OKULSUZ TOPLUM MÜMKÜN OLABİLİR Mİ?
Ivan Ilich 'Okulsuz Toplum' kitabında okulu toplumu ikiye bölen,ulus-devlet anlayışı içinde toplumsal statüyü koruyan ve dünya zenginlerine seçkin bireyler yetiştirmek için kurulmuş,yanlış bir kamu hizmeti veren bir kurum olarak belirtiyor.
'Okulsuz Toplum' kitabında ortaya atılan bu eleştiriler okunmaya ve sorgulanmaya değer. Ülkemiz gibi üçüncü dünya ülkelerinin okulları için acımasız eleştiriler...
Okulu Devlet Kurumu Olmaktan Çıkarmalıyız
Bir çocuk,eşit nitelikteki okul eğitimi hakkına sahip olmakla zengin bir çocuğun konumunu nadiren elde edebilir.Aynı okula aynı yaşta başlasalar bile fakir çocuklar,orta sınıf çocuklar için pekala mümkün olan eğitim olanaklarının çoğundan mahrumdur.Bu avantajlar evdeki sohbetlerden ve kitaplardan,çocuğun hoşlanacağı tatil gezilerine ve hem okulda hem de okul dışında yer alabileceği farklı ilgi alanlarına dek uzanmaktadır.Fakirlerin iddia edilen dengesizlikleri gidermek için sertifikaya değil,öğrenme edinimlerini gerçekleştirmelerini mümkün kılan yardımlara ihtiyaçları vardır.
Okul ve Öğrenme
Pek çok öğrenme kendiliğinden olmaktadır ve pek çok planlı öğrenme bile programlanmış eğitimin sonucu değildir.Pek çok gencin,teşvik edildiklerinde,gerekli araçlarla iletişim kurmaları sağlandığında bitkilere,yıldızlara ve uzayın bilimsel keşiflerinin ve bir motor ya da bir radyo işlevinin nasıl ve niçin keşfedildiğine dair eğitim veren pek çok öğretmenden daha verimli bir şekilde arkadaşlarına yararlı olabileceklerini ortaya koymaktadır.
Öğretmen,Öğrenme,Öğrenci,Öğretim Programı
Zorunlu okulların varlığı toplumu iki dünyaya bölmektedir. Süreçler,uygulamalar,meslekler akademik ya da pedagojik'tirler;diğerleri ise değildir.Böylece okulun toplum gerçeğini ikiye bölme gücü sınır tanımamaktadır.
Hepimiz sahip olduğumuz pek çok bilgiyi okul dışından elde etmişizdir.Öğrenciler öğrendiklerinin çoğunu öğretmenin yardımı olmadan hatta öğretmene rağmen öğrenir.
Eğitim reformcuları her bir nesile,en sonuncusu ve en iyisi sözü vermektedir.
Okulda öğrencilerin öğrendikleri şeyler hiç önem arz etmemekle beraber öğretmenler için iş oluşturmaktadır.Çocukların ne öğrendiği kimin umrunda?
Sürecin Ritüelleştirilmesi
Üniversite mezunları dünyanın zenginleri arasında seçkin bir hizmette bulunmak amacıyla okutulmuştur.Okul her bir başarı seviyesi için kurulu düzenin iyi birer hizmetçisi olduklarını kanıtlayanları seçip ayırmaktadır.
Okullarda,değerli bir eğitimin okula devam neticesinde oluşacağı;eğitimin değerinin verilerle artacağı,sonunda bu değerin not ve sertifikalarla ölçülebileceği ve dökümanlaştırılabileceği öğretilmektedir.
Okulsuzlaştırmanın Devrimci Potansiyeli
Okul devlet ya da şirket gibi kendi güvenliğini koruyacak bir organizasyona sahip değildir.Okullar her taraftan saldırıya uğrar ve hükümetlerin sponsorluğunu yapmaktadır.Okul giderse ulus-devlet üzerine bina edilmiş siyasal düzenin devamlılığı tehlikeye girecektir.
Okul Yanlış Kullanılan Bir Kamu Hizmeti
Gerçekte okullar sadece kendi yeteneklerini tutarlı bir şekilde kanıtlayanlara açıktır.Okullar öğrenmenin müfredata dayalı öğretme edinimi sonucu olduğu sahte hipoteze dayanır.
Sağduyuya Dayanmayan Tutarlılık
Beyin yıkamayla disiplini birbirine karıştıran okul,öğretmene yıkıcı bir otorite rolü biçmiştir.Okullar bir taraftan toplumsal kontrolün,diğer taraftan da özgür işbirliğinin öncüsü olmuştur.Çocuklar okul tarafından biçim verilecek ve endüstri makinesinde işlenecek doğal kaynaklar haline gelmiştir.
İhtiyaç duyduğumuz yapılar,her insanın öğrenme ve diğerlerinin öğrenmesine yardımcı olmak suretiyle kendisini tanımasını mümkün kılacak olandır.
Peki Okulsuz Eğitim Nasıl Olmalı?
1.Elverişli koşullarda 8-14 yaş aralığında olanları her gün bir saat çalıştıranlara vergi teşviği sağlanmalı,gençlerin rüştlerini ispat için zemin hazırlanmalı,fabrikalar bürolar yeniden düzenlenerek günlük çalışmaları öğrenmeyi mümkün kılacak bir şekilde halkın kullanımına açılmalı ve bilgi edindikleri şirketlere insanların bir ödemede bulunmaları sağlanmalı.
2.Yetenek öğrenmek isteyenler en yetenekli oldukları alanlarda birbirlerine ulaşarak ve birbirlerine bu yeteneklerini öğreterek büyük bir öğrenme ağı kurabilirler.
3.Aynı şeye ilgi duyan akranların bir araya geldiği kurumlar oluşturulmalı,partner bilgilerinin yer aldığı sistem kurularak kolayca seçim yapılması sağlanmalı.Kütüphane araştırmaları,çıraklık ve partner uygulamaları bir arada götürülmeli.
Okullar müşteriye ihtiyaç duyan bir varlıktır,ne özerkliğe ne de kendi başına gelişme için motivasyona sahiptir.
Yorum Yazın