Gizem Çözülecek mi? Bilim İnsanları Covid 19 Virüsünün Kökenlerine Dair Cevapları Araştırmaya Devam Ediyor!
Covid 19 virüsü tüm dünyayı saralı dört yılı aşmışken bilim insanları halen kökenlerini araştırmaya devam ediyor. Bunca yıl geçmesine rağmen Çin'in Dünya Sağlık Örgütü'nün Wuhan kentini araştırmasını zora sokması gibi sebeplerle havada kalan sorular var. Covid 19 virüsü gerçekten bir laboratuvardan mı sızdı yoksa taşıyıcı bir hayvan yüzünden mi dünya helak oldu? Gelin bu konuda ne kadar yol kat etmişiz bir bakalım! 👇
Pandeminin üzerinden yıllar geçmesine rağmen Covid 19 virüsünün kökenleri hala kesin olarak belirlenemedi.
İlk vakalar Çin'in taze yiyecek pazarı olan Wuhan bölgesinde ortaya çıkmıştı. Burada satılan rakun köpeği gibi küçük memelilerin taşıyıcı görevi gördüğü ilk teorilerden biriydi. Ayrıca virüsün Wuhan'ın yakınındaki bir araştırma merkezinden kazara sızdığına dair iddialar da ortalıkta dolaşıyordu.
Bu iddialar FBI'dan destek görmesine karşın ABD istihbaratının diğer kolları böyle bir şeye dair bilgi vermemişti.
Tüm bu spekülasyonlara rağmen hükümetler ve bilim insanları, virüsün nasıl ortaya çıktığını keşfetmenin gelecekte karşılaşabileceğimiz pandemi risklerine karşı önlem almayı kolaylaştıracağı konusunda hemfikir.
Peki Covid 19 virüsünün kökenleri hakkındaki bu gizem neden kaynaklanıyor?
Herhangi bir patojenin nereden, nasıl ve ne zaman ortaya çıktığını nokta atışı yaparak bulmak zaten oldukça zor. Yine de Covid 19 çıktığında bilim insanları hastalığın yarasalardakine benzer SARS-CoV-2 adlı koronavirüsünden kaynaklandığını keşfetmişti.
Ancak virüsün 11 milyon nüfusu olan Wuhan'a ulaşması için epey dolambaçlı bir yol izlemesi gerekiyordu.
Buna karşın virüslerin yayılmaya başladığı yer direkt olarak hayvanlar alemine bağlı olmak zorunda da değil. Örneğin HIV virüsünün kökenlerinin şempanzelere dayandığı ortaya çıkmıştı fakat virüs 1920'lere kadar insanlarda görülmüyordu; ta ki kilometrelerce uzaktaki bir kente ulaşana kadar.
Yani bu örnek, bir virüsün doğduğu yerden insanlara ulaşana kadar uzun yolları gayet tabii kat edebileceğini gösteriyor...
O zaman konu hakkındaki ana varsayımlara bir göz atalım. 👇
Tartışmalar genelde iki varsayım çerçevesinde yürütülüyor; virüs ya hayvanlardan bulaştı ya da laboratuvardan kazara sızdı. İlk teori, 2021 yılında 4 haftalık bir araştırma yürüten Dünya Sağlık Örgütü tarafından destekleniyor ve uluslararası toplum da bu teorinin daha olası olduğunu düşünüyor. Nitekim geçmişte karşılaştığımız dokuz koronavirüs çeşidi de hayvanlardan bulaşmıştı.
İkinci teorinin de ciddi bir destek almasının sebebi ise Wuhan'ın koronavirüsler üzerine araştırma yapan bir merkezin çok yakınında bulunması.
Peki hayvanlardan bulaşma durumu nasıl gerçekleşiyor?
Bu konuda da iki senaryodan bahsedebiliriz; virüs ya konak görevi gören bir hayvandan ya da taşıyıcı nitelikte bir hayvandan bulaşmış olabilir. Konak görevi gören hayvanlar, bedeni patojenle dolu olmasına rağmen kendisi hasta olmayan canlılar anlamına geliyor.
Covid'den önce yaşanan iki ölümcül koronavirüs salgını yarasalardan bulaşmıştı; SARS ve MERS.
Dolayısıyla birçok bilim insanı Covid 19 virüsünün de bu uçan memelilerden yayıldığını düşünüyordu. Yarasalar patojenler için konak görevi gören hayvanlardan biriydi. Ancak geçtiğimiz Mart ayında ortaya çıkan yeni bulgular rakun köpeklerinin virüse karşı duyarlı olduğunu ve taşıyıcı görevi görebileceğini gösterdi. Wuhan pazarlarında bolca bulunan bu hayvanların potansiyel köken olabileceği varsayımı da doğmuş oldu.
Buna rağmen Çinli araştırmacılar bu bulguların yeterli kanıt olmadığı konusunda ısrarcı.
