Ayılar Kış Uykusuna Yatarken İnsanlar da Bunu Yapabilir mi?
Kuzey İspanya'nın Atapuerca bölgesinde bulunan, Sima de los Huesos adını taşıyan mağarada araştırma yapan ekiplerin bulduğu kemikler çarpıcı bir gerçeği gözler önüne serdi. Atalarımızın yüz binlerce yıl önceki soğuk hava şartlarıyla mücadele etmek için kış uykusuna yatmış olabileceğini gösteren bu fosil kalıntılar, merak konusu olmaya devam ediyor. Yaptığımız araştırmada insanlar kış uykusuna yatabilir mi? Kış uykusunun fayda ve zarar oluşturabilecek durumları ve daha fazla soruya yanıt aradık.
İlk insanların soğuk kış günlerine karşı geliştirdiği önlem, uyku olmuş.
Araştırmacılar ilk insanların fosilleşmiş kemiklerindeki doku bozukluklarının, kış uykusuna yatan diğer hayvanların kemiklerinde kalanlarla aynı olduğunu belirtiyor. Bu kanıtlar, o dönemdeki şiddetli kışları ancak metabolizmalarını yavaşlatarak ve aylarca uyuyarak geçirdiklerini düşündürüyor.
L’Anthropologie dergisinde yayımlanan makalede, bölgede ilk kazı yapan ekibi yöneten Juan-Luis Arsuaga ve Yunanistan’daki Trakya Democritus Üniversitesi‘nden Antonis Bartsiokas, burada bulunan fosillerde, kemik büyümesinin her yıl birkaç ay değiştiğine dikkat çekerek, mevsimsel farklılıklar bulunduğunu belirtiyor.
Kış uykusunun kemik gelişimindeki yeri nedir?
İlk insanların sınırlı yiyecek ve yeterli vücut yağı depolarıyla aşırı soğuk koşullarda uzun süre hayatta kalmalarına yardımcı olan metabolik bir duruma sokarak kendilerini korumaya aldığını gösteriyor: “Kış uykusuna yatıyorlar ve bu da kemik gelişimindeki aksaklıklar olarak ortaya çıkıyor.”
Ayılar da kış uykusuna yattıklarında aynısını yapıyorlar.
Örneğin, 2015 yılı Ocak ayında İsveç’te kar motosikletiyle dolaşan insanlar şans eseri arabasında iki aydır hiçbir yiyecek olmadan sıkışıp kalmış bir adam buldular.
Doktorlar adamın vücut sıcaklığını 31 derece civarına indiğini ve bu şekilde sağ kaldığını tahmin ediyorlar. Aynı zamanda kalp atış hızının da yavaşladığını ve metabolizmasının uyum sağlayabildiğini görmüşler.
Kış uykusundaki ayılar çabuk iyileşiyor.
Tipik bir ayı, beş ila yedi ay arasında herhangi bir yerde kış uykusuna yatar. Bu süre boyunca, çekirdek vücut ısısı 8 dereceye kadar düşer ve kalp atış hızları azalır. Tıp uzmanları ve zoologların birlikte yaptıkları çalışmalara göre ayıların yaraları, kış uykusu sırasında mikrop kapmadan ve iz bırakmadan iyileşiyor.
Uzmanlar, insanlarda oluşan sağlık problemlerine çözüm bulmak amacıyla ayıların iyileşme mekanizmalarını çözmeye çalışıyor.
Kış uykusu, dünya çapında sorunların çözümü olabilir mi?
İnsanlarda düşük vücut ısısı veya kan damarlarındaki hareketlerin azalması iyileştirme sürecinde ciddi komplikasyonlara yol açıyor. Bazı bilim insanları ise bu durumun hayal ettiğimizden daha faydalı olabileceğini düşünerek çalışmalarını sürdürüyorlar.
Kış uykusunun insanlarda kalp durması ve felçten kaynaklanan hasarı önlemekten kıtlığa çare olmaya, hatta daha uzun uzay yolculuğunu mümkün kılmaya kadar bir dizi fayda sağlayabileceği ön görülüyor.
Astronotlar kış uykusundan faydalanabilir mi?
Hem Avrupa Uzay Ajansı (ESA) hem de NASA bu araştırma konusunu yakından takip ediyor. ESA liderliğindeki bir araştırma, insanlarda kış uykusunun 'oyunu değiştiren' bir teknik olabileceğini öne sürüyor.
Astronotların uzun bir uzay yolculuğu sırasında ihtiyaç duyduğu yiyecek miktarını azaltabileceğini ve aynı zamanda maruz kaldığı radyasyonu azaltmaya da yardımcı olabileceği düşünülüyor.
Peki, kış uykusunun ne gibi zor yanları olabilir?
Dr. Blanco insanların kış uykusuna yatması ile ilgili şunları söylüyor:
'İnsanları kış uykusuna yatırmanın en zor yanının, metabolizmayı uzun süre baskı altında tutmak olduğunu düşünme eğilimindeyiz. Ama aslında en büyük zorluk, kış uykusu döneminde birkaç haftada bir doğal olarak meydana gelen ciddi metabolik sıçramalar olan uyarılmalarla ilişkili fizyolojik stres olabilir.'
TikTok'ta İnsanların Almaya Can Attığı 19 Güzellik Ürünü
Yorum Yazın