Ülkemizde Kültürel Miras Bırakmamaya Ant İçmiş Kişilerin Yaptığı 17 Restorasyon Uygulaması
Malumunuz ülkemizde tarihi eser olmak hiç de kolay değil. Kültürel mirasımız olan eserler, restorasyonla hiç ilgisi olmayan kişilerin ellerine teslim edilince ortaya böyle trajikomik görüntüler çıkıyor.
1. Şile Kalesine Yapılan Sünger Bob Anıtı
Buna restorasyon değil de yeniden tasarlamak, inşa etmek desek daha doğru olur herhalde. Resme bakınca neredeyse özgün malzemeden geriye hiçbir şey kalmadığı, bir insan yüzünü andıracak şekilde kapı ve pencereler eklenerek yeni bir tasarım yapıldığı görülüyor. Biz bunu öyle bir restore edelim ki cillop gibi olsun mantığıyla yapıldığı kırk kilometreden belli.
2. AVM Görünümlü Süheyl Bey Cami
1956 yılında yıkılan caminin yeniden canlandırılması için bir restorasyon çalışması başlatıldı ve sonuç ortada. Caminin mimarisiyle ilgili ellerinde belgeler olmasına rağmen restoratör arkadaşlar Mimar Sinan'ın tasarladığı sekizgen biçimindeki cami yerine hiç bir tarihi estetiği olmayan cam cepheli betonarme bir ucube dikmeyi tercih etmişler.
3. Hatay Mozaikleri Karikatürü
Dünyanın ikinci büyük mozaik sergileme alanına sahip Hatay Arkeoloji Müzesinde bulunan Roma dönemine ait mozaikler, yanlış restorasyon uygulamaları sonucunda kelimenin tam anlamıyla karikatüre döndüler. Eski ve yeni halleri arasında ciddi farklar olan karikatürler... şey... pardon mozaikler hakkında inceleme başlatıldı.
4. İshak Paşa Sarayına Cam Çatı
Sarayı don ve güneş ışınlarına karşı korumak için yapılmış olan bu çatı tarihi yapının dokusuna uygun olmadığı gibi görenlerin göz kornealarını yakmaya yetiyor da artıyor bile. Daha fazla göz zevkimiz bozulmadan devam etsek iyi olur.
5. Seyit Battal Gazi Külliyesine Amerikan Tarzı Mutfak
Eskişehir'in Seyitgazi ilçesinde bulunan külliyenin restorasyon sırasında tarihi dokunun büyük ölçüde zarar gördüğü ortaya çıktı. Restorasyon öncesi mermer olan külliye sütunlarının yerine beton sütunlar inşa edildi, külliyeye Amerikan tarzı mutfak ve modern tuvaletler yapıldı. Aydınlatma yapılacağı gerekçesiyle aydınlatma malzemeleri duvarlara çakılarak bağlandı. Eeee!! Müteahhite yaptırırsan böyle olur tabi.
6. Atik Valide Külliyesi Şifahanesine Otomatik Kapı
Tarihi dokuya saygı duyulmadan yapılan bir restorasyon uygulaması daha. Mimar Sinan'ın son eseri olan Atik Valide Külliyesinin şifahanesinde yapılan restorasyon çalışmasıyla şifahanenin iç bahçesine bakan revaklar camla kaplandı ve iç bahçeye çıkış için otomatik kapılar yerleştirildi.
7. Tarihi Urfa Kalesine Ak Duvar
Yaklaşık 1200 yıllık olan Urfa kalesi yağışlar nedeniyle çökmeye başlayınca restorasyona girer ve bir cephesine yapılan restorasyonda beyaz beton taşlar kullanılınca tarihi dokuyu zedeleyen bu görüntü ortaya çıkar.
8. Tekfur Sarayından Temalı Tatil Köyüne
12. yüzyılda Bizanslılar tarafından inşa edilen tekfur sarayı günümüze kalan tek saray olma özelliğini taşıyordu ta ki restorasyon geçirinceye kadar. Ahşap pencerelere alüminyum parlak korkuluklar ve klima eklendi. Merdiven ve çatı yapılarak kapalı bir mekana dönüştürüldü.
