İnsanlarda Görülen Bu Zihinsel Rahatsızlıkların Hayvanlarda da Olduğunu Duyunca Çok Şaşıracaksınız
Evcil dostlarımız, ister memeli olsun ya da olmasınlar, bizim gibi birçok akıl hastalığından ve ruhsal rahatsızlıktan muzdarip olabilirler. Evcil hayvanlar da bu tip durumlarda ilaç kullanabilir, terapi görebilir ve tıpkı bizim gibi iyileşirler.
Birçoğumuz evcil hayvanlarımızın zihinsel sağlığını tedavi etmenin ne kadar önemli olduğunun farkına zamanla vardığımız için, her şeyden önce sıkıntıya neyin neden olduğunu sormanın da önemini giderek daha iyi anlıyoruz. İşte sizler için derlediğimiz, alında beşeri sayılan fakat birçok hayvanı etkileyen durumlar.
Travma sonrası stres bozukluğu
TSSB ya da benzer bozukluklar, hayvanlar aleminde de sık sık görülebiliyor. Terk edilen kuşlar, özellikle papağanlar bu rahatsızlığın belirtilerin gösterirler.
Papağanlarda bu sendrom, genellikle hızlı yürüme, bazı kalıpları tekrar tekrar söyleme ya da özledikleri kişinin ismini bağırma olarak kendini belli eder. Farelerde yapılan birtakım testler, bu memelilerin de travma sonrası stres bozukluğu yaşadıklarında diğer sağlıklı türdeşlerine göre daha problematik davrandığını ortaya koymuştur.
Evcil hayvanınızda bu tip bir durum ile karşı karşıya kaldığınızda ona kızmak yerine, terapi şeklinde tedavi yaptırmak ya da ona daha yumuşak davranarak travmasını çözmeniz önerilir.
Obsesif kompulsif bozukluk
Obsesif kompulsif bozukluk, aslında oldukça çokça basitleştirilen fakat ciddi bir rahatsızlıktır. İnsanları etkilediği gibi evcil hayvanlarımızı da etkileyebilir.
Kedilerin kum kabı ya da belirli şeylere takıntılı olması OKB olarak değerlendirilebilir. Amerikan Doberman cinsi köpeklerin ise, %28'inde obsesif kompulsif bozukluk olduğu araştırmalar ile tespit edilmiştir.
Çoğu evcil hayvan sahibi, birtakım takıntılı davranışları 'cezalandırarak' çözmeye çalışsa da genellikle bu yaklaşım, hayvanın sorunlarını daha da kötü hale getirir. Bu yüzden veteriner ya da hayvan terapisti desteği almak oldukça önemlidir.
Alzheimer hastalığı
Alzheimer hastalığı birçok evcil hayvanda, özellikle köpeklerde, kedilerde ve oldukça ileri yaştaki atlarda sık sık görülebilen bir durumdur.
Bu rahatsızlığa sahip hayvanlar, çok iyi tanıdıkları ortamları ya da rutinleri tamamen unuturlar, amaçsızca dolaşmaya başlarlar, agresyon gösterebilir ya da kaybolabilirler. Ayrıca kontrolsüz su tüketimi ya da yemek yememe de bunama ya da Alzheimer başlangıcı belirtisi olabilir.
Veterinerler genellikle hem beyin hem de fiziksel stimülasyon sağlayacak egzersizler ve SAM-e türü ilaçlar kullanmayı önerir. Bunamayı durdurmak imkansız olsa da, etkilerini azaltmak mümkündür.
Uyku bozuklukları
Uyku bozuklukları hem kediler hem de köpeklerde görülen sorunlardır. Nakolepsi (derin uykuya dalma), uyku apnesi ya da uykuda korku yaşama en sık örnekleridir demek mümkün.
Eğer evcil hayvanınız gündüz yeteri kadar egzersiz yapıyorsa, temel bir uyku düzeni varsa korkulacak bir şey yoktur. Fakat huzursuzluk yaratan farklı belirtiler gösteriyorsa, terapi, ameliyat ya da farklı gıdalar tercih edilerek ona uyku sorunları konusunda yardımcı olabilirsiniz.
Anksiyete
Stres hayvanlar için, bulundukları ortamda, yemek rutinlerinde, çevresel diğer faktörlerde herhangi bir değişiklik olduğunda oldukça normal bir tepkidir.
Herhangi bir evcil hayvan için elektrikli süpürgeden, başka bir hayvanın eve girmesine kadar oldukça çeşitli etkenler anksiyete duygusu yaratabilir. Bu rahatsızlığın belirtiler türden türe oldukça fazlaca çeşitlilik göstermektedir.
