Yürütmeye Ek Koruma, Yargıya Yeni Kısıtlamalar

AK Parti’nin yeni yargı paketi Meclis Başkanlığı’na sunuldu. Özel yetkili mahkemelerin kaldırılmasını öngören teklif, tutukluluk süresini ise 5 yıla indiriyor. Kanun teklifinin yasalaşması halinde hakim ve savcıya artık doğrudan tazminat davası açılabilecek.

AK Parti’nin terör ve örgütlü suçlara bakan özel yetkili mahkemeleri kaldıran ve tutukluluk süresini 5 yıla indiren kanun teklifi dün Meclis Başkanlığı’na sunuldu. Teklifinin yasalaşması halinde hâkim ve savcıya artık doğrudan tazminat davası açılabilecek. Ancak yargı kararını uygulamayan bakan, vali veya emniyet müdürü gibi kamu görevlilerine tazminat davası açılamayacak. Yasa çıktığında 5 yıldır tutuklu olan yaklaşık 190 kişi tahliye olacak.

AK Parti’nin 22 maddelik kanun teklifine göre, TMK’nın 10. maddesi ile özel yetkileri olan mahkemeler kaldırılacak. Bu mahkemelerde görev yapan başkan ve üyeler ile TMK kapsamındaki suçların soruşturmasında görevlendirilen hâkim ve cumhuriyet savcıları, HSYK tarafından 15 gün içinde uygun görülecek bir göreve atanacak. Yürürlükten kaldırılacak TMK’nın 10’uncu maddesi uyarınca görevlendirilen cumhuriyet savcılarınca yürütülen soruşturma dosyaları, yetkili Cumhuriyet başsavcılıklarına devredilecek. Bu mahkemelerde derdest bulunan dosyalar da yetkili ve görevli mahkemelere devredilecek.

Tüm dinleme ve mal varlığı kararları düşecek Bugüne kadar alınmış ve devam etmekte olan tüm iletişimin tespiti, dinlenmesi ve kayda alınması; gizli soruşturmacı ve teknik araçlarla izleme koruma tedbirlerine, bu kanunla kabul edilen usule ve koşullara göre 15 gün içinde yeniden karar alınması zorunluluğu getiriliyor. Mal varlığına el koyma tedbiri bakımından bu süre 30 gün olarak belirlenecek. Bu süreler içinde karar alınmaması durumunda bu tedbirlere ilişkin kararların uygulanmasına derhal son verilecek.

Hâkim ve savcılara gözdağı Hâkim ve savcılara artık herkes tazminat davası açabilecek. Kanun teklifi ile hâkim ve savcıların ‘bir soruşturma, kovuşturma veya davayla ilgili olarak yaptıkları işlem, yürüttükleri faaliyet veya verdikleri her türlü kararlar nedeniyle sadece devlet aleyhine tazminat davası açılabileceğini’ düzenleyen madde kaldırılacak. Söz konusu düzenleme AK Parti tarafından 2011 yılında kanuna eklenmişti. Kaldırılacak maddede, ‘kişisel kusur, haksız fiil veya diğer sorumluluk sebeplerine dayanılarak da olsa hâkim veya savcı aleyhine tazminat davası açılamayacağı’ belirtiliyordu. Devlete açılan tazminat davası sonrasında bir tazminata hükmedilmesi halinde ise tazminatın hâkim veya savcıdan tahsil edileceği hükmü yer alıyordu.

Bakan, vali ve emniyet müdürüne yeni zırh Teklifle mahkeme kararlarını uygulamayan bakanlar ve bütün kamu görevlilerine doğrudan tazminat davası açılmasının önüne geçilecek. Mahkeme kararlarını uygulaması için kamuya tanınan 30 günlük süre de kaldırılacak. Yeni düzenleme ile bakan ve kamu görevlileri mahkeme kararlarını yerine getirmezse tazminat davası ancak devlet aleyhine açılabilecek.

Görevden alınanların dönüşüne engel Ayrıca kanun teklifinde yolsuzluk ve rüşvet operasyonu sonrasında görevden uzaklaştırılan kamu görevlilerinin mahkemeden hızlı bir şekilde yürütmeyi durdurma kararı almasını önleyecek bir düzenlemeye gidiliyor. Buna göre kanuna, ‘Kamu görevlileri hakkında tesis edilen atama, naklen atama, görev ve unvan değişikliği, geçici veya sürekli görevlendirmelere ilişkin idari işlemler, uygulanmakla etkisi tükenecek olan idari işlemlerden sayılmaz’ hükmü ekleniyor. Böylece mahkemeler, görev yeri değiştirilen emniyet müdürü gibi bir kamu görevlisi hakkında idarenin savunmasını almadan yürütmeyi durdurma kararı veremeyecek. Bu durumda idare savunma süresini uzatarak veya savunma vermeyerek mahkeme kararını geciktirebilecek.

ÖYM’lerin ‘geçici maddesi’ de kaldırılıyor CMK’nın yürürlükten kaldırılan 250. maddesine göre görevlendirilen özel yetkili mahkemelerde görülen davaların kesin hükümle sonuçlandırılıncaya kadar bu mahkemelerce bakılmaya devam edileceğine ilişkin geçici 2. madde yürürlükten kaldırılıyor. Bu durumda Ergenekon davasının Yargıtay tarafından bozulması halinde yargılama normal ağır ceza mahkemelerinde görülecek.

Dinleyen, başkasına veren, yayana ceza Teklife göre kişisel verileri hukuka aykırı olarak kaydedenlere verilecek ceza 6 aydan 1 yıla yükseltilecek. Kişisel verileri hukuka aykırı olarak bir başkasına veren, yayan veya ele geçiren kişiye verilecek ceza da, 1 yıldan 2 yıl hapse yükseltilecek.

Arama, gözaltı ve tutuklama zorlaştırılıyor Gözaltına alınmaya ilişkin kararın verilebilmesi, ‘suçun işlendiğini düşündürebilecek emarelerin’ yerine ‘suçun işlendiğini gösteren somut delillerin’ varlığına bağlanacak. Tutuklama kararları da ‘kuvvetli suç şüphesinin varlığını gösteren somut delillere’ dayanmak zorunda olacak. Arama tedbirinin uygulanması da ‘makul’ yerine ‘somut delillere dayalı kuvvetli’ şüphenin varlığına bağlanıyor.

Mal varlığına el koymaya MASAK raporu şartı Bir kişinin mal varlığına el konulabilmesi için ‘suçun işlendiğine ve belirtilen değerlerin bu suçlardan elde edildiğine dair somut delillere dayanan kuvvetli şüphenin varlığı’ gerekecek. Ayrıca mal varlığına el koyma işleminin uygulanabilmesi için ilgisine göre Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Sermaye Piyasası Kurulu, Mali Suçları Araştırma Kurulu, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu’ndan, el konulacak varlığın suçtan elde edildiğine ve suçtan elde edilen değere ilişkin rapor alınması zorunlu olacak.

Yasal telefon dinlemeye sınır İletişimin tespiti, dinlenmesi ve kayda alınması tedbirine karar verilebilmesi, suç işlendiğine ilişkin somut delillere dayanan kuvvetli şüphe sebeplerinin varlığına bağlanıyor. Telefon dinlemelerinde 6 ay olan süre, 3 aya indiriliyor.

Hırsızlar dinlenemeyecek TCK’nın 220. maddesinde düzenlenen ‘suç işlemek amacıyla örgüt kurma suçu’, dinleme kataloğundan çıkarılıyor. Böylece çıkar amaçlı suç örgütlerine yönelik dinleme ve izleme yapılmasının önüne geçiliyor.