BOLU TÜNELİ'NİN YILAN HİKAYESİ

Yıl 1987. ANAP Hükümeti

iktidarda. Başbakan Turgut Özal, Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanı Sefa Giray.

Özal, İstanbul-Ankara karayolunun daha kısaltılmasını istiyor. Çünkü üçer

şeritli, çift yönlü otoyol Edirne’den başlıyor İstanbul’u transit geçip Bolu Kaynaşlı’ya

kadar gelip orada bitiyordu. Sonra normal yol ile Bolu rampaları çıkılıp

iniliyordu. Trafik bir keşmekeş, eğer mevsim kış ise tepeye tırmanan araç

kuyruğu kilometrelerce uzuyor. Yol Gerede’den sonra yeniden otoyola dönüşüyor

ve Ankara’ya kadar uzanıyor. Tek sorun Bolu geçişi. 

Bunun için Gümüşova ile Gerede arasında otoyol yapılması kararı alındı. 116

kilometrelik yeni yol inşaatı ihaleye çıktı, İtalyan Astaldi firması kazandı.

Yol beş yılda bölüm bölüm trafiğe açıldı. Ancak önemli olan 26 kilometrelik

Bolu Dağı Geçişi’ydi. Çünkü dağ yolu uzatıyor, kışın karda-buzda geçit

vermiyordu. Projenin başarısı tünele bağlıydı.

Bolu Dağı Geçişi ek

sözleşmeyle 1990’da yine İtalyan Astaldi’ye teslim edildi. Dağlar delinecek,

köprüler, viyadükler yapılacak, otoyol, dağın altından geçecekti. Firma aynı

yıl Bayındırlık ve İskan Bakanlığı denetiminde çalışmaya başladı. Ancak ilk

dinamiti üç yıl sonra, 16 Nisan 1993’te patlatabildi. Firmanın gecikme

gerekçesi ödenek yetersizliğiydi. 

Çalışmalar kaplumbağa hızıyla ilerledi. Bu arada tünelin başına gelmeyen

kalmadı: 17 Ağustos 1999 Marmara ve 12 Kasım 1999 Düzce depremleri ve iki sel

felaketi yaşadı. Son depremde tünelin betonsuz bölümü çöktü, 32 işçi tahliye

kapısından canını zor kurtardı. 

Projeyi sigortalayan Generali şirketinin eksperleri yıllar süren bir araştırma

yaptı, 'inşatta kusur bulunmadığı' sonucuna vardı. Sigorta şirketi

iki yıl sonra tüneller için 70 milyon dolar, viyadüklerin tamiri için toplam

105 milyon dolar ödedi. Bu parayla çalışmalar başladı. Tünele by-pass yapıldı,

güzergahı değişti, viyadükler güçlendirildi. Proje tamamlandığında projeye

toplam 890 milyon dolar harcanmış olacak.

Yüksel Proje Gümüşova Gerede

Otoyolu Kontrol Başkanı Yüksek Mühendis Faik Tokgözoğlu, gecikmede sismik

koşulların etken olduğunu savunuyor. 

'Tüneller, birinci derece deprem bölgesinde. Altından Bakacak Fayı

geçiyor. İnşaatta bütün sismik önlemler alındı. Aslında bitmiş tünel, depreme

en dayanıklı yapıdır. Bizde, beton kaplaması bitmemiş yerler çöktü. Elmalık

mevkiindeki tünel göçüğü nedeniyle güzergah değişti, bedelini sigorta şirketi

ödedi. Tünel boyu 3 bin 275 metreden 2 bin 871 metreye düştü, 404 metre

kısalmış oldu. Depremde 49 metre yüksekliğinde ve 2 bin 320 metre uzunluğundaki

bir numaralı viyadük hasar gördü. Onarım bedelini yine sigorta şirketi

karşıladı. Yeni tünellerin arasında her 500 metrede bir acil geçiş koridorları

yapıldı. Geçişlerde yangında yüksek ısıya 90 dakika dayanacak özel kapılar

takılacak. Fay hattının geçtiği yerlerde tünel betonları arasında 5 metrede bir

50 santimlik boşluklar bırakıldı. Tünelde betonun esneme payı genişletildi.