Evcil hayvanınızdaki belirtileri iyi takip edip, onu paniğe sürükleyen sebebi bulmanız gerekmektedir. Önce bu unsuru ortadan kaldırmayı deneyip, daha sonra kalıcı çözümlere gitmek en doğru yaklaşım olacaktır.
Depresyon
Depresyon burada bahsi geçen diğer tüm rahatsızlıklara oranla, veterinerlik biliminde hakkında en fazla bilgi sahibi olunan bozukluktur demek mümkün.
Özellikle hayvanat bahçesinde tutulan hayvanlarda görülen depresyon, kendini farklı yollardan belli edebilir. Sık sık hastalanma, aşırı bitkinlik, hiçbir şey yapmama isteği, yemeğe karşı isteksizlik, takıntılı davranışlar, cinsel isteksizlik ve kendine zarar verme en sık görülen depresyon belirtilerdir.
Veterinerler depresyon için anti-depresan kullanabilir, hayvanın şartlarının düzeltilmesini, terapi görmesini sağlayabilirler.
Otizm spektrum bozukluğu
Otizm spektrum bozukluğu artık bir hastalık olarak kabul edilmiyor. Otizmin, bir rahatsızlık olarak yanlış olarak değerlendirildiği, aslında insan psikolojisinin tamamen normal bir yüzü olarak görüldüğü biliniyor.
Öte yandan 'bull terrier' cinsi köpeklerde sık sık görülen, kendi kuyruğunu kovalama, kuyruğunu ısırma ya da kuyruğu ile oynama otizmin belirtilerinden olabilir. Bull terrier cinsi köpeklerde ayrıca, oyun oynarken uzağa dalıp gitme, aniden yavaş ve temkinli hareketlerle yürüme gibi ırka özel sıra dışı davranışlar da sık sık görülür.
Tufts Üniversitesi'nden veterinerlik ve hayvanlarda davranış bozukluğu uzmanı Nicholas Dodman, otizmli çocuklar ve bull terrier cinsi köpekler arasında araştırmalara devam ediyor. Otizm ile ilişkilendirilen iki hormon da bu iki kontrol grubunda yüksek çıktığı için, teorinin olasılığının giderek yükseldiğini ve çalışmaların süreceğini söylüyor.
Trikotilomani (Saç ya da tüy yolma takıntısı)
Hayvanlarda bu genellikle 'kendini aşırı tımarlama' olarak ortaya çıkar ve çoğunlukla strese karşı verilmiş bir reaksiyondur. Çoğu memeli hayvan, ayrıca köpek ve kediler için, kendini yalama ve öz-bakım davranışları sakinleştirici bir hormon olan endorfin salgılar.
Fakat bazı obsesif durumlarda hayvan kendini neredeyse tüysüz bırakacak kadar fazla temizlemeye, hatta kendi tüylerini yolmaya başlar.
Aşırı yeme rahatsızlığı
Genellikle kedi ve köpeklerde görülse de, aşırı yeme bozukluğu tropik hayvanlar alemine kadar uzanabilir. Veterinerler bunun, özellikle kuş, sürüngen, kemirgen gibi küçük evcil hayvanlarda oldukça tehlikeli olduğunu söylüyor.
Evcil hayvanlarda aşırı yeme bozukluğunun çözülmesi için, kontrollü beslenme, daha çok egzersiz, dikkat dağıtacak oyunlar oynama gibi çözümler öneriliyor.
Pika Sendromu
Çoğu köpek ya da kedi sahibi, evcil arkadaşlarının herhangi bir eşyaya zarar vermesi ile ilgili birçok trajikomik hikaye anlatabilir.
Fakat pika sendromu aslında hayati tehlike arz eden bir durum haline gelebilmektedir. Evcil hayvanların yediği birtakım yabancı maddeler sindirim sisteminde ölümcül durumlara sebep olabilir. Sendrom genellikle yalnızlıktan kaynaklanan anksiyete, panik ya da can sıkkınlığına bağlı olduğu için, çözüm bulmak daha kolay olacaktır.
Yorum Yazın
Epilepsi de görülebiliyor hayvanlarda. Ve haliyle normalden daha fazla dikkat ve bakım gerekiyor . Ah kıyamıyorum ki hiç canlarım benim bir de rahatsızlıkla ... Devamını Gör
Sırası gelmişken lütfen hayvanat bahçelerini boykot edelim. Bu haksız ve çağ dışı oluşumların bir an önce kapanması gerekmektedir. Biz zamanlar siyahi insanl... Devamını Gör