Dünyayı Sosyal Bilinçli Liderler Kurtaracak! 14 Maddeyle Tekno Çağda Sosyal Sorumluluk
Küresel ısınma, çevre kirliliği, gelir adaletsizliği, eğitimdeki sorunlar, yolsuzluk, açlık, obezite, terörizm-savaş vs. Dünyadaki sorunları listelemek bile başlı başına bir işken bu sorunlar nasıl çözülecek? Tarih boyunca dünya toplumları bu sosyal problemlerle sürekli mücadele etmeye çalıştı. Devletin ulaşamadığı ya da yetersiz kaldığı bu problemli alanlar sivil toplum çabalarıyla destekleniyor; ve bu sivil toplum çalışmaları özellikle gelişmiş ülkelerde STK'lar tarafından organize bir şekilde yürütülüyor.
Peki ama bu çabalar içerisinde özel sektör nerede duruyor ve sürekli büyüyen dijital teknoloji sosyal sorumluluğa nasıl entegre edilebilir?
1. Kurumsal sosyal sorumluluk nedir?
En genel tanımıyla; şirketlerin ekonomik, çevresel ve toplumsal sorunları değerlendirerek, bu süreçler üzerinde endüstrilerin yarattığı olumsuz etkileri olumluya çevirme; veya en kötü ihtimalle etkisizleştirme çabasıdır.
2. Yeryüzündeki kaynakların sınırlı olduğu gerçeği
Kaynakların sınırlı olduğu dünyamızda ve giderek de sınırlanacak olduğu gelecekte sürdürülebilirlik, kurumların bu kaynakları tüketme modelinde değişikliğe gitmesini zorunlu kılıyor.
3. İşte bu noktada "sosyal girişimci" kavramı öne çıkıyor.
Sosyal girişimcilik; sivil toplum, özel veya kamu sektöründe yürütülen yenilikçi ve sosyal değer yaratan bir faaliyet olarak tanımlanabilir. Yani özetle 'az kaynakla çok sonuç yaratmak'.
4. Adında geçen girişimcilik ile birçok yönden benzer özellikler taşıyor.
Problem yerine fırsata odaklanmak, verimlilik, finansman, sürdürülebilirlik, performans ölçüm/yönetim, hesap verilebilirlik gibi özel sektör kavramları sosyal girişimcilik için de geçerli.
5. Fakat sosyal girişimciliği ticari girişimcilikten ayıran önemli farklar var.
En büyük fark, sosyal girişimin merkezinde, adı üzerinde bir sosyal amacın olması. Yani para kazanarak hissedarların varlığını artırmayı değil, sosyal amacını sürdürülebilir ve verimli bir şekilde gerçekleştirmeyi hedefliyor.
6. İnternet kurumsal sosyal sorumluluğun neresinde?
İnternet dünyasının gelişmesi ve milyarlarca insanın hayatına girmesi sosyal sorumluluk kavramını birçok farklı açıdan etkiliyor. Öncelikle internet, sürdürülebilirlik paradigmasının tersine, sınırları olmayan bir dünyayı temsil ediyor. İçerik ve etkileşimlerin etkisiyse yadsınamaz.
7. Bireylerin ve diğer her şeyin birbirleriyle etkileşimde olması tüm sınırları ortadan kaldırıyor.
İnternet aynı zamanda farklı ekonomik, siyasal, toplumsal ve kültürel toplulukları bir araya getirerek pek çok sosyal sorumluluk projesinin yapamadığı şeyi gerçekleştirip, insanları ortak bir platformda eşit bireyler olarak konumlandırıyor.
8. İnternet şirketlerin sosyal sorumluluk çalışmalarının etkisini, geçmişe göre çok daha geniş ve net bir açıdan görmesini sağlıyor.
Elbette aynı zamanda toplulukların şirketlere çeşitli anlamlarda sürdürülebilirliği ihlal ettikleri noktalarda daha yoğun ve medyatik biçimde baskı yapabilmesini.
9. Paylaşım ekonomisine katkıda bulunacak sürdürülebilirliği destekleme projeleri öne çıkmış durumda.
Şirketlerin internet üzerinden kaynaklarını kullanıma açması sonucu israf, üretim ve tüketim azaldığı gibi doğal kaynakları da rahatladığından, bu tarz bir sosyal sorumluluk modeli dünyanın gelecekteki sosyoekonomik biçimiyle de doğrudan doğruya ilişkili.
10. Yani internet yeni ekonomileri, yeni becerileri ve yeni kaynakları yaratmak konusunda çok başarılı.
Örneğin bu başarılardan biri, büyük verinin sosyal ve ekonomik sorunlarının çözümünde kullanılması. Veri ve toplumsal süreçleri olumlu anlamda buluşturan projelerden bir örnek World Community Grid projesi. Bilgisayarların sahip olduğu işlem gücü; karmaşık biyolojik, çevresel ve sağlıkla ilgili kritik araştırmalardaki veri analizleri için bağışlanıyor.
11. Bugün sosyal sorumluluk, başımız ağrımasın biçimindeki yaklaşımın çok ötesine geçmiş durumda.
Özellikle de teknolojinin şirketlerin işleyişlerinden bağımsız düşünülemeyeceği günümüzde, sosyal sorumluluk ve sosyal girişimcilik modelleri geliştirmek bir nevi inovasyon demek. Şirketler sorumluluklarını aynı zamanda kendilerini geliştirme yönünde fırsata dönüştürebilir.
12. Sosyal medya ile kitlelerin de projelere katılımını sağlamak mümkün.
Müşterileri yalnızca para kaynağı olarak gören klasik şirket yaklaşımı, dijital çağda yerini müşteriyi 'birey' olarak görme anlayışına bırakmaya doğru gidiyor. Müşteri kendini markaya karşı birey olarak gördüğündeyse, her türlü sosyal sorumluluk projesine de kendiliğinden destek vermeye gönüllü oluyor.
*Resimde SeventhGen'in zehirli kimyasal kullanımı yasasında reforma gidilmesi yönünde başlattığı SS projesini sosyal medya ile büyüttüğünü görüyoruz.
13. Yine sosyal medyayı kullanarak sektörde zincir etkisi yaratabilmek de mümkün hale geldi.
Sosyal sorumluluk projeleri, bunların aşamaları, bireylerin katılımı, sonuçları sosyal medyada yer alıp paylaşıldıkça, diğer şirketlerin de benzer kıpırdanmalara gitmesi her şeyden önce rekabetin doğası gereği kaçınılmaz.
*Resim: Intel'in Bangladeş'in ücra bir yerindeki 2 ilkokula bilgisayar desteği verdiği SS projesi.
14. Yaşadığımız çağa damgasını vuran girişimcilik olgusu, sosyal girişimcilik modeli ile dünya sorunları için kalıcı bir çözüm getirebilecek mi, bunu zaman gösterecek.
Ama açık olan bir nokta var ki, çok sayıdaki dünya problemini çözmek için yine çok sayıda sosyal girişimci lidere ihtiyacımız var.
Ceyhun Göcenoğlu,
Harvard Business Review Türkiye
Yorum Yazın