9. İznik Ayasofya Orhan Camisine Cam Kapı
Unesco Dünya Kültür Mirası geçici listesine giren bu camiye restorasyon sırasında takılan bir kısmı buzlu ve motifli cam kapı eleştiri konusu oldu. Eser üzerindeki tüm açıklıklara da cam yerleştirilerek tarihi dokuya zarar verildi.
10. Yeniden İnşa Edilen Apollon Smintheus Tapınağı
Yeniden inşa dedik çünkü Türkiye'nin de taraf olduğu Venedik tüzüğüne göre tarihi yapıların bazı özel durumlar hariç yeniden inşa edilmesine izin verilmiyor. Beyaz çimento ve mermer tozuyla kalıp çakılarak tapınağın basamaklarının yeniden yapılması Venedik tüzüğüne aykırı bulunuyor. Ayrıca yapılan işlem çok dikkat çekiyor.
11. Aspendos Tiyatrosuna Mutfak Mermeri
Geldik en çok eleştirilen restorasyon uygulamasına. Antalya'da bulunan içinde pek çok etkinliklerin düzenlendiği Aspendos Tiyatrosu restorasyonunda basamaklar ve oturaklar beyaz mermer kullanılarak restore edildi. Orijinal mermer ile restorasyonda kullanılan mermer arasında farkın çok belirgin olması dikkat çekti. Tamam restorasyon belli olacak şekilde yapılır ama bakıldığı zaman da yapılan onarımın direk göze çarpmaması gerekiyor.
12. Paint ile Boyanan Kılıç Ali Paşa Cami
Restorasyon sırasında yangın çıkan ve büyük oranda hasar gören Kılıç Ali Paşa Caminin 1999 yılındaki kalem işi ile 2011 yılı arasında çok büyük farklar var. Eskisiyle çok kel alaka bir kalem işi yapılmış. 'Aman be! Ne uğraşacan şimdi belgeyle falan rastgele boya gitsin işte!' düşüncesiyle yapılmış gibi duruyor sanki.
13. İzzeddin Keykavus Türbesi Restorasyonu
Selçuklu hükümdarı 1. İzzeddin Keykavus'un Sivas'ta bulunan türbesi 2011 yılında restorasyon gördü ve bu iç yakan görüntüler ortaya çıktı. Türbenin iç bölümündeki sandukaların orijinal bölümleriyle restore edilmiş bölümleri arasındaki uyumsuzluk dikkat çekiyor.
14. Bursa Sinan Paşa Külliyesine Araç ve Malzeme Girişini Sağlamak İçin Duvarı Yıkmak
Bursa'nın Yenişehir ilçesinde bulunan 420 yıllık tarihi Sinan Paşa Külliyesinin duvarı kamyon geçişleri için yıkıldı sonra da kapı yapıldı. Sinan Paşa Külliyesi Yenişehir'in ayakta kalmış en önemli tarihi eserlerinden biri. Malzeme geçişi başka yollardan da sağlanabilirdi, bir yandan restore edip diğer yandan tahrip etmek neyin kafası gerçekten çok merak ediyorum.
15. Mesnevihane Camisine Beton Sıva
Kıyıma uğrayan eserlerimizden biri de 171 yıllık tarihi Mesnevihane Camisi. Mevlana'nın eseri mesnevinin öğretisini yaymak için kurulan caminin içinde derviş hücreleri kütüphane gibi birimleri bulunmaktadır. Restorasyon sonrasında caminin tarihi dokusundan geriye hiçbir şey kalmadı resimde de görüldüğü üzere.
16. Restorasyondan 10 Yıl Sonra Çöken Zeynel Abidin Cami
Ankara'da ki 400 yıllık Zeynel Abidin Cami ve Türbesi 2005 yılında restore edildi ve 10 yıl sonra bu hale geldi. Kalitesiz malzeme kullanımı, az zamanda çok iş yaptık mantığıyla yapılan özensiz çalışma yıkıma sebep olan nedenler. 400 yıldır ayakta kalan bir eseri 10 yılda çökertmek de büyük bir başarı.
17. Antiphellos Tiyatrosuna Beton Zemin
Antalya'nın Kaş ilçesinde bulunan Antiphellos Antik Tiyatrosunun zeminine beton döküldü. Aspendos gibi etkinlikler için kullanılan bu tiyatronun zeminine kimden ya da kimlerden izin alınıp da beton döküldüğü ise meçhul.
Yorum Yazın