar, beyaz eşyalar, elektronik cihazlar, drone’lar geldiğini farz edin. İnsanlar hem ne olduğunu anlayamazlar hem de elektrik, su, internet, vb. tesisatı olmadığı için kullanamazlar.
Bu tabii ki abartı ancak insanlığın karşılaştığı ve yapay zekâ bu hızla gelişirse hissedeceği, içine düşeceği durum buna benzer bir şey olacak. Onun için reddetmek yerine öğrenmek, hangi ihtiyaçlarımızı çözer konularına ve bu önlenemez gelişmeden, gerçekten nasıl daha fazla yararlanırız’ a odaklanmak çok akıllıca ve yararlı olur.
Yapay zekanın eğitim dünyasında yer almasının avantajları ve dezavantajları:
- Avantajlar:
1. Eğitimi daha fazla kişi için erişilebilir kılarak bilgiye ve öğrenme fırsatlarına daha geniş kitlelerin ulaşmasını sağlar.
2. Öğretmenlerin idari işler, sınav ve ödev değerlendirmeleri gibi zaman alıcı görevlerinden bazılarını üstlenerek, öğretmenlerin öğrencilerle daha fazla ilgilenmelerine olanak tanır.
3. Öğrencilere anında ve objektif geri bildirim verilmesini sağlayarak, öğrenme süreçlerini hızlandırır ve etkinleştirir.
- Dezavantajlar:
1. Öğrenci verilerinin gizliliği ve güvenliği konusunda sakıncalar yaratabilir.
2. Eğitim teknolojilerine erişim imkanları eşit olmayan topluluklar arasında, eğitimde dijital bölünme ve eşitsizliklere neden olabilir.
3. İnsan etkileşiminin azalmasına, yoğun kullanımı, öğrencilerin sosyal beceriler ve empati geliştirme gibi önemli alanlarda eksik kalmalarına yol açabilir.
4. Öğretim ve değerlendirme süreçlerinde kullanımı, etik ve değer temelli kararlar konusunda tartışmalara neden olabilir.
Sonuç olarak, yapay zekâ araçlarının eğitim dünyasındaki avantajları ve dezavantajları dikkate alınmalı. Tıpkı “diğer her alanda olduğu ve olacağı gibi” dikkatli bir şekilde uygulanmalı ve geçiş, adaptasyon sürecinde hibrit çözümlerle kullanımı sürekli değerlendirilerek geliştirilmeli yararlı taraflarından istifade etme fırsatı kaçırılmamalıdır.
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar tamamıyla yazarlarının özgün düşünceleridir ve Onedio'nun editöryal politikasını yansıtmayabilir. ©Onedio
Yorum Yazın
Yazının tamamını okudum lakin Ufuk Tarhan'ın her yazısı zaten birbirinin aynıdır. Geliyor gelmekte olan. Eğitimli noral ağların birbiri ile birleşmesi çok ya... Devamını Gör
Öğretmene gelene kadar binlerce mesleğin yerini alır ve daha iyi yapar