Tünel zemininde 5 metre dolgu beton döküldü. Bu betonlarda metrekarede 1,5 ton

demir kullanıldı. Tüneli 24 saat kameralarla izleyecek sistemler kuruluyor.

Yangında oluşacak zehirli gazları, dumanı emecek jet fanlar takılıyor. Sonuçta

çok güvenli bir yapı hazırlanıyor.'

'Depremde viyadük

ayakları zarar görmedi. Çünkü her viyadük ayağına 15x17 metre genişliğinde, üç

metre derinliğinde beton pabuç yapıldı. Pabuçlar 25 metre derinliğindeki 12

kazığa bağlandı. Depremde sadece kirişler savruldu, krikoyla kaldırıp

düzelttik. Sonra zeminlere son teknoloji ürünü 542 sarsıntı önleyici sismik

izolatör takıldı. Dört viyadük de depreme dayanıklı hale getirildi.'

Bu arada tünelin içinde ve viyadüklerde çalışmalar 24 saat devam ediyor. Tünel

15 Aralık’taki açılışa hazır görünüyor ama viyadükler için aynı şeyi söylemek

mümkün değil. Çünkü viyadüklerin İstanbul’dan Ankara’ya giden yönündeki yol

çalışmaları tamamlanırken, Ankara İstanbul yönündeki diğer şerit henüz hazır

değil. Yetkililer aralık ayına kadar bu yolları bitiremeyeceklerini söylüyor:

'Tüm hızımızı tek yöne verdik. İstanbul-Ankara yönü açılacak. Diğer yön

açılana kadar Ankara’dan gelenler yine Bolu Dağı rampalarını kullanacak'

diyorlar.

Safa Giray (13.12.1983-31.03.1989) Cengiz Altınkaya (31.03.1989-23.06.1991), Hüsamettin

Örüç (23.06.1991-21.11.1991, Onur Kumbaracıbaşı (21.11.1991-27.07.1994), Mustafa

Yılmaz (28.07.1994-23.09.1994), Halil Çulhaoğlu(03.10.1994-27.03.1995), Erman

Şahin (27.03.1995-14.07.1995), Halil Çulhaoğlu(15.07.1995-06.10.1995), Tunç

Bilget (06.10.1995 - 31.10.1995), Adnan Keskin(31.10.1995-07.03.1996), Mehmet

Keçeciler (07.031996-29.06.1996) Cevat Ayhan(29.06.1996-30.06.1997), Yaşar

Topçu (30.06.1997-11.01.1999), Ali Ilıksoy (11.01.1999-28.05.1999), Koray

Aydın (28.05.1999-05.09.2001), Abdülkadir Akcan (20.09.2001-20.11.2002), Zeki

Ergezen (20.11.2002 - 03.0.2005) Binali Yıldırım (03.06.2005

halen Ulaştırma Bakanı.)

Gümüşova-Gerede otoyolunun 30.

kilometresindeki Kaynaşlı’da başlayan Bolu Dağı geçişi, doğu yönünde Asarsuyu

Vadisi boyunca ilerliyor, Bolu Dağı’nı bir tünel ile aşıp Yumrukaya mevkiinde

sona eriyor. Bolu Dağı geçişi rakamlarla şöyle: 

2 bin 871 metre uzunlukta 2 tüplü tünel

4 bin 644 metre uzunlukta 4 viyadük

917 metre uzunlukta 2 köprü

76 metre uzunlukta 1 üstgeçit köprüsü 

682 metre uzunlukta 12 alt geçit köprüsü.

Bolu Dağı Geçişi, 25.6 kilometre otoyol, 1.6 kilometre bağlantı yolu olmak

üzere toplam 27.2 kilometre. 

Otoyol 2x3 şeritli, bağlantı yolu 2x2 şeritli.