Ombudsman'dan Soma Raporu: Bürokratların Sorumlu Olduğu Kuşkusuz

Kamu Denetçiliği Kurumu Soma’da meydana gelen maden kazasıyla ilgili bir rapor hazırladı. Raporda, madenlerde yaşam odasının zorunlu olması ve dayıbaşılık sisteminin ortadan kaldırılması önerildi. Soma’daki maden kazasının meydana gelmesinde ’bürokratların sorumlu olduğu kuşkusuz’ denildi.

Kamu Denetçiliği Kurumu, Soma’da 301 madencinin hayatını kaybettiği maden kazasıyla ilgili bir rapor hazırladı. Raporu Kamu Denetçisi ve ombudsman Mehmet Elkatmış Meclis’te düzenlediği basın toplantısında açıkladı. Raporda madencilik mevzuatı, iş güvenliği ve işletme koşulları ile madencilik ile ilgili kurumların idari yapılanmasına ilişkin öneri ve tespitlere yer verildi. Raporda maden kazalarının önlenmesine ilişkin yer alan öneriler şunlar:

‘ MİGEM yeniden yapılandırılmalı’

Raporda sektörün temel kuruluşu olan Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü’nün ( MİGEM), idari yapılanma, insan kaynağı ve teknik kapasite bakımından ihtiyacı karşılamaktan uzak olduğu belirtildi. Madencilik sektöründe güçlü ve yetkin bir kuruma ihtiyaç bulunduğu ifade edilerek “ MİGEM’in fonksiyonunu tam olarak yerine getirebilmesi için yeniden tasarlanması, teşkilat ve kadro yönünden güçlendirilmesi, personel yapısı, fiziki ve teknik imkânlarının, milli servetimiz olan madenlerimizi konu alan bu sektöre yön verecek bir yapıya kavuşturulması gerekmektedir” denildi.

‘Denetim MİGEM’e verilmeli’

Maden işletmelerindeki teftiş ve denetimlerin tek elden yapılması gerektiği ifade edilen raporda madencilik sektöründeki denetimin ayrı bir uzmanlaşmayı gerektirdiği belirtildi ve bu nedenle denetimin Çalışma Bakanlığı’na bağlı İş Teftiş Kurulu Başkanlığı’ndan alınarak MİGEM’e verilmesi gerektiği ifade edildi. MİGEM tarafından yapılacak denetimlerin şeffaf güvenilir ve kalıcı bir işleyiş mekanizmasına kavuşturulması gerektiği belirtildi.

‘ Havza madenciliği’

Havza madenciliği planı hazırlanması da raporda yer alan bir diğer öneri oldu. “ Kömür havzaları bir bütün olarak değerlendirilmeli, havalandırma, nakliyat, iş sağlığı ve güvenilği yatırımları havza bütünü ele alınarak projelendirilmelidir. Aynı havzada farklı işletmelerin değişik ya da aynı zamanda yaptıkları planlama ve üretimi birbirinden bağımsız habersiz, birbirlerini olumsuz etkileyebilecek şekilde yerine getirmelerine meydan verilmemelidir” dendi

‘Soma’da bürokratların sorumlu olduğu kuşkusuz’

Rapora göre Soma’daki maden kazasının meydana gelmesinde bürokrasinin sorumluğu var. Raporda “ Soma maden kazasının meydana gelişinde hükümet fonksiyonundan çok ,idari fonksiyonun ve bunun başında bulunan üst düzey bürokratların sorumlu olduğu kuşkusuzdur. Bu facia karşısında bürokratların gerekli demokratik tavrı siyasilerden önce göstermeleri beklenmektedir. Siyasi irade görevden almadan , bu makamlardan ayrılmalarının gerektiği abartılı bir tespit olarak görülmemelidir” denildi.

'Dayıbaşılık sistemi kaldırılsın'

Raporda madenlerdeki taşeron sistemi ve dayıbaşılık uygulamasına ilişkin olarak da “ Dayıbaşılık olarak adlandırılan ancak sözleşmelerde yasaklanan taşeronluk sisteminin yaygınlaşmaması ve ortadan kaldırılması için yasal müeyyideler konularak bu kişilerin takibi yapılmalı. Bu uygulamalar caydırıcı müeyyidelerle engellenmeli” görüşüne yer verildi.

‘Mesleki eğitim’

Raporda ayrıca maden işçilerine mesleki eğitim ve sertifika verilmesi gerektiği önerisine yer verildi. Maden mühendisliği eğitiminin de dünya standartlarında verilmesi gerektiği de ifade edildi.

‘Yaşam odası zorunlu olsun’

İnsan hayatının her türlü maliyet kaygısından ayrı tutulması gerektiği ifade edilen raporda “ Jeolojik yapı ve teknik nedenler yönünden yaşam odası kurulmasına müsait olmayan ocaklar haricindeki maden ocaklarında yaşam odası kurulmasını zorunlu kılan düzenlemeler yapılmalıdır” önerisi dile getirildi.

‘Vardiya değişimi’

Raporda yer alan bir diğer öneri de vardiya değişimine ilişkin oldu; “ İyi ülke uygulamalarında olduğu gibi, vardiya değişimlerinin ocak içinde değil, yer üstünde yaplması sağlanmalı”dendi.

• Al Jazeera