'Gülen'in Pasaportunun İptali Hukuka Uygun'
Danıştay 10. Dairesi, Gülen'in pasaportunu iptal eden Erzurum Valiliği işlemini iptal eden Erzurum 2. İdare Mahkemesinin kararını bozdu.
Erzurum Valiliği, Fethullah Gülen'in hususi damgalı (yeşil) pasaportun, usulsüz yöntemlerle alındığı gerekçesiyle iptal etmişti.
Erzurum Valiliğinin pasaportun iptaline ilişkin işleminin iptali istemiyle Erzurum 2. İdare Mahkemesinde dava açıldı. Erzurum 2. İdare Mahkemesi ise Gülen'in pasaportunun iptaline ilişkin Valilik işlemini iptal etti.
Valiliğin, İdare Mahkemesi kararına itiraz etmesi üzerine dosya, Danıştay 10. Dairesine geldi.
Danıştay 10. Dairesi, İdare Mahkemesinin kararını oy çokluğuyla bozdu.
Karardan
Dairenin kararında, Pasaport Kanunu'nda kimlere 'hususi damgalı pasaport' verileceğinin hüküm altına alındığı, aynı kanunun ek 4. maddesinde de emeklilik veya istifa nedeniyle görevlerinden ayrılan devlet memurlarına, hizmet süreleri ve taşıdıkları unvan ve rütbeleri aynı ilk üç derece kadrolarına yükseltilen emsalleri gibi hususi damgalı pasaport alma olanağı tanıdığı belirtildi.
Devletin belirli kademelerinde görev yapan, bu görevlerden istifa veya emeklilik nedeniyle ayrılan kamu görevlilerine hususi damgalı pasaport düzenlenmesini öngören ilgili yasa hükümlerinin, 'Emekli Sandığına tabi birinci, ikinci ve üçüncü derece kadrolarda bulunmayı veya Emekli Sandığı iştirakçiliği yoluyla anılan kadro dereceleriyle ilgilendirilmeyi' şart koştuğu hatırlatıldı.
Kararda, 'Emekli Sandığına tabi bulunmayan ya da Emekli Sandığından emekli olmayan veya kamu görevinden çekildikten sonra Sosyal Sigortalar Kurumuyla ilgilendirilip bu kurumdan emekli olan ve böylece Emekli Sandığıyla ilgisi kesilenlerin, anılan yasaya göre hususi damgalı pasaport almalarına olanak bulunmamaktadır' denildi.
Dairenin kararında, Pasaport Kanunu'nun ek 4. maddesi hükmünden, sadece devlet memuriyetinden emekliye ayrılan veya istifa edip de sosyal güvenlik kurumlarının tek çatı altında birleştirilmesinden sonra oluşturulan Sosyal Güvenlik Kurumundan 5510 sayılı Kanun'un 4/A veya 4/B kapsamında emekli olmayanların yararlanabileceği vurgulandı.
Danıştay 10. Dairesinin, benzer nitelikteki davalarla ilgili yaptığı temyiz incelemesinde verdiği kararların da bu yönde olduğu ifade edilen kararda, Maliye Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığında 1966-1976 yılları arasında çalışırken istifa eden bir davacının açtığı davadan da örnek verildi.
Gülen'in ilk pasaport başvurusu 1990'da
Çanakkale İl Müftülüğü emrinde vaiz iken, 20 Mart 1981'de istifa ederek devlet memurluğundan ayrılan ve böylece Emekli Sandığı ile ilgisi kesilen davacının, özel sektörde bir süre işçi olarak çalışıp, 1 Şubat 1990'da Sosyal Sigortalar Kurumundan aylık bağlanmak suretiyle emekliye ayrıldıktan sonra yani işçi emeklisi olduktan sonra 7 Kasım 1990 hususi damgalı pasaport verilmesi istemiyle emniyete başvurduğu belirtildi.
Diyanet İşleri Başkanlığınca aynı gün 7 Kasım 1990'da, Emniyet Genel Müdürlüğüne Gülen ile ilgili, '6. derece kadrodan 5. derecenin 7. kademesinden maaş almakta iken, Başkanlığımız Çanakkale Merkez Vaizliğinden 20 Mart 1981 tarihinde emekliye ayrılan Fethullah Gülen'in bugün görevde olan emsalleri 3. derecenin 1. kademesinden maaş almaktadırlar' şeklinde bilgi verildiği hatırlatılan kararda, bu yazıya dayanılarak aynı gün Emniyet Genel Müdürlüğünce davacı adına Pasaport Kanunu'nun ek 4. maddesi uyarınca hususi damgalı pasaport düzenlendiği belirtildi.
