Meğer Sadece Bir Baharat Değilmiş! Körinin Sömürgecilik Tarihiyle Başlayan Gerçek Hikayesi
Meğer Sadece Bir Baharat Değilmiş! Körinin Sömürgecilik Tarihiyle Başlayan Gerçek Hikayesi
08.01.2023 - 10:16
Merhabalar. Köri bizim toplumun gözünde sadece bir baharat. Ama onun sandığımızdan da ilginç bir tarihi var. Bu yazıda körinin sömürgecilik ile ilintili tarihine yol alıyoruz.
İyi okumalar dilerim.
Dünyaca çok sevilen ancak tanımlaması zor olan köri, baharatlar arasında insanın yaratıcılığını ve gücünün en büyük kanıtıdır. Nasıl mı?
New York City'deki bir Hint restoranının şefi ve ortağı Chintan Pandya, bunu öğrenmek için epey vakit harcadığını ve rüşvet verdiğini söylemiş. Pandya'ya göre köri aslında bir İngiliz terimi. Bu kelime 'curry' kelimesinin farklı biçimlerde kullanışından geliyor.
Yirmili yaşlarının ortasındayken, kendisine "tesadüfen Hintli bir şef" diyen Pandya, otel grubu Oberoi'nin kendisini bir Hint mutfağına atamasının ardından kendisini ülkenin engin bölgesel mutfaklarını öğrenmeye adamış biri.
Pandya, bazen Keşmir, Rajasthan, Gujarat ve Kolkata'yı ziyaret etmek için trenle 18 saat seyahat eder ve oradaki şeflerden ona ev tariflerini göstermelerini istermiş. Genellikle de bu teklifi bir şişe viski rüşvetiyle kabul ettirirmiş.
Çocukken 'köri' kelimesini duyarsınız, ancak bu yaygın bir terim değildir diyen Pandya, "Mumbai'de vejeteryan bir evde büyüdüm, hiçbir zaman köri diye bir şeyimiz olmadı. Ama et yiyen komşularım 'Tamam, bugün körili tavuk yapıyoruz' derdi ama ben bilmezdim." diyor.
Köri ile ilgili komik olan şey terimin kaygan olması. Japon kültüründe yemek adıyken Tayland gibi başka bir kültürde bambaşka bir kategoridedir. Köri yaprak olabilir, sos olabilir veya kuru baharat olabilir.
Belki de bu yüzden Londralı yemek yazarı Sejal Sukhadwala konuyla ilgili kitabına Köri Felsefesi adını verdi. Elbette kafa karışıklığının çoğu, köri kelimesinin Hindistan'ı sömüren ve emperyalist bir güç olan Britanya tarafından başka bir kültürdeki yemekleri tanımlamasından geliyor.
Sukhadwala'ya göre köri kelimesi, 16. yüzyılda Goa'da caril kullanan Portekizlilere kadar uzanabilir. Malayalam, Kannada veya Tamil dillerinde kari'den uyarlanmış olabilir. Portekizcede, caril'in çoğulu carie veya curree idi ve İngilizler daha sonra onu curry'ye dönüştürdü.
Britanya'nın yaklaşık 13 katı büyüklüğünde olan Hindistan, değişken iklimlere, Arap tüccarlar, Yahudi yerleşimciler, Babürler, Persler gibi halklara, Hindu, Müslüman, Jain, Budist gibi birçok dine ve kastlara ayrılmışken İngilizler, emperyal bir kibirle bu çeşitliliği maalesef tek bir 'köri' kelimesine sıkıştırdı.
Britanya İmparatorluğu 1833'te kolonilerindeki köleliği kaldırdıktan sonra, köriler de büyük ölçüde sözleşmeli işçiler aracılığıyla dünyanın dört bir yanına yayıldı. Hintli işçiler Demerara, Mauritius, Trinidad, Guyana, Jamaika, Malezya, Sri Lanka, Afrika'nın bazı bölgeleri ve Fiji'ye gitti.
Köri, eski Portekiz Ginesi veya Britanya Gambiyası'ndan gelmiş olabileceği için Batı Afrika'da da seviliyor. Ayrıca köri merakı Japonya'da da başladı. Japanese Home Cooking'in yazarı Sonoko Sakai, "Japon körisi Japonya'nın ulusal yemeği olarak belirlendi." diyor.
Köri, tüm kanlı sömürge tarihiyle, insanların hayatta kalma ruhuna hitap ediyor: "sıcak" ve "yumuşak". Karayiplerin bahçelerinde sözleşmeli çalışan işçilerin torunlarının torunları bugün dünyaya köriyi tanıtıyor.
Bugün Britanya'da, sekiz Michelin yıldızlı Hint restoranı var ve aşçıları Hint yemekleri için kendi baharat karışımlarını yapıyor. New York şehrinde Amerika'nın en ünlü restoranlarından biri olan Dhamaka'nın menüsünde ise hiç köri kelimesi geçmiyor. Ama köri aslında her yerde kullanılıyor.
Bugün köri bizim sofralarımızda da sevilen bir baharat olarak kullanılıyor. Siz körinin tarihi hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorumlarınızı bekliyorum.
Yorum Yazın
Michelin yıldızlı 3e kadardır. Sekiz ne ? Otel mi bu 7 8 yıldız verilsin.
Michelin yıldızın 3 e kadar olduğunu biliyorsun da otel yıldızının 5e kadar olduğunu neden bilmiyorsun. 7 yıldızlı otel diye birşey yok öyle olduğunu söyleye... Devamını Gör