Ölüler Dünyası ile Yaşayanlar Dünyası Arasındaki Sınırın Kalktığı Gün: Cadılar Bayramı
Her yıl 31 Ekim'de kutlanan Halloween (Bizdeki adıyla Cadılar Bayramı) uzun bir süredir kültürel bir eğlence amacıyla icra ediliyor olsa da, esasında oldukça eskiye uzanan, dini ve kültürel köklere sahip bir ritüeller bütünü.
Elbette Halloween, ezelden beri çocukların kapı kapı dolaşıp şeker topladığı, gençlerin bir araya gelip garip kılıklara büründüğü bir bayram değildi...
Kelt, Roman ve Hıristiyan adetlerinin karılması, ardından yıllar içinde sekülerleşip popüler kültürle birlikte kendini dönüştürmesiyle bugünkü halini aldı.
Yine de Halloween'in ana çıkış noktaları belli. Bunlardan ilkini ve en önemlisini yaklaşık 2000 yıl önce bugünkü İrlanda, İskoçya ve Kuzey Fransa bölgelerinde yaşayan Keltlerin Samhain kutlamaları oluşturuyor.
Kelt kültürünün yeni yıl kutlamaları olarak adlandırılabilecek Samhain, yazın bitip kışın başlamasını sembolize ediyordu.
İnanışa göre yeni yılın ilk günü olarak kabul edilen 1 Kasım'ın bir gün evvelinde, yani 31 Ekim'de, ölüler dünyasıyla yaşayanların dünyası arasındaki sınırlar kalkıyor ve ölü ruhlar yeryüzünü ziyaret ediyordu...
Ölülerin varlığının, çetin geçecek kışa dair kehanetler için faydalı olacağı düşünülüyordu.
Bu yüzden druidler, yani Kelt rahipleri Tanrılarını onurlandırmak için büyük ateşler yakıyor ve kehanetlerde bulunuyordu. Halk da, ekin yakıp hayvan kurban ederek bu kutlamaların bir parçası haline geliyordu. Bu kutlamalar hayvan kılığına girerek yapılıyordu. Çeşitli hayvan kafaları ve derileri kuşanılıyordu.
Yine de bugünkü Halloween, su katılmamış bir Kelt ayininden ibaret değil.
O yüzden tarih sahnesinde biraz ilerliyoruz. 43 yılında Roma İmparatorluğu, Keltlerin yaşadığı bölgelerin hemen hemen tamamını ele geçirince; iki geleneksel Roman bayramıyla Kelt'lerin Halloween'i bir nevi iç içe geçmiş oldu.
O iki Roman bayramından ilki Feralia'ydı. Feralia, Romanların Ekim sonuna doğru kutladığı, ölüleri onurlandırdıkları bir bayramdı.
Diğeri de meyve ve ağaç Tanrıçası Pomona'yı onurlandırdıkları gündü. Pomona'nın simgesi elmaydı...
Bu elma daha sonra, bugün halen bir Halloween klasiği olan 'su dolu kovadan ağızla elma yakalama oyunu' olan apple bobbing'in çıkış noktası olacaktı.
Tarihte ilerlemeye devam ediyoruz. 13 Mayıs 609 tarihinde Papa Boniface, Roma'daki Pantheon'u tüm Hıristiyan şehitlere adadı ve böylelikle "Tüm Şehitler Günü" kutlanmaya başlandı.
Yüz yıl kadar sonra, Papa Üçüncü Gregory, şehitler gününün kapsamını genişletti ve azizleri de bu güne dahil etti. Kutlama gününü de 13 Mayıs'dan 1 Kasım'a çekti.
Devam eden yüzyılda Hıristiyan etkisi, Kelt kültürünü dört bir yandan saracak ve kilisenin Samhain'in yerini alması için şehitler gününde yapacağı değişikliklerle bu etki iyiden iyiye artacaktı.
Bu amaçla 1000 yılı civarlarında kilise 2 Kasım'ı 'Tüm azizler günü' ilan etti. Böylelikle bütün ruhlar kutlanacak, Samhain'e ait tüm ayinler de birebir benimsenecekti.
Halloween ismi de burada ortaya çıktı. Azizler gününün İngilizcesi olan All Saints Day'in diğer ismi 'All Hollows' idi. Zaman içinde bu 'All Hollows Eve' (Eve: Akşam) 'All Hollows Een' ve nihayetinde 'Halloween'e dönüştü.
Yine de Halloween'in son aşaması ABD'de yazıldı. Amerika'nın keşfinden sonra kendini orada bulan Hıristiyanlar ve Kelt kökenli vatandaşlar bu kültürü olabildiğine oraya taşıdılar.
Esas etki, 1846'da patlak veren İrlanda kıtlığından kaçmak için Amerika'ya göç eden İrlandalılar sayesinde oldu. Böylece Halloween ABD'de daha sık kutlanmaya başlayacak ve bugün bildiğimiz Halloween'i oluşturan süreci iyiden iyiye hızlandıracaktı.
Peki günümüzde Halloween ile özdeşleşen geleneklerin kökeni tam olarak nereden geliyor?
Çocukların kapı kapı dolaşıp şeker istemesi olarak bilinen Trick-or-treat geleneği, İngiltere çıkışlı. İlk zamanlarda, kutlamalar esnasında fakir vatandaşlar yemek dileniyor ve durumu iyi olan aileler onlara 'ruh pastası' adı verilen özel bir hamur işini veriyordu. Pastayı alanlar, bunun karşılığında ailelerin ölülerine dua ediyordu.
Çeşitli korkutucu kıyafetlere bürünmek ise Samhain'in ilk günlerinden gelen bir gelenek.
31 Ekim'de serbest kalan ruhların yeryüzünde gezinmesinden korkan insanlar, ölülerin kendilerini fark etmemesi ve onlardan biri sanması için korkutucu kılıklara girmeye başladılar. Böylelikle kostüm geleneği de başlamış oldu.
Halloween bugün dünyanın dört bir yanında, herhangi bir kültüre ya da dine aidiyete ihtiyaç duymaksızın kutlanmaya devam ediyor.
Yorum Yazın
amaan bana hergün halloween
Ne varsa eskilerde var derler, eski fotoların garip bir havası var, ürkütücü ve mistik.
12. ile 13. başlıktaki resim deep web den alınmış. :D