İstiklal Marşı'nın Bestecisi Osman Zeki Üngör'ün Hayatına Dair Bilgiler
Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası'nın ilk şefi ve İstiklal Marşı'nın bestecisi Osman Zeki Üngör 1880 yılında İstanbul'da doğdu.
Beşiktaş Askeri Rüştiyesi'ndeki askeri eğitimin ardından 1891'de Osmanlı saray bandosu olan Mızıka-yı Hümayun'a girerek müzik öğrenimi gördü.
Beşiktaş Askeri Rüştiyesi
Yeteneğiyle II. Abdülhamid'in dikkatini çekince konser kemancısı olarak yetiştirildi.
Kemancı Vondra Bey'den keman, İspanyol piyanist d'Aranda Paşa'dan da müzik nazariyatı dersleri aldı.
Vondra Bey : 2. Abdülhamit tarafından Viyana Konservatuarı’nda eğitim alması için gönderilen Vondra Bey, bu okuldan birincilikle mezun olmuş ve başarısından dolayı kendisine değerli bir keman verilmiştir. Yurda döndükten sonra Muzika-i Humayun Orkestrası’nın Başkemancılığını yapmıştır.
d'Aranda Paşa : 2. Abdülhamit döneminde Muzika-i Humayun'da görev almış ve birçok müzisyenin yetişmesine katkıda bulunmuş, hizmetlerine karşılık iki ev, at, araba gibi ihsanlarla birlikte paşalık unvanı da verilmiş İspanyol piyanist.
Mızıka-yı Hümayun bünyesinde Saffet Bey tarafından kurulmuş olan Makam-ı Hilâfet Filarmoni Muzikası'na başkemancı olarak atandı.
Yalnızca askeri marşlar çalan mızıkanın, bir senfoni orkestrasına dönüşmesi için emek verdi. Birçok ünlü bestecilerin keman konçertolarını Türkiye'de çalan ilk Türk kemancı oldu.
Sultan Abdülhamit’e sık sık konserler verdi. Konserlerinin çok beğenilmesi nedeniyle ödüllendirilip rütbesi genç yaşta binbaşılığa kadar yükseltildi.
I. Dünya Savaşı sırasında Mızıka-ı Hümayun ile Avrupa şehirlerinde konserler verdi. 17 Aralık 1917- 31 Ocak 1918 tarihleri arasında gerçekleşen ve Viyana, Berlin, Dresden, Münih, Peşte, Sofya’yı kapsayan bu turne bir Türk orkestrasının çıktığı ilk Avrupa turnesiydi.
Besteci asıl ününü Mehmet Akif Ersoy'un İstiklâl Marşını besteleyerek elde etti.
Osman Zeki Bey, 1921 yılında Mehmet Akif’in şiirinin ulusal marş güftesi olarak seçilmesinden sonra 1922’de Maarif Bakanlığı tarafından düzenlenen beste yarışmasına davet edilen 24 besteciden birisiydi.
Yarışma seçici kurulu tarafından Ali Rıfat Bey’in alaturka usuldeki bestesi birinci seçilirken Osman Zeki Bey'in eseri beşinci seçildi.
Ancak 1930 yılında Maarif Bakanlığı'nın resmi kurumlara gönderdiği bir genelge ile uygulamada değişiklik yapıldı ve 8 yıl boyunca Ali Rıfat Bey'in bestesi ile seslendirilen güfte; Osman Zeki Bey’in batı tarzı bestesi ile seslendirilmeye başlandı ve bundan sonra devletin resmi marşı haline geldi.
Ali Rıfat Bey yorumuyla yarışmada birinci seçilen ve 8 yıl kullanılan İstiklal Marşı'nın ilk bestesi.
Cumhuriyet'in ilanı'ndan sonra orkestrası ile Ankara’ya gidip 11 Mart 1924 günü şehrin tarihindeki ilk senfonik konseri verdi.
Orkestra, Ankara’daki ikinci konserinden sonra “Riyaseticumhur Musiki Heyeti” adı altında cumhurbaşkanlığına bağlandı. Sonradan Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’na dönüşen topluluğun orkestra şefliğini yaptı.
Ülkenin müzik öğretmeni ihtiyacını karşılamak için Musiki Muallim Mektebi'nin kurulmasında önemli rol oynadı. Bu kurum, Ankara Konservatuarı’nın temelini oluşturmuştur. Kendisi, okulun ilk öğretim üyesi ve ilk müdürü oldu. Okul müdürlüğünü 1924-1934 seneleri arasında 10 yıl boyunca sürdürdü.
İstiklal Marşı dışında başlıca eserleri ise İlim Marşı, Azmü Ümit Marşı, Töre Marşı, Türk çocukları, Cumhuriyet Marşı'dır.
1934 senesinde sağlık nedeniyle emekliye ayrılan Üngör; emeklilik günlerinde İstanbul’da yaşadı.
28 Şubat 1958'de İstanbul'da Moda'daki evinde hayatını kaybetti. Cenaze töreninde askeri bir bando tarafından İstiklâl Marşı çalındı. Mehmet Akif Ersoy’dan sonra cenazesinde İstiklal Marşı çalınan ikinci kişidir. Cenazesi, Karacaahmet mezarlığı’na defnedilmiştir.