101 Sene Önce TBMM'de Saltanat'ın Kaldırılması Görüşmelerinde Yaşananlar Sizi Derinden Etkileyecek
Geçtiğimiz günlerde Cumhuriyet'in ilanının 100. Yılını Kutladık. Türk tarihinin önemli dönüm noktalarından olan 29 Ekim 1923, aslında son derece sancılı bir sürecin son halkasıydı. Cumhuriyet'in ilanından bir sene önce kaldırılan Osmanlı Saltanatı, TBMM'de uzun süren tartışmalı bir sürecin sonucuydu. Mustafa Kemal Paşa'nın masaya yumruğunu vurup söylediği sözler ise aslında tüm süreci özetliyordu.
Öyleyse gelin bu tarihi süreci yeniden anımsayalım.
Ulusal Kurtuluş Savaşı'nın başarıyla sonuçlanmasının ardından yeni dönemde nasıl bir yönetim şeklinin benimseneceği tartışılmaya başlandı.
Savaş kazanıldığına göre Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin kendisini lağvederek tüm yönetimi yeniden İstanbul'a ve Padişah'a bırakacağını düşünenlerin sayısı hiç de az değildi.
Ancak kelle koltukta, üstelik Padişah'a bağlı İstanbul hükümetinin engellemelerine rağmen savaşı kazanan Ankara hükümeti, artık yeni bir rejimin tesis edilmesi için hazırlıkları hızlandırdı.
Mustafa Kemal Paşa, kendilerine sadece iki sene önce idam fermanları hazırlatan Osmanlı hanedanına kapıları sonuna kadar kapatmıştı.
Milli Mücadele yalnızca Yunanistan'a karşı değil iç dinamiklere karşı da verilmişti. Zaferden sonra bu payenin yeniden Osmanlı hanedanına teslim edilmesi, Milli Mücadeleyi gerçekleştirenler için düşünülemezdi. Peki, ne yapacaklardı?
Saltanatın kaldırılmasına doğrudan doğruya yol açan olay, barış konferansına Ankara ve İstanbul hükümetlerinin birlikte davet edilmeleri oldu.
Bu kabul edilemezdi.
İstanbul hükümetinin bir parçası olmadığı bir zaferin temsilcisi olarak görülmesi Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde büyük bir tepkiyle karşılandı.
Artık bu işi kökünden çözmek gerekecekti.
17 Ekim tarihli bir telgrafla sadrazam Tevfik Paşa barış konferansında ortak bir tavır belirlemek amacıyla Mustafa Kemal Paşa'ya başvurarak konferansa birlikte katılmayı teklif etse de Mustafa Kemal Paşa bu öneriyi şiddetle reddetti.
İki gün sonra toplanan Türkiye Büyük Millet Meclisi, Saltanat'ın kaldırılmasını görüşmeye başladı.
Ancak bu görüşmeler sanıldığı kadar kolay olmayacaktı. Yüzyıllardır devam eden Osmanlı Saltanatı ve Halifeliğin birbirlerinden ayrılmasına karşı çıkan milletvekilleri oldu.
Görüşmeler tıkanınca komisyona devredildi ve işte ondan sonra olanlar oldu.
Mustafa Kemal Paşa, büyük bir öfkeyle komisyonun görüşme yaptığı odadan içeri girdi.
Masaya yumruğunu vurdu ve şunları söyledi:
Hakimiyet ve saltanat hiç kimse tarafından hiç kimseye, ilim icabıdır diye müzakereyle, münakaşa ile verilemez. Hakimiyet, saltanat kuvvetle, kudretle ve zorla alınır. Osmanoğulları zorla Türk milletinin hakimiyet ve saltanatına vaziülyed olmuşlardı. Bu tasallutlarını altı asırdan beri idame eylemişlerdir. Şimdi de, Türk milleti bu mütecavizlerin hadlerini ihtar ederek, hakimiyet ve saltanatını isyan ederek kendi eline bilfiil almış bulunuyor.
'Bu bir emrivakidir. Mevzubahis olan millete saltanatı bırakacak mıyız bırakmayacak mıyız tartışması değildir. Yalnızca bu olmuş bitmiş gerçeği ifade etmekten ibarettir. Eğer siz gerekeni yapmazsınız, gerçekler her şekilde ifade olunur; lakin ihtimal odur ki bazı kelleler de gider.'
Mustafa Kemal Paşa bu sert ifadeleriyle bulundukları yerin bir İhtilal Meclisi olduğunu hatırlatıyordu. Milletin kendi hakimiyetini Osmanlı Saltanatına tekrar teslim etmeyeceğini en net bir şekilde ifade etmişti.
Mustafa Kemal Paşa'nın bu sert sözlerinin ardından tartışmaları yürüten isimler geri adım attılar.
'Biz meseleyi daha farklı değerlendiriyorduk şimdi aydınlandık' dediler.
Mustafa Kemal Paşa'nın ifade ettiği gibi bu iş çoktan bitmişti.
Şimdi tek yapılacak olan bunu resmi bir çerçeveye oturtmaktı.
Mustafa Kemal Paşa'nın sert müdahalesi üzerine TBMM, saltanatın kaldırılmasına karar verdi. TBMM "İstanbul'daki şeklî hükûmetin tarihe karıştığını duyurdu" bildirdi.
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin bu kararı İstanbul'a gönderilince son kabine toplantısını yapan İstanbul hükümeti ardından istifasını Padişah Vahdettin'e sundu.
7 Kasım tarihi geldiğinde ise Osmanlı Devleti'nin tüm kurumları boşaltılıp lağvedildi.
Şimdi geriye Padişah Vahdettin'in ne yapacağı sorusu kalmıştı.
Saltanatı kaldırılan, yetkileri elinden alınan son Osmanlı Padişahı Vahdettin, İngilizlere bir mektup yazarak can güvenliğinin olmadığını ifade ederek kendilerinden sığınma talep etti.
İngilizlerden gelen olumlu yanıtın ardından haremiyle birlikte Saray'dan çıkan Vahdettin, 17 Kasım sabahı Boğaziçi'nde demirli bulunan Malaya zırhlısına binerek İstanbul'u terk etti.
İlk önce Malta'ya giden son Padişah, buradan İtalya'ya geçti.
Son Padişah Sultan Vahdettin, 16 Mayıs 1926'da San Remo'da öldü.
Cenazesi, Türkiye Cumhuriyeti tarafından kabul edilmedi. Suriye'de defnedildi.
İlgini çekebilir...
İlgini çekebilir...
İlgini çekebilir...
Son Padişah Vahdettin'in Eşleri Cumhuriyet Sonrası Neler Yaptı?
Yorum Yazın
Atatürk'ü idam ettirmeye çalışan, onu askerlikten atan, seyhülislam'a "milli mücadele günahtır, uymayınız" diye çağrı yaptıran Vahdettin'in Atatürk'ü vatanı ... Devamını Gör
Şu saçmalıklara cevap verileli 30 yıl olmasına rağmen hâlâ birileri inatla görmezden gelip tarihçi diye biat ettiği şarlatanların izinden gitmeye devam ediyo... Devamını Gör
M. Kemal olmasa bile cumhuriyetin ilan edileceğini iddia eden bir takım oluşumlar var. Sevr Antlaşması'nı imzalayan saltanata ülkeyi geri teslim etmeye meyil... Devamını Gör