Müzik Ruhun Gıdası Diye Boşuna Denilmemiş: Tarih Öncesi Dönemlerdeki Müzik Aletleri
Müzik, insanlık tarihinin en eski ve evrensel ifade biçimlerinden biridir. Tarih öncesi dönemlere uzandığımızda, müziğin sadece eğlence değil, aynı zamanda ruhsal ve toplumsal bir bağ kurma aracı olarak kullanıldığını görüyoruz. İlk insanların doğayla ve birbirleriyle iletişim kurmak için geliştirdikleri müzik aletleri, bu eski kültürlerin günlük yaşamlarına ve ritüellerine dair önemli ipuçları sunuyor.
İşte şimdi tarih öncesi dönemlerde kullanılan müzik aletlerine göz atarak, insanlık tarihinin melodik kökenlerini keşfedeceğiz. Bu ilginç yolculuk, müziğin evrimine dair bilinmeyenleri gün yüzüne çıkaracak.
Mezopotamya Liri
MÖ 3000'lerden itibaren Mezopotamya’da yaygın olarak kullanılan lirin en önemli örneği Ur Kraliyet Mezarlığı’nda bulundu.
Sümer tapınaklarında tanrıları memnun etmek adına kullanımı yaygın olan lirin, yazılı ve görsel kaynaklarda boğa lirinin, dini ritüellerinde kullanılan temel çalgılardan biri olduğu bilinmektedir. Lirin kullanımı genellikle tapınak ve saraylarda tanrıları memnun etmek, çeşitli bayramlar, dini ve ölü gömme ritüelleri, kurban ya da sunu uygulamalarında görülür.
Arp
Mezopotamya'da özellikle Sümer, Asur, Mısır dönemlerinde kullanılan arp, büyük boyutlara sahipti ve tapınak müziklerinde önemli bir yer tutuyordu. Ayakta çalınan versiyonlarının olduğu gibi Assur dönemine ait yatay arp tasvirinde ise arpı beline bir kemerle bağlayan ve bir mızrapla çalmakta olan adam betimlenmişti.
Flüt
Prehistorik dönemlere ait en eski flütler, hayvan kemiklerinden veya bambudan yapılmıştır. Bu flütler, üfleme yolu ile ses çıkararak melodik ritimler oluşturmak için kullanılmıştır.
1995’te keşfedilen ve Neandertaller'a ait olduğu anlaşılan , mağara ayısının femur kemiğinden yapılmış bir flüt tam en az 43.000 yıllıktı. Bu olağanüstü bir şey!
👇
Anadolu Medeniyetler Müzesi'nde sergilenen müzisyenlerin yer aldığı ortostat Karkamış Krallığı dönemine aittir. Eserde saz ve çifte flüt çalan müzisyenler dikkat çekmektedir.
Davul
Tahta, taş veya hayvan derisinden yapılmış bu aletler, ritim oluşturmak amacıyla çeşitli törenlerde kullanılmıştır. Davullar, toplulukların birlikte hareket etmesine ve ritüellerine uygulamalarına katkıda bulunmuştur. Taşınması oldukça zor olduğu düşünülen bu müzik aletini özellikle Anadolu'da ki medeniyetlerde çok fazla betimlenmemiştir.
Def
Karatepe'de ki kabartmanın sol tarafında Kral Asitavata'ya def çalan müzisyenleri görüyoruz.
İlk defler kasnaksız olarak yapılmıştı. Sonradan bu müzik aleti nemden ve ısıdan korumak için çevresine kasnaklar yapılmıştır. İbraniler’in “toff”, Arapların “duff”, Yunanların “tympon” adını verdikleri bu çalgı Türklerde “teğre” olarak bilinmektedir.
Sistrum
Sistrum, ilk olarak Eski Mısırlılar tarafından kullanılan, özellikle dini ayinlerde ve festivallerde ritmik eşlik sağlayan bir vurmalı çalgıdır. Metal, kil veya ahşaptan yapılır ve çıngırak gibi sallanarak ses çıkarır. Mısır'da İsis'e adanan ritüellerde kullanılırken, Yunan kültüründe de yaygın olarak alaylar ve cenazelerde yer almıştır. Ayrıca Yunan kültürünün en eski örnekleri Minos Girit'ten gelir.
Boynuz
Hayvan boynuzlarından yapılan nefesli çalgılar, Üst Paleolitik dönemin en eski müzik aletlerinden biridir ve modern orkestra kornosu ile bakır üflemeli çalgıların atasıdır. Melodi çalmaya uygun olmasa da haberleşme aracı olarak kullanılmıştır. Tek başına ya da çift boynuz bağlanarak ses gücünü artırmak amacıyla çalınmıştır.
Çıngırak
Mezopotamya'da rahipler, kötü ruhları uzaklaştırmak amacıyla çıngırakları kullanırdı. Pişmiş topraktan yapılan bu çıngıraklar, içinde ses çıkaran küçük parçacıklar barındıran hayvan figürleriydi. Özellikle Eski Babil döneminde tavuk, kuş, kaplumbağa, kirpi, balık, koyun ve deve gibi çeşitli hayvanları temsil eden birçok örnek bulunmuştur. Bu figürler, dini törenlerde kullanılan önemli sembollerdi.
Kitara
Kitara, Eski Mısır'dan gelen bir çalgı olup, tahta bir çerçeveye gerilen tellerden oluşurdu. Mızrap ya da parmakla çalınırdı. Hellenler tarafından MÖ 7. yüzyılda phorminx’in geliştirilmesiyle daha karmaşık ama daha çok ses veren bir hale getirildi. Genellikle 7 ya da 8 telli olan bu enstrüman, daha çok profesyonel müzisyenler tarafından kullanılırdı.
Hydraulis
Hydraulis,MÖ 3. yüzyılda antik dönemin su gücüyle çalışan en eski klavyeli çalgılarından biridir.u enstrümanda su basıncı, havayı borulara ileterek ses üretir. Genellikle arenalarda ve büyük açık hava etkinliklerinde kullanılmış, hem Roma İmparatorluğu’nda hem de Bizans döneminde popüler olmuştur.
İlginizi Çekebilir
Yorum Yazın