Sadece Dinlemekle Kalmadılar ve Araştırdılar: Bir Bilim Olarak Müzik
Müzik denilince akla çoğu kez onun zevk, eğlence veya sadece sanatsal yönü gelse de aslında müzik felsefi ve sayısal olarak değerlendirilen ve pek çok şeyle etkileşimde ve ilişkide olan bir bilimdir.
Müzik bireysel olduğu kadar sosyolojik kökenleri olan bir olgudur. Bütün kültürlerin de kendine has bir müziği vardır. Bir toplumun yaşam koşulları, ekonomik, siyasal, psikolojik ve sosyolojik durumu incelendiğinde müzik kültürü hakkında çeşitli bilgiler elde edilebilir.
Müziğin bir sanat olarak ele alındığındaki tanımı
Müziği bir sanat olarak ele aldığımızda bununla ilgili farklı tanımlar yapılmaktadır. Bu tanımlar arasında ortak noktalar vardır. En temel tanım olarak; “duygu, düşünce, tasarım ve izlenimleri düzenli/uyuşumlu seslerle estetik bir yapıda anlatan bir bütündür” ve “sesleri maksatlı olarak estetik bir yapıda birleştirme sürecidir” diyebiliriz.
Müzik için yapılan tanımlardan bazıları
Ünlü düşünürler, felsefeciler, müzikle ve müzik bilimi ile uğraşan insanlar müziğe farklı farklı tanımlar biçmişlerdir. Aslında Avrupa’da Orta Çağ’dan bu yana süregelen bir geleneğe göre müzik; aritmetik, geometri ve astronominin yanında yer almaktaydı.
Yunanca “Musiki” kelimesinden yola çıkarak çeşitli dillerde farklı telâffuz edilen müziğe ilişkin bazı tanımlar ve ifadeler şunlardır;
VI. yüzyılda müzik konusunda yazılar yazmakla ünlü Cassiodorus, müziği: “Numaralarla uğraşan bir bilim dalı” olarak tanımlar.
Pisagor: “Birkaç benzeşmeyen sesten oluşan ahenk”
J. J. Rousseau: “Musiki, sesleri kulağa hoş gelecek şekilde uyarlamak sanatıdır”
E. Kant: “Bir sıra hoş duyguları seslerle ifadelendirme sanatıdır”
Konfüçyüs: “Bütün sesler dimağdan (bilinç, zihin) çıkar. Müzik de onların farkları ve uygunlukları arasında bir geçittir. Müzik içten gelmekle sükuneti sağlar”
Platon: “Müzik, insan ruhunu sakinleştiren, dinginleştiren bir sanattır”
Goethe: “Müzik, insanları her zaman kilise müziği olarak ritüele, halk müziği olarak dansa yönlendirir”
A. Schopenhauer: “Müzik özden söz eder.”
Müziği incelemek
Müziği incelemek, herhangi bir şeyi incelemekten farklı değildir. Herhangi bir alandaki incelemeci, ele aldığı konuyu, “ne”, “neden” ve “nasıl” gibi yönlendirici sorular sorarak açıklamaya çalışır. Müzik incelemecisi de ele aldığı bir müzik parçasını, bir seslendirmeyi, bir çalgıyı ya da karşılaştığı bir müziksel olguyu bu sorulara yanıt arayarak anlama çabasındadır
Müzik incelemesinin akademik disiplin olduğunu öneren iki terim “Müzikoloji (müzik bilimi)” ve “Etnomüzikoloji”, perspektif açısından bakıldığında, birden çok anlam taşıyan ve içeriği açıkça belli olmayan ana başlıklardır.
Müzikoloji (Müzik bilimi)
Sosyal bir bilim olarak müzikoloji (müzik bilimi) müzikle ilgili her türlü bilgi alanını araştıran bir bilim dalıdır. Bir başka tanımla müziği bilimsel açıdan ele alan ve inceleyen bir bilim dalı da denebilir.
