Rusya’dan Gelen Son Açıklamalar Işığında Ambargolar Hangi Kalemleri Kapsıyor?
Türkiye’nin 24 Kasım tarihinde bir Rus uçağını düşürmesinin hemen akabinde Rusya Federasyonu Başkanı Vladimir Putin, “Türkiye’nin ağır bir bedel ödeyeceği” uyarısında bulunmuştu. Bir hafta sonra, Rus doğal gazını Türkiye üzerinden Avrupa pazarlarına taşıması planlanan Türk Akımı doğalgaz boru hattı projesi Rusya tarafından askıya alındı. Rusya doğal gaz akışını keser mi, Mersin Akkuyu’da yapılması planlanan nükleer reaktör projesi durdurulur mu gibi sorular da Türkiye nezdinde endişe yarattı. Uçak krizinin faturası henüz enerji sektörüne kesildi denilemez, ancak inşaat, tekstil ve turizm başta olmak üzere çeşitli sektörlerin krizden etkilendiğine şüphe yok. Bugün itibarıyla Rusya, Türkiye’ye uygulayacağını açıkladığı yaptırımları da yürürlüğe sokuyor. İlk etapta daha sınırlı olan yaptırımların kapsamı da genişletildi.
BBC Türkçe'den Selin Girit'in haberine göre, Rusya’dan gelen son açıklamalar ışığında ambargolar şu kalemleri kapsıyor:
Portakal, domates, soğan gibi çeşitli meyve ve sebzeler ile tavuk ürünlerinin Türkiye’den ithalatı yasaklanacak
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının Rusya’ya vizesiz girişlerine izin verilmeyecek
Türk firmaları Rusya’da bina inşa edemeyecek, mimarlık ya da tasarım faaliyetlerinde bulunamayacak
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları Rusya’da seyahat ve otelcilik sektörlerinde çalışamayacak
Rus firmalarının Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarını işe almasına müsaade edilmeyecek
Türk firmalarına devlet ve belediye ihalelerine girme hakkı verilmeyecek, firmalar ormancılık ve kerestecilik alanlarında faaliyet gösteremeyecek
Rusya’nın açıkladığı listede yer alan 53 Türk firması bu yaptırımlardan muaf tutulacak.
Peki bu yaptırımlar Türkiye’nin ekonomisini ne oranda etkileyecek?
Ekonomist Erhan Aslanoğlu, Rusya’nın yaptırımlarının kısa vadede etkileri olacağı, ancak orta vadede Türkiye’nin uğrayacağı zararı ikame edebileceği görüşünde.
Rusya krizinin Türkiye’ye toplam maliyetinin yıllık 10 milyar dolar civarında olacağı tahmininde bulunan Aslanoğlu, en ağır faturanın da tekstil, inşaat ve turizm sektörlerine çıkacağını söylüyor.
Türkiye’nin Akdeniz kıyıları, Rus turistlerin tatil için tercih ettikleri başlıca adres. Türkiye açısından Rus turistler, ülkeye gelen ikinci büyük yabancı turist grubunu oluşturuyor.
2014 yılında Türkiye 3,3 milyon civarında Rus turisti ağırlamıştı. Önceki yıl ise bu rakam 4,5 milyona yakındı.
Kültür ve Turizm Bakanı Mahir Ünal, Rusya ile krizin başlamasının ardından yaptığı bir açıklamada “Biz pazarımızı çeşitlendirir, sorunu bu şekilde çözeriz. Ama Rusya pazarını da kaybetmek istemiyoruz' diye konuşmuştu.
Turizm sektörünün özellikle Mart ve Nisan aylarından itibaren krizin ağırlığını hissetmesi bekleniyor.
Rus turistlerin Türkiye’den ayağını çekmesi, Türkiye’ye gelen yıllık toplam turist sayısının yüzde 10 oranında azalmasına yol açabilir. Bunun Türkiye’ye maliyetinin de yıllık 3,5 milyar dolar civarında olması söz konusu.
Ekonomist Erhan Aslanoğlu, krizin derinleşmesi ve inşaat sektöründe projelerin iptal edilmesi durumunda inşaat sektörünün kaybının da yıllık 4,5 milyar doları bulabileceğini söylüyor.
Doğalgaz akışı kesilir mi?
Rusya ile uçak krizinin patlamasından bu yana en büyük soru işaretlerinden biri Rusya’nın doğalgaz akışını kesip kesmeyeceğiydi.
Türkiye, tükettiği birincil enerjinin yüzde 32,5’ini doğalgazla karşılıyor ve doğalgaz ihtiyacının yüzde 55’ini de Rusya’dan temin ediyor.
Ancak genel kanı, Rusya’nın doğalgaz akışını durdurmak gibi ciddi bir adım atmayacağı yönünde.
Özellikle Rusya Enerji Bakanı Aleksandr Novak’ın askıya alınan Türk Akımı projesinin dahi yeniden gündeme alınabileceği yönündeki açıklamalarının da ışığında Rusya’dan enerji konusunda sert yaptırımlar beklenmiyor.
Ekonomist Aslanoğlu da bu görüşü paylaşıyor, enerji sektöründe çok ciddi sorunlar yaşanmayacağını söylüyor.
Aslanoğlu, “Eğer Rusya doğalgaz akışını keserse, bu kuşkusuz Türk ekonomisi ve sanayiine ciddi darbe vuracaktır. Bu durumda, üretim durur, ihracat durur. Ama ben böyle bir şey yapacaklarını sanmıyorum.” diyor.