Küçük Kıyamet Tsunami: Dünya Tarihinde Görülmüş En Büyük Tsunamiler
Türkiye, etkilerini geride bırakmaya çalıştığı Kahramanmaraş merkezli 2 büyük depremin ardından farklı doğal afet senaryoları ile karşı karşıya geliyor. ODTÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Kıyı ve Deniz Mühendisliği Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Cevdet Yalçıner, İstanbul için tsunami tehlikesi bulunduğuna dair açıklamada bulundu. Bunun ardından dünyada meydana gelmiş en büyük tsunamiler merak konusu oldu. Biz de sizler için dünya tarihinde meydana gelen kaydedilmiş 8 büyük tsunamiyi derledik...
ODTÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Kıyı ve Deniz Mühendisliği Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Cevdet Yalçıner, İstanbul için tsunami uyarısında bulundu.
'Tsunami ana bir tehlike değil. Tsunamiden korkmamıza gerek yok çünkü habercisini biliyoruz. Önemli olan habercisinden kurtulmak.'
Bunun ardından "küçük kıyamet" olarak adlandırılan tsunaminin, bu zamana kadar meydana getirdiği en büyük yıkımlar ve yaşananlar merak edildi. Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi’ne (NOAA) göre tsunaminin tetikleyicisi, doğal afetin sonucunu belirleyen etken olur.
En güçlü tsunamilerin açık okyanuslarda meydana geldiği bilinir. Dünya tarihinde meydana gelen en büyük 8 tsunamiyi sizler için derledik.
8. Karrat Fiyordu, Grönland - 89 metre
Grönland'da nadiren tsunami meydana gelir. Fakat adada meydana gelen en büyük tsunami 2017 yılında yaşandı. Karrat Fiyordu'nda oluşan toprak kayması sonucu 17 Haziran 2017'de balıkçı köyü Nuugaatsiaq’a, 89 metrelik dev bir dalga vurdu. Yaşanan felaket sonucu 4 kişi hayatını kaybetti ve 11 bina okyanus altında kaldı. Uzmanların yorumlarına göre bu olayın yaşanmasını buzulların erimesi tetikledi.
7. Ambon Adası, Endonezya - 99 metre
Endonezya'nın bu denli detaylı bir şekilde belgelenen ilk megatsunamisi ve aynı zamanda dünya tarihinin en büyük tsunamilerinden biri 17 Şubat 1674 yılında Banda Denizi'ndeki Maluku Adası'nda meydana geldi. Yaşanan büyük depremin ardından Ambon Adası'na 99 metre uzunluğunda dev bir dalga vurdu. Tsunami dolayısıyla 200'den fazla insan hayatını kaybetti. Hitu Yarımadası'nın kıyı tepesine ulaşmış olan su seviyesi 30 metreleri gördü.
6. Lituya Körfezi, Alaska - 120 metre
Alaska'nın güneydoğusunda yer alan T şeklindeki fiyordu vuran 120 metrelik megatsunaminin sebebinin toprak kayması olduğu düşünülüyor. Ağaçların halka sayılarına ve işaretlerine bakıldığında tsunaminin 1853 yılı sonları ya da 1854 yılı başlarında yaşandığı ve 100 metre yüksekliği bulduğu ortaya koyuluyor. Dünya tarihinin en büyük tsunamilerinin birçoğuna Lituya Körfezi ev sahipliği yapıyor. Fairweather fay hattında yer alması bu durumun en büyük sebeplerinden biri olarak görülüyor.
5. Lituya Körfezi, Alaska - 149 metre
Yine Lituya Körfezi'nde meydana gelen bu tsunami, 27 Ekim 1936 yılında kaydediliyor. Görgü tanıklarının anlattıkları doğrultusunda; Crillon Inlet’ten 35 km hızla gelen üç dev dalganın körfezi vurduğu söyleniyor. Bu dalgalardan en büyüğünün 149 metreye kadar ulaştığı söyleniyor. Tsunamiye neyin sebep olduğu ise hala net değil fakat tezlere göre su altında yaşanan kaya kayması dolayısıyla tetiklenmiş olabileceği söyleniyor.
4. Icy Bay, Alaska - 71 metre
17 Ekim 2015 tarihinde Alaska’daki Icy Bay’in ücra fiyortunda bir megatsunami meydana geldi. Yaşanan bir heyelanın ardından tetiklenerek gelen 633 metrelik dalga, Wrangell St.-Elias Ulusal Parkı ve Koruma Alanı’ndan 18,129.916 metrekarelik ormanı neredeyse yok etti. Yaşanan büyük afette herhangi bir can kaybı yaşanmadı. Icy Bay, geri çekilen bir buzul tarafından oyulan dik duvarlara sahip olması dolayısıyla sık sık tsunami yaşanmasına gebe bir bölgedir.
3. Vajont Barajı, İtalya - 235 metre
Listede yer alan büyük diğer tsunamiler doğal yollarla oluşmuş olsa da, Vajont Barajı'nda meydana gelen felaketin sebebi insanlar oldu. 1960 yılında tamamlanan ve o dönemde dünyanın en yüksek barajı olarak kabul edilen Kuzey İtalya’daki Vajont Barajı çevreye son derece zarar vermesiyle dikkat çekmişti. Barajın yakınındaki Toc Dağı'nın yüzünde çatlamalar meydana gelmeye başladı. 9 Ekim 1963 yılında dağın baraj tarafında kalan eğimindeki toprak, aşağıda bulunan rezervuara çöktü. Yaşanan heyelan Piave Vadisi'ndeki köyleri 15 dakika içerisinde tuzla buz etti ve tsunaminin tetiklenmesine yol açtı. Yaşanan afette 2000'den fazla can kaybı yaşandı. 235 metre yüksekliği bulan megatsunami, tarihin en büyük dalgaları arasında yer alırken şimdiye kadar görülen en ölümcül insan yapımı çevre felaketlerinden biri olarak kayıtlara geçti.
2. St. Helens Dağı, Washington - 249 metre
18 Mayıs 1980 tarihinde Washington St. Helens Dağı’nın patlamasına yol açan deprem, aynı şekilde bir megatsunamiyi de peşi sıra getirdi. Depremin yol açtığı sarsıntı, yanardağın kuzey kısımlarında parçalanmalar olmasına sebep oldu. Parçalanan kısımlar Sprit Gölü'ne düşünce, 250 metreyi bulan dalgaları oluşturan tsunami meydana geldi. Bu tsunami dünyanın en büyük üçüncü dalgası olarak kayıtlara geçti.
1. Lituya Körfezi, Alaska- 524 metre
En büyük tsunamilere ev sahipliği yapan Lituya Körfezi, 9 Temmuz 1958 yılında şimdiye kadar dünya tarihinde kaydedilmiş en büyük megatsunamiyi gördü. Fairweather fayında oluşan 7.8 büyüklüğündeki deprem dolayısıyla 90 milyon ton kaya körfeze düştü. Bu kayalar 524 metrelik dalgalar oluşturan bir tsunamiyi tetikledi. Yaşanan felakette 5 kişi hayatını kaybetti.
Bu İçerik de İlginizi Çekebilir
Yorum Yazın