Twitter ve Facebook'a Erişim Neden Yavaşladı?

Türkiye’yi yasa boğan terör saldırısı sonrasında durdurma kararı olmadığı halde sosyal medyaya erişimde sorun yaşandı. Uzmanlar 'boğazını sıkmak' adı verilen tekniğin devreye alındığını öne sürüyor.

Ankara’daki terör saldırısının ardından Twitter ve Facebook gibi sosyal medya sitelerine erişimde sorun yaşanırken, Twitter’in resmi hesabından yaptığı, “Türkiye’de birçok yerde erişim sorunu yaşandığı haberi alıyoruz. Sorunu araştırıp, erişimi tekrar sağlamayı umuyoruz” açıklaması bu işlemin teknik olarak nasıl gerçekleştirildiği sorusunu gündeme getirdi. 

HaberTürk'ten Deniz Çiçek ve Meltem Ersoy'un haberine göre uzmanlar, bu işleme, “throttling” yani Türkçe ifadesi ile boğazını sıkmak/kesmek adı verildiğini belirtirken olayın olduğu gün sosyal medyaya ulaşımda sorun yaşanmasını otoyol örneğiyle anlatıyor. Buna göre söz konusu sitelere açılan otoyol şeritlerinin sayısı, erişimi yavaşlatmak ya da engellemek için azaltılıyor. Normalde, 5 şeritli olan yol 1’e düşürülüyor. Abone, şerit ya da bant sayısı ciddi biçimde azaltıldığı için siteye giremiyor.

'Bant genişliği düşürülebilir, nedeni politik ya da ticari olabilir'

Sosyal medya uzmanı ve bilişim avukatı Serhat Koç, sitelerin teknik olarak yavaşlatılabildiğini belirterek, “İnternet sağlayıcılarında, her siteye ait çok sayıda IP havuzu var. Bu havuzdaki IP’lerin bant genişliği düşürülebilir. Nedeni politik ya da ticari olabilir. Türkiye’de bu konuda yasal bir düzenleme yok. Yavaşlatma yapılan şirket bu konuda hakkını arayabilir” dedi.

Alternatif Bilişim Derneği Üyesi Barış Büyükakyol da Türkiye’de Twitter ve Facebook gibi her internet sitesinin kullandığı bir bant genişliği olduğunu belirterek, “Bu bant genişliği birkaç tuşluk işlemle daraltılabilir. Bunu daraltırsanız, geçebilecek veri hacmi düşerek site yavaşlar. Buradaki daraltmaya da ‘throttling’ işlemi denir. Yani Twitter’ın kendi ana sunucusuna giden otoyolun şeritleri kapatılıyor. Yoldan hızlı gidilmiyor” dedi.

Suç duyurusu

Yargıçlar Sendikası Kurucusu ve Ankara Barosu avukatı Ömer Faruk Eminağaoğlu, internette yaşanan yavaşlama üzerine TİB yetkilileri ile 'soruşturma sırasında ortaya çıkacak MİT ve Emniyet görevlileri dahil tüm görevliler' aleyhine suç duyurusunda bulundu.

Eminaoğlu, Hürriyet'e yaptığı açıklamada, 'İnternet üzerinden belirli adreslere giriş, adeta 3 şeritli yolun diğer şeritlerini kapatıp tek şeride indirmek gibi yöntemler kullanılarak yavaşlatılıyor. Ülke geneli için sosyal ağlar üzerinden iletişimi kısıtlayarak fiili bir sansür yaratılıyor. Yani internetin boğazı sıkılıyor' dedi.

Yapılan işlemin 'hukuk dışı' olduğunu kaydeden Eminağaoğlu, 'Bu hukuk dışılıkların bir daha yaşanmaması için suç duyurusunda bulundum' dedi. 

Eminağaoğlu, saldırı sonrası Facebook ve Twitter gibi sitelere Türkiye üzerinden girmek çok zorlaşırken, yurt dışı url adresleri kullanılarak, yabancı ülke yoluyla bağlanmasının ise sorunsuz gerçekleştiğine dikkat çekti.

Ankara’daki bombalı saldırı, sosyal medyaya damga vurdu. Erişim engeli yavaşlatsa da Twitter’da 2 günde 1 milyona yakın patlamayla ilgili tweet atıldı.

Cumartesi günü Ankara’da yaşanan ve son açıklamalara göre 97 vatandaşın ölümüne neden olan bombalı saldırı, Twitter’da da en çok konuşulan konu oldu. Ancak cumartesi günü internetteki yavaşlama atılan twit’lerin de azalmasına yol açtı. 

Sosyal medya analiz şirketi Somera verilerine göre, saldırıdan önceki haftada günde ortalama 7.3 milyon Türkçe twit atılırken, 10 Ekim Cumartesi günü internet kesintilerinin etkisiyle bu rakam 3.8 milyona geriledi, yani yarıya düştü. 11 Ekim Pazar günü ise atılan twit sayısı tekrar yükseldi ve 6.6 milyona çıktı. Atılan twit’lerin önemli bir kısmında Ankara ve patlama kelimeleri geçti. Cumartesi günü atılan 3.8 milyon Türkçe twit’in 420 bin 825 adedi Ankara’daki patlamayı konu edinirken, ertesi gün ise bu rakamlar sırasıyla 6.6 milyon ve 549 bin 111 olarak gerçekleşti.

20 Temmuz Pazartesi gerçekleşen Suruç katliamında da erişim yavaşlamış, ancak kullanım hızla normal seviyeye dönmüştü. Yasağın ilk saatinde yasakla ilgili 15 binden fazla, yani Ankara’daki saldırıyla ilgili tüm gün atılan ilgili tweet'lerin yarısı atılmıştı. İlerleyen saatlerde de normal kullanım alışkanlıklarına dönülmüştü.

Hafta sonu Twitter’da en çok kullanılan hashtag 150 binden fazla kullanılan #karagün oldu. Bunu 120 bin ile #ankaradayız ve 100 bin ile #yastayız hashtag’i takip etti. İki günde sosyal medyaya erişim engeli ile atılan twit’lerin sayısı 44 bin 187 olarak gerçekleşti. Erişim engeliyle ilgili en çok kullanılan hashtag’ler ise 20 bin kezden fazla kullanılan #twitterblockedinturkey oldu.