7 Maddede Özetledik: Montrö Sözleşmesi'ne Göre Boğazlar'dan Hangi Gemiler Geçebilir veya Geçemez?
Ukrayna Savaşı gündemimizi meşgul ettiğinden beri belki de en çok konuştuğumuz konulardan biri de Montrö Boğazlar Sözleşmesi. Bu sözleşme Gazi'nin öngördüğü şekilde 'geldikleri gibi gittiklerinden' 14 yıl sonra Türkiye'nin belki de Lozan'dan beri en büyük diplomatik başarısı olarak görünür. Çünkü artık Boğazlar'ımızda 'tam egemenizdir.'
1. Savaş zamanı mı?
Bu sorunun cevabı 'HAYIR' ise ikinci soru şu şekilde:
Eğer gemi ticari bir gemi ise GEÇEBİLİR.
2. Ya savaş gemisiyse? Sorulacak soru: Geminin tipi nedir?
Eğer ki gemi hafif ve küçük ise ya da yardımcı ekipman gemilerinden biri ise şöyle soruyoruz:
- Gemi Karadeniz'e kıyısı olan bir devlete mi ait?
Bu sorunun cevabı 'EVET' ise gemi GEÇEBİLİR.
3. Peki gemi Karadeniz'e kıyısı olan bir devlete ait değilse? O halde bu devletin "filo ağırlığını" soracağız. Ve bu ağırlık 45 bin tonun altında ise geminin GEÇMESİNE izin vereceğiz.
Tam tersinde ise cevap basit: GEÇEMEZ.
- Gemi tipi sorusuna geri dönersek ve geçmek isteyen geminin büyük bir harp gemisi olduğunu varsayarsak ne olur?
4. Eğer bu harp gemisi Karadeniz'e kıyısı olan bir devlete ait ise gemi GEÇEBİLİR ancak gemiye en fazla 2 destroyer eşlik eder ve geçişten önce geminin bütün bilgileri BM'ye iletilir.
Buna karşın büyük bir harp gemisi eğer Karadeniz'e kıyısı olan bir devlete ait değilse GEÇEMEZ.
5. Şimdi gelelim olası bir savaş haline. Ağzımızdan yel alsın ama Türkiye'nin de bu savaşta TARAF olduğunu varsayalım ve soralım gemi ticari mi harp gemisi mi?
Geçmek isteyen gemi;
harp gemisi ise,
ticari bir gemi ve tarafsız bir devlete ait değil ise,
ticari bir gemi, tarafsız bir devlete ait ancak düşman devlete yardım taşıyor ise
Bu geminin geçişine TÜRKİYE KARAR VERİR.
6. Eğer ki geçmek isteyen bir ticari gemi ise ve hem tarafsız hem de düşmana yardım taşımıyorsa boğazlardan rahatlıkla GEÇEBİLİR. Peki günümüzde olduğu gibi Türkiye'ye savaşta TARAF DEĞİL ise?
Yine hemen geminin tipini sormalıyız.
Eğer bir harp gemisi ise ve bu gemi tarafsız bir devlete ait değilse GEÇEMEZ.
Bir harp gemisi ve tarafsız bir devlete ait ise harp zamanı olmayan prosedüre uygun bir şekilde davranır.
7. Son olarak Türkiye'nin taraf olmadığı bir savaş zamanında herhangi bir ticari gemi Boğazlar'dan geçmek isterse diye sorarsak, cevap basit: GEÇEBİLİR.
Son olarak Montrö ile ilgili şunu demek lazım sanırım: Yaşa Mustafa Kemal Paşa yaşa!
Yorum Yazın