Terör Dairesi, pasaport talebini uygun gördü
Pasaport düzenlendikten sonra Gülen'in yurt dışına çıkmasında sakınca olup olmadığı konusunun da araştırıldığı kaydedilen kararda, Terörle Mücadele Daire Başkanlığının 13 Kasım 1990 tarihli yazısıyla davacının 'pasaport talebinin yerine getirilmesinin uygun görüldüğü'nün Yabancılar Hudut İltica Daire Başkanlığına bildirildiği aktarıldı.
Gülen'in değişik tarihlerde yaptığı başvurular üzerine, Diyanet İşleri Başkanlığının 7 Kasım 1990 tarihli yazısına dayanılarak, hususi damgalı pasaportunun süresinin uzatıldığı ifade edilen kararda, bu pasaportun, Gülen'in avukatının 24 Mayıs 2011'de yaptığı başvuru üzerine iptal edilerek, Gülen adına 2 Haziran 2011 tarihli hususi damgalı pasaportun düzenlendiği belirtildi.
Bazı basın yayın organlarında 3 Mart 2014'te, 'gerçeğe aykırı bilgi ve belgelerle Gülen'e hususi pasaport verildiği' yönünde yer alan iddialarla ilgili Emniyet Genel Müdürlüğünce araştırma başlatıldığı anlatılan kararda, araştırma sonucunda 26 Mart 2014 tarihli raporda, 'Diyanet İşleri Başkanlığının 11 Kasım 1990 tarihli yazısında yer alan bilgilerin davacının özlük dosyasında yer alan bilgilerle örtüşmediği, yazıdaki bilgilerin gerçeği yansıtmadığı'nın tespit edildiği kaydedildi. Bunun üzerine, davacı adına düzenlenen 2 Haziran 2011 tarihli hususi damgalı pasaportun Erzurum Valiliğinin 28 Mart 2014 tarihli işlemiyle iptal edildiği anlatıldı.
Geçirdiği hizmet süresi hususi pasaporta yetmiyor
Çanakkale Merkez vaizi iken, 20 Mart 1981'de istifa ederek devlet memurluğundan ayrılan ve böylece emekli sandığı iştirakçiliği sona eren Gülen'in, istifadan sonra özel sektörde çalışıp 1 Şubat 1990'da Sosyal Sigortalar Kurumunca aylık bağlanmak suretiyle işçi emeklisi olduğu hatırlatılan kararda, şu tespitler yapıldı:
'Emekli Sandığından emekli olmayan veya kamu görevinden çekildikten sonra Sosyal Sigortalar Kurumuyla ilgilendirilip, Sosyal Sigortalar Kurumundan emekli aylığı bağlanmak suretiyle Emekli Sandığı ve devlet memurluğu kadro dereceleriyle ilgisi kesilen davacının, Pasaport Kanunu'nun hususi damgalı pasaport verilmesine ilişkin hükümleri kapsamında bulunmadığı açıktır. Davacının ve Diyanet İşleri Başkanlığının gerçeğe uygun olmayan beyanlarına dayanılarak 7 Kasım 1990 tarihli düzenlenip daha sonra 2 Haziran 2011'de yenilenen hususi damgalı pasaportun iptal edilmesine ilişkin Erzurum Valiliği işleminde Pasaport Kanunu'na aykırılık görülmemiştir. Sigorta emeklisi olmayıp Emekli Sandığıyla ilgisini devam ettirmesi halinde de davacının, en son 6. derecenin 7. kademesinde iken ayrıldığı devlet memurluğu görevinde geçirdiği hizmet süresi itibarıyla da emsali ancak 4. derecenin 1. kademesinde olacağı için Pasaport Kanunu'nun ek 4. maddesinden yararlanması mümkün değildir.'
Hizmet cetvelinin incelenmesinden, ilkokul mezunu davacının, 10 Temmuz 1959'da ilk defa 'Edirne Merkez Üç Şerefeli Cami imam-hatibi' olarak göreve başladığı, istifa ettiği tarih itibarıyla hizmet cetveline göre 6. derece kadroda bulunduğu, hizmet süresi itibarıyla emsalinin ise 4. derecenin 1. kademesinde olacağının anlaşıldığı belirtildi.
Kararda, 'Sonuç olarak, sigorta emeklisi olmasının yanı sıra görevdeki emsalinin de dördüncü derecede bulunması karşısında, davacıya hususi damgalı pasaport verilmesine ilişkin işlemin iptal edilmesinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır' denildi.
Bundan sonra ne olacak?
Danıştayın bozma kararı, Erzurum 2. İdare Mahkemesine gönderildi. Mahkeme, dosyayı inceleyerek yeniden karar verecek. İdare Mahkemesinin, bozma kararına uymayarak, ilk kararında direnmesi halinde dosya Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna gelecek. Kurul kararlarına karşı temyiz yolu bulunmuyor.
Aylin Sırıklı, AA
