Google’dan Anlamlı Doodle: İlk Türk Astronom Nüzhet Gökdoğan Kimdir?
Özel günlerde yaptığı Doodle'larla adından söz ettiren Google bugün yepyeni bir tasarımla dikkat çekti. Gökbilimci ve akademisyen Prof. Dr. Nüzhet Gökdoğan Doodle’ını görenler arama motorlarına yöneldi. Peki Türkiye'nin ilk kadın gök bilimcisi olan Nüzhet Gökdoğan kimdir? Nüzhet Gökdoğan nereli, eğitim hayatı nasıldı?
Gelin tüm detayları öğrenelim...
Google'ın ana sayfasında yer alan ‘Doodle’da, “Nüzhet Gökdoğan’ın 113’üncü yaş günü'' işlendi.
''Bugünün Doodle'ı, Türkiye'nin ilk kadın gök bilimcilerinden biri olarak tanınan Türk astronom ve matematikçi Nüzhet Gökdoğan'ı anıyor.'' açıklaması yapıldı.
Nüzhet Gökdoğan Kimdir?
Türkiye'nin ilk kadın gökbilimci unvanına sahip olan Nüzhet Gökdoğan, 14 Ağustos 1910'da İstanbul'un tarihi sokaklarında hayata gözlerini açtı. Eğitim hayatına Erenköy Kız Lisesi'nde yatılı olarak devam eden Gökdoğan, 1928 yılında buradan mezun oldu. Ancak bilime olan tutkusu onu durdurmadı ve matematik ile fizik alanında daha fazla bilgi edinme arzusuyla, kazandığı burs sayesinde eğitimine Fransa'da devam etme fırsatı buldu.
Nüzhet Gökdoğan'ın Eğitim Hayatı
Nüzhet Gökdoğan'ın astronomiye olan ilgisi, 1932'de Lyon Üniversitesi'nde matematik lisansını tamamlamasıyla başladı. Bu bilimsel yolculuk, bir sonraki yıl Paris Üniversitesi'nde fizik eğitimi almasıyla devam etti. Bilgisini ve deneyimini artırmak için Paris Gözlemevi'nde staj yapma fırsatını da değerlendirdi. Bu süreç, onun astronomi alanında bilgeliğini derinleştirdi ve bilim dünyasına katkıda bulunma yolunda önemli bir adım oldu.
Astronomi Enstitüsü'nün İlk Doçenti Nüzhet Gökdoğan
Paris Gözlemevi'ndeki teklifi reddederek yurda dönen Nüzhet Gökdoğan, Kandilli Gözlemevi'nde çalışma talebinde bulundu. Ancak, kadın olması nedeniyle Fatin Gökmen tarafından reddedildi. 29 Ekim 1934'te İstanbul Üniversitesi Astronomi Enstitüsü'ne doçent olarak atandı ve bu unvanla ilk kadın doçent oldu. Gökdoğan, daha sonra Yüksek Mühendis Mektebi'ne (şimdiki İstanbul Teknik Üniversitesi) müderris muavini olarak atandı ve buranın ilk kadın çalışanı oldu. Bu başarılarıyla, Nüzhet Gökdoğan, kadınların bilim ve eğitim alanında da yer alabileceğini kanıtladı.
Ulusal Gözlemevi'nin Kurulmasına Destek Verdi
Ord. Prof. Dr. F. Freundlich'in rehberliğinde doktora tezini tamamlayan Astronomi Enstitüsü’nün kurucusu Nüzhet Gökdoğan, hem yurt içi hem de yurt dışında bilimsel çalışmalarını sürdürdü. 1954'te Fen Fakültesi Dekanı olarak seçilen Gökdoğan, Türkiye'deki Güneş gözlemlerini genişletmek için Lyot filtresini getirdi. Astronomi alanındaki çalışmaları esnasında, Türkiye'de birçok uluslararası Astronomi kongresi ve etkinliğin düzenlenmesine öncülük etti. Gökdoğan, yurt dışındaki gözlemevlerinin kapasitelerini bilirken, yurt içindeki gözlemevlerinin yetersiz olduğunun da farkındaydı. 1978'deki 2. Astronomi Kongresi'nde, Türkiye'de uluslararası standartlarda bir gözlemevi kurulması gerektiğini savundu ve bu fikir büyük ilgi gördü. Bu fikir, 1997'de Ulusal Gözlemevi'nin kurulmasıyla hayata geçirildi.
Türk Matematik Derneği'nin Temellerini Attı
Nüzhet Gökdoğan, 1948'de Cahit Arf, Mustafa İnan ve Nazım Terzioğlu ile birlikte Türk Matematik Derneği'nin temellerini attı. Ayrıca, 1954'te hayata geçirilen Türk Astronomi Derneği'nin de kurucu kadrosunda yer aldı. 1974 yılına dek bu derneğin başkanlık görevini üstlendi. Bilim ve akademi dünyasının farklı alanlarında faaliyet gösteren Süreyya Ağaoğlu, Sara Akdik, Şevket Fazıla Giz, Remziye Hisar, Nebahat Karaorman, Müfide Küley, Türkan Rado, Pakize Tarzi ve Beraat Zeki Üngör gibi isimlerle bir araya gelerek Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği'ni (TÜKD) kurdu.
Nüzhet Gökdoğan Ne Zaman Öldü, Kaç Yaşındaydı?
Yıldızların, galaksilerin ve evrenin oluşumu, evrimi ve gelişimi hakkında çalışmalar yürüten Gökdoğan 100’den fazla bilimsel makale ve 6 kitap yayınladı.
Nüzhet Gökdoğan, 24 Nisan 2003 tarihinde İstanbul’da 92 yaşındayken hayatını kaybetti.
Yorum Yazın