Deprem Hasarı Çalışmaları Sürerken Altyapı Maliyetleri Büyüyor: Yeni Konutlar İçin Ne Kadar Harcanacak?
Kahramanmaraş merkezli depremlerin üzerinden iki hafta geçti. Hasar boyutu yavaş yavaş ortaya çıkarken, bina yıkımlarında da tespit çalışmaları sona yaklaşıyor. Depremlerin en büyük hasarı verdiği altyapıda da şiddete bakıldığında sorunların boyutunun yüksek olması bekleniyor.
Depremde yıkılanlar binalar da dahil olmak üzere ağır hasar alıp içine girilemeyecek durumda olup yıkılması gereken toplam konutların sayısı 384 bini buldu. AFAD Başkanı Yunus Sezer'in açıklamalarında da 20 bin 870 binada enkaz çalışması yürütüldüğü belirtilirken, tüm çalışmalar bittiğinde yıkılan ve ağır hasarlı olan binaların sayısının 535 binden fazla olması bekleniyor.
Deprem bölgesinde yapılan çalışmalarda, inşaat maliyetlerinde 1. sınıf bir yapımda tüm altyapı da dahil, yol, su, elektrik, kanalizasyon yatırımlarla 535 bin üzerinden hesaplandığında arsa payı ve kamulaştırma maliyetleri olmadan 843 milyar TL gibi bir tutar çıkıyor.
Ekonomim'den Hüseyin Gökçe'nin derlediği verilere göre, hesaplanan veriler, 2023 yılı bütçe açığına oranla yüzde 30, yine 2023 bütçesinde kamu kurumlarına yatırım için ayrılan 454 milyar TL'nin iki katı ve bütçe harcama kaleminde bulunan 4 trilyon 470 milyar TL'nin de yüzde 18,8’ini oluşturuyor.
Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, geçen hafta yaptığı açıklamalarda, depremzede vatandaşlara yapılacak kalıcı konutların büyüklüğünün 105 metrekare olacağını duyurmuştu.
Resmi verilere göre, 2023 yılında ilan edilen bina inşat maliyet endeksleri metrekare 6 bin ila 8 bin TL arasında değişirken, bu tutar kaba inşaat maliyetinden oluşuyor.
Binanın içinde bulunan banyo, tuvalet, yer döşemeleri, armatürler gibi ince işçilik içeren unsurlar hariç tutuluyor. Bu unsurların maliyeti de metrekare başına 10 bin TL seviyesinde hesaplanıyor.
Yapılacak evler için ayrıca depremde büyük hasar gördüğü tahmin edilen altyapı harcamaları su, kanalizasyon, elektrik gibi ve ayrıca bölgesel altyapı olarak da cami, okul, sağlık ve sosyal tesisler gibi yatırımlarla toplam metrekare maliyeti 15 bin TL'ye çıkıyor.
Bakanlığın açıkladığı 105 metrekarelik projeksiyonda altyapı hariç maliyet 1 milyon 50 bin TL, altyapıyla birlikte 1 milyon 575 bin TL olarak hesaplanıyor.
Son verilere bakıldığında yıkılan ve ağır hasarlı binaların toplamı 105 bin olurken, 20 bin 662 binanın deprem nedeniyle yıkıldı. Toplamda yıkımı gerçekleştirilecek konut sayısı 500 binin üzerine çıkacak olarak öngörülüyor. Net hesap edildiğinde bu sayı 535 bin 600 konut oluyor ve yukarıdaki rakamlar üzerinden yapım için 56 milyon 238 bin metrekarelik inşaat yapılacağı görülüyor.
Altyapı hariç inşa maliyeti 562 milyar 380 milyon TL'ye çıkarken, sosyal ve temel altyapı harcamalarıyla maliyet 843 milyar 570 milyon liraya çıkıyor.
Dolar/TL 18,82 TL'den hesaplandığında altyapı hariç maliyet 29 milyar 882 milyon dolar, altyapı dahil maliyet 44 milyar 823 milyon dolar oluyor.
Yeni konutların 1 yıl içinde tamamlanacağı duyurulurken, henüz yılın ilk aylarında olduğumuz için, harcamaların bu yıl içinde yapılacağından yola çıkarak bütçede ek kaynak ihtiyacı öngörülüyor.
2023 yılı Bütçe Kanunu’nun 5’inci maddesinin 4’üncü fıkrasında "Doğal Afet Giderlerini Karşılama Ödeneği" başlığıyla Strateji ve Bütçe Başkanlığı bütçesinin 99-41.32-01-09.05 tertibinde yer alan ödenekten yola çıkılarak Cumhurbaşkanı kaynak aktarmaya yetkili ancak bu kaynak oranı toplam harcamaların yüzde 10’unu karşılayabiliyor.
Yorum Yazın