Peki virüsün laboratuvardan kaçtığı teorisi bizlere ne sunuyor?
Wuhan Institute of Virology, tehlikeli patojenler üzerinde çalışan Çin'de kurulmuş ilk enstitü. Böyle laboratuvarlar genelde patojenlerin yayılma veya hastalığa yol açma potansiyeli üzerinde çalışıyorlar. Ancak araştırmacılar bu nitelikte çalışmaların aşı üretme, tedavi yöntemi bulma ve tanı koyabilme konusunda çok yararlı olduğunu savunuyor.
Destekçilere karşın US Centers for Disease Control and Prevention gibi kurumlar laboratuvarlarda bu nitelikte araştırmalar yapmanın büyük risk taşıdığını ve kapatılması gerektiğini düşünüyor.
ABD istihbaratı, iki teorinin de oldukça makul olduğunda hemfikir olmasına karşın hangisinin daha olası olduğu konusunda ayrışıyor.
Örneğin, FBI'ın yöneticisi Christopher Wray Şubat ayında virüsün Çinli laboratuvarlardan sızmış olma olasılığının daha yüksek olduğunu söylemişti. Buna karşın CIA konu hakkında kararsız olduğunu belirtirken diğer kurumlar virüsün doğal yollardan bulaştığını düşünüyor. Hatta geçtiğimiz ay ABD Başkanı Joe Biden korona virüsün kökenlerine dair araştırmalarda gizlilik esası güdülmemesi gerektiği hakkında bir kanun imzaladı.
Wuhan'daki araştırma merkezinin incelenmesi konusunda Çin'in engelleyici tavrı da halen eleştirilmekte.
Dünya Sağlık Örgütü bu sene izin verilen soruşturmanın üç yıl önce zaten yapılmış olması gerektiğini söylüyor. Rakun köpekleri ile ilgili bilginin bu kadar geç öğrenilmesini Wuhan'ın yeterince incelenmemiş olmasına bağlıyor.
Buna karşın Çinli yetkililer, sürekli olarak dikkatleri laboratuvar ve Wuhan'da satılan egzotik hayvanların virüsü taşıdığına dair teorilerden çekmeye çalışıyor.
Hatta bunları kabul edip araştırmaktansa bilimsel dayanağı olmayan teoriler ortaya atmaya devam ediyor; dondurulmuş bir yiyecekten yayıldığı ya da ABD'deki bir laboratuvardan sızdığı gibi.
Bilinen ilk Covid 19 hastası, 19 Aralık 2019 tarihinde Wuhan'da tespit edilmişti. Araştırmalar yayılmanın bu tarihten iki hafta önce başladığına işaret ediyordu.
DSÖ Aralık ayından önce virüsün büyük bir alana yayılmadığını teyit ederken California Üniversitesi'nden araştırmacılar virüsü taşıyan iki farklı türün Kasım ayı sonlarında hastalığı insanlara bulaştırdığını tahmin ediyor.
Sürekli bahsettiğimiz Wuhan'ın yiyecek pazarının yayılmanın başladığı nokta olduğuna dair kanıtlar ise hayli fazla.
Görülen ilk vaka pazarda deniz ürünü satan bir kadındı ve Aralık ayı boyunca tespit edilen vakaların çoğu bir şekilde pazarla ilişkiliydi. Bu noktada pazarın virüsün merkezi olduğu birçok çalışmada kanıtlandı. Ayrıca pazar 1 Ocak 2020'de kapatılmadan önce yerlerin, duvarların, kesme tahtalarının ve temizlik aletlerinin virüs kaynadığı tespit edilmişti.
Çinli yetkililerin vahşi hayvanların pazarda satılmadığını iddia etmesine karşın iki yıl önce araştırmacılar bu canlıların satıldığı 10 tezgah belirledi. Bu hayvanlar arasında geyikler, timsahlar, kirpiler ve porsuklar gibi çeşit çeşit yabani canlı bulunuyordu.
Tüm bunlardan anladığımız kadarıyla Wuhan yabani hayvanların satıldığı, yarasaların çokça görüldüğü bir kent.
DSÖ bu noktada, Wuhan'da satılan ürünlerin, canlıların ve yakında yaşayan insanların daha derin soruşturma ve incelemeye tabi tutulması gerektiğini düşünüyor. Anlayacağınız halen Covid 19 virüsünün kökenleri hakkında kesin bir sonuca varılmış değil. DSÖ zaman geçtikçe bunun daha da zor hale geleceğini belirtiyor. Bu bakımdan belki de asla kesin olarak öğrenemeyeceğiz!
Siz bu konuda ne düşünüyorsunuz? Hadi yorumlara! 👇
Bu içerikler de ilginizi çekebilir: 👇
Sağlık Bakanlığı Uzun Bir Aranın Ardından Covid-19 Verilerini Paylaştı
Yorum Yazın