Müzikoloji sadece müzik tarihini incelemek veya müziğin her türünü incelemenin dışında: “Tarihsel” ve “Sistematik” olmak üzere iki ayrı çalışma alanı içinde varlığını sürdürmüştür.
Tarih biliminin müzikoloji ile ilişkisi
Geçmişten günümüze insanları, toplulukları ve onlarla ilgili her şeyi incelememize yardımcı olan tarih bilimi diğer bilimler için olduğu kadar müzikoloji için de önemli bir unsurdur.
İnsanlığın müzikle ilgili yakın tarihi için değil ama geçmiş müzik tarihi için tarih vazgeçilmezdir. Geçmişle ilgili bilgi sahibi olmayan bir bilim dalı ileriye yönelik çok fazla bir şey yapamaz. Bu yüzden müzikolojinin tarih bilimiyle sıkı bir bağı vardır, olmalıdır.
Müzikolojinin tarihi
Müzikoloji'nin ilk olarak 'müzik bilimi' anlamındaki kelimenin geçtiği Jahrbuch für musikalische Wissenschaft (1863) adlı eseriyle Friedrich Chrysander tarafından kurulduğu kabul edilir. Müzikolojinin o sıralarda henüz kendine özgü bir araştırma metodu yoktu. Eski yöntemlerle araştırmalarını yapıyordu.
II. Dünya Savaşı'ndan sonra ABD'ye göçen Alman müzikologlar yeni teknik olanaklarla bilimsel müzikolojiyi ABD'ye taşımışlardır. ABD'de müzikolojinin kurucusu Library of Congress'in müzik bölümünü ve The Musical Quarterly dergisini yöneten Oscar G. T. Sonneck'tir (1873-1928).
Bugün gelinen noktada ise genel kabule göre müzikoloji, bağımsız bir bilim dalıdır. Müzik tarihi, müzik teorisi ve müzik mitolojisine kadar varan araştırma alanına sahiptir.
Müzikolojinin kapsamı
Müzik üzerinde yöntemlendirilmiş bilgilerin tümü müzikolojinin kapsamına girer. Bu bilgilere bilimsel inceleme ve araştırma yöntemlerinin uygulanmasıyla erişilir. Müzik sanatının oluşumu ve evrimi, genel olarak insanın bu sanatla olan ilintisi, müzik türü ayırmaksızın, müzikolojinin başlıca inceleme konularıdır.
Müzikoloji, XX. yüzyılda, müziğin her türünü incelemek üzere alanını genişletmiştir
Etnomüzikoloji
Etnomüzikoloji (Budun müzik bilimi) müziği kültürel bağlamında irdeleyen müzik bilimine denir.
Etnomüzikolojinin başlıca görevi, insanların gösterimde bulunma, dinleme ve konuşma aracılığıyla müzik olarak tanımladıkları şeyin, müziksel duyumunu nasıl yaptıklarını keşfetmektir. Yani bugün etnomüzikoloji, müzik-toplum-kültür ilişkisini yerinde inceleyen bir alan haline gelmiştir.
Bazıları 'Etnomüzikoloji'yi 'müzik tarihi'nin içinde bir araştırma alanı olarak kabul etmektedirler. Bununla birlikte Dünya müzikleri, 'Karşılaştırmalı müzikoloji', 'Kültürel müzikoloji' gibi adlandırılan alanlar da yine müzikolojinin alt dalı olan başlıklardır.
Müzikoloji ile etnomüzikoloji arasındaki fark
Müzikoloji, tarihsel ve sistematik çerçevede Avrupa Sanat Müziği’ni konu alır; Etnomüzikoloji ise Avrupa dışı müziklerle ilgilidir.
Daha ayrıntılı incelendiğinde müzikoloji ve etnomüzikolojinin ilgi alanlarının ve yöntemlerinin birbiri içine geçmiş ve tam olarak belirlenememiş olduğunu göstermektedir.
Onedio IQ'yu Facebook'tan takip etmeyi unutmayın!
Yorum Yazın
Bence de müziksiz hayat olmaz https://bit.ly/2qTU6nr