Doğanın Döngüsü İçin Ormanların Belli Aralıklarla Yanması Normal Hatta Mecburi mi?
Orman yangınlarının yarattığı etkileri ve sonrasında arazilere yapılan düzenlemelerin neler olduğunu hepimiz görüyoruz. Peki yangınlar ormanlar için 'gerekliyse' ve ortaya çıkan felaketin asıl sebebi yangınların yönetilememesiyse, o zaman ne yapmak gerek?
Orman yangınları hakkında ezber sosyal medya paylaşımlarından fazlasını anlatmaya geldik.
Tekrar belirtmekte fayda var, bahsedeceklerimiz orman yangınlarının sonuçlarından bağımsız.
Bizim uzmanlardan aktaracağımız bilgiler orman yangınları sonucunda evlerini kaybeden insanlar, yaşamını yitiren ve doğal ortamları kaybolan hayvanların yaşadıklarıyla ilgili değil.
Orman yangınlarının bilimsel yönüyle ilgili söyleyeceklerimiz var.
İnsanların, hayvanların bir yaşam döngüsü olduğu gibi ağaçların da var. Bunu hatırlatarak başlamak gerek.
Ormanların döngüsündeki son da 'ölüm' ve bu son, diğer ağaçlar için başlangıcı oluşturuyor. Yangınlar bunun en yaygın ve kontrol edilemediklerinde en trajik yolu olduğu için insanlar olarak kabullenmekte zorlanıyoruz. Sanki ormanların yanması onları koruyamıyor olmamızın bir göstergesiymiş gibi düşünüyoruz.
Bazen bunun göstergesi olduğu doğru ancak doğal döngülerinde yanmak olan ormanlar var.
Ülkemizde de yaygın olan Akdeniz ormanlarının büyük bir kısmı döngüleri için yanmaya mecbur.
Hatta şöyle anlatalım, Akdeniz ormanlarının 50 yılda bir tamamen yanması hiç de öyle şaşırılacak bir durum değil. Bu yaşanmazsa ormandaki bazı ağaç türleri yok olur ve döngü tamamiyle bozulur. Yangınların insanlara ve diğer canlılara zarar vermeden kontrollü biçimde yanmasını sağlamak yerine hızlıca söndürmek, bazı orman türleri için faydadan çok zarara sebep olabilir.
İnsan eliyle yakılan ya da kaza yoluyla yanan ormanlardan bahsetmiyoruz tabii.
Bu noktada "doğal yangın" kavramının biraz altını doldurmak gerekiyor.
Yukarıda gördüğünüz Ardıç ağacı, doğal yangınlar için ortam hazırlayan canlılardan biri. Bu ağacın yapraklarında, kozalaklarında bulunan yağlar yüksek oranda yanıcı olduğu için kurak ortamlarda hızlıca tutuşarak bir yangın başlatırlar.
Benzer şekilde bazı kuş türleri de yangın başlatma konusunda 'ünlü'.
Kahverengi doğan ya da ıslık çaylağı gibi yırtıcı türler alevli ağaç parçalarını ormanda yanmaya uygun noktalara götürüp bırakıyorlar.
Böylece orada saklanmış avları ortaya çıkıyor ve onlar da avlanıyor. Kendi döngüleri için bunu yapıyorlar. Ekosistemin bir parçası olduklarını göz önüne aldığımız zaman şu soru ortaya çıkıyor: Onların döngüsü de ormanın döngüsünün bir parçası değil mi?
Kızılçam ve okaliptüs başta olmak üzere birçok türün devamlılığı yangına muhtaç.
Ağaçları kesip yıllarca bekleseniz bile yangının yarattığı etkiyle ekosistemin devamlılığını sağlayamıyorsunuz. Çünkü yangının ortaya çıkardığı ekstrem sıcaklıklar bitkilerin tohumlarını canlandırıyor ve üreme döngüsü başlıyor. Ateşin erittiği reçine tüm bunlara sebep oluyor. Başka hiçbir yolla bu ağaçlar türünü devam ettiremiyor.
Yangın sonrasında ortaya çıkan bazı proteinlerin tohumların büyümesini hızlandırdığı da bir gerçek.
Çam ağaçları için yalgının bir tetikleyici özelliği de kozalaklarla ilgili.
İçerisinde çam tohumlarının olduğu açılmamış kozalaklar yangın anında öyle bir basınç kazanır ki onlarca metre etrafa bu tohumları yayarak yayılımını hızlandırır. Bazı türler için ormanların yeniden doğmasının yanında yayılması da yangınlara bağlı.
Türkiye'nin de her yıl yaşadığı gibi yangınlar Akdeniz'de sürekli karşılaşılan bir risk. Ormanlar da bu sebeple kendilerini yenileme konusunda benzersiz.
Kara bitkilerinin yüz milyonlarca yıldır dünyada olduğunu düşününce sadece üç yüz bin yıldır var olan insanlar olarak ormanları korumak için yaptığımız bazı hamlelerin yaratacağı sonuçların ekosisteme zarar verme ihtimalini dikkate almamız gerekiyor.
Yapılması gereken insan kaynaklı yangınları en az seviyeye indirmek ve doğal yangınların kontrollü biçimde gerçekleşmesini, kimsenin zarar görmemesini sağlamak.
Tabii yangın sonrasında o bölgeyi imara açmak yerine ormanın tekrar yaşama dönmesine izin vermek... En zor görevlerden biri bu gibi görünüyor. Siz ne düşünüyorsunuz?
Yorum Yazın
ya arkadaşım hala ısrar ediyorsun aynı haberi yapmakta. lan bir tanesinde çocuklar kitap yakıyordu, bir tanesinde daha önceden tarla açmaktan zanlı kişiler g... Devamını Gör
Motora doldurulmuş molotof ve yanıcı madde şişel fotoğrafları, Zonguldak'ta kundaklama çalışmasının kameraya alınması gibi durumlar varken bu içeriği de masu... Devamını Gör
Son yapılan araştırmalara göre küresel ısınmadan dolayı yangınlar çok uzun sürdüğünden bu doğal döngü kırılıyormuş ve ormanlar kendisini yenileyemiyormuş.