11 Maddede Türkiye'de Kadının Durumu
1. Türkiye Cinsiyet Eşitliği'nde 142 Ülke Arasında 125'inci Sırada
Dünya Ekonomik Forumu tarafından hazırlanan Cinsiyet Eşitliği Raporu'nda Türkiye son 10 yılda 20 basamak geriledi. Türkiye, kadın erkek eşitliğinde 142 ülke arasında Tunus (123) ve Bahreyn'in (124) ardından 125. sırada yer alıyor. Yani dünyada tam 124 ülkede kadınlar Türkiye'den daha fazla hakka sahip. (Kaynak: BBC)
2. 2002 - 2015 Yılları Arasında 5406 Kadın Cinayete Kurban Gitti
Dönemin Adalet Bakanı Sadullah Ergin'in bir soru önergesine verdiği yanıt (Bkz: Akşam) ve 'Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu'nun birleştirilmiş verilerine göre (Bkz: 2013, 2014) son 13 yılda tam 5406 kadın cinayete kurban gitti.
3. Türkiye'de Yaşayan Her 2 Kadından 1'i Fiziksel veya Cinsel Şiddete Maruz Kalıyor
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı verilerine göre,
Ülke genelinde yaşamının herhangi bir döneminde eşi veya eski eşi tarafından fiziksel şiddete maruz bırakılan kadınların oranı %39,3’tür (son on iki ayda %9,9).
Yaşamının herhangi bir döneminde cinsel şiddete maruz kalan kadınların oranı %15,3’tür (son on iki ayda %7).
Yaşamın herhangi bir döneminde fiziksel veya cinsel şiddetin birlikte yaşanma yüzdesi 41,9’dur (son on iki ayda %13,7).
Kentte fiziksel şiddet oranı %38 iken kırsalda %43’tür.
Yaşadıkları fiziksel şiddet sonucunda yaralanan kadınları oranı %25’tir.
Yaşadıkları şiddeti kimseye anlatamayan kadınların oranı %48,5’tir.
Şiddet yaşayan kadınların sağlık sorunları yaşama, intihar etmeyi düşünme ya da deneme olasılıkları en az iki kat artmaktadır.
Her 10 kadından 1’i gebeliği sırasında fiziksel şiddete maruz kalmıştır.
Cinsel şiddet birçok durumda fiziksel şiddet ile birlikte yaşanmaktadır; kadınların %42’si fiziksel veya cinsel şiddete maruz kaldıklarını belirtmişlerdir.
Sadece eğitim düzeyi düşük olan kadınlar şiddete maruz kalmamaktadır. Eğitim düzeyi daha yüksek olan kadınlar arasında bile her 10 kadından 3’ü eşleri tarafından fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalmıştır.
Evlenmiş kadınların hayatındaki en yaygın şiddet eşlerinden gördükleri şiddettir.
Kadınların %7’si çocukluklarında (15 yaşından önce) cinsel istismar yaşadıklarını belirtmişlerdir.
4. Okuma Yazma Bilmeyen Her 5 Kişiden 4'ü Kadın
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından açıklanan TÜİK verilerine göre Türkiye'de okuma yazma bilmeyen kişi sayısı 2 milyon 654 bin 643. Okuma yazma bilmeyen 2 milyon 205 bin 315 kadın var. Yani okuma yazma bilmeyen her 5 kişiden 4'ü kadın.
5. Kadının Siyasete Katılımı Ruanda'dan Kötü
Yine Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı verilerine göre parlamentoda kadın temsil oranı sadece yüzde 14,4. Pozitif ayrımcılık uygulanan Ruanda'da kadınların parlamentoda temsil oranı yüzde 56,3 olurken, Hollanda'da bu oran yüzde 40, ABD'de ise yüzde 16,8. (Kaynak: Habertürk)
6. 1381 Belediye Başkanı'nın Sadece Yüzde 2,9'u Kadın
Kadının siyasal yaşama katılımının ilk basamağı kabul edilebilecek yerel yönetimlerde de temsili sınırlıdır. 30 Mart 2014 Yerel Seçimlerinde, Türkiye genelinde toplam 1.381 belediye başkanı seçilmiş olup bunlardan sadece 40’ı (%2,9) kadındır. Bu kadınlardan ise 3’ü büyükşehir, 1’i il belediye başkanı olmuştur. 20.498 Belediye Meclis Üyesinin ise 2.198’i (%10,7) kadındır. İl Genel Meclisi üye sayısına bakıldığında da durum çok farklı görünmemektedir. Toplam 1.251 İl Genel Meclis üyesinin 60 tanesi (%4,8) kadındır. (Kaynak: Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı)
7. Devlette Sadece 1 Müsteşar, 3 Müsteşar Yardımcısı, 1 Vali Kadın Var
Devlet Personel Başkanlığı’nın Haziran 2014 verilerine göre kamu kurum ve kuruluşlarında istihdam edilen personelin %37’si kadın, %63’ü erkektir. Kadınların bürokrasi içerisinde üst düzey karar verici konumlardaki oranının düşük olduğu görülmektedir. Bürokraside üst düzey yöneticilerin %90,8’i erkek, %9,2’si kadındır. Bürokrasinin önemli alanlarından biri olan ve bütün dünyada erkeklerin egemen olduğu diplomatik görevlerde Türk Dışişlerinde görev yapan 214 Büyükelçiden 26’sı kadındır (TÜİK, 2013). 1 kadın Vali (Yalova) bulunmakta olup 458 Vali Yardımcısından 6’sı, 860 Kaymakam’ın 21’i, 241 Kaymakam adayının ise sadece 3’ü kadındır (İçişleri Bakanlığı Personel Genel Md. Mart 2013). Kadınların üst düzey bürokrasi içinde durumlarına bakıldığında, 1 kadın müsteşar, 3 kadın Müsteşar Yardımcısı görev yapmaktadır. Bağlı Kurumlar ve Bakanlık bünyesinde görev yapan Genel Müdürlerin 6’sı kadındır. 366 Genel Müdür Yardımcısından 38’i ve 2.490 Daire Başkanından 340’ı kadındır (DPB, Mayıs 2014). Adli yargıda görev yapan hakimlerin %39,2’si, idari yargıda görev yapan hakimlerin %19,5’i, savcıların ise %6,6’sı kadındır (HSYK, Eylül 2013).
8. Kadınların İstihdama Katılım Oranı Gelişmiş Ülkelerden 2,5 Kat Daha Az
Türkiye'de kadınların istihdama katılım oranı yüzde 26,6 seviyesinde ve gelişmiş ülkelerden yaklaşık 2,5 kat daha az. 28 Üyeli AB'de kadın istihdam ortlaması yüzde 62 seviyelerindeyken, Türkiye'nin bu durumda olması kadınların uğradığı ayrımcılığın açık göstergesi. (Kaynak: Doğruluk Payı)
9. Kadınların Ekonomik Aktiviteye Katılımı ve Fırsat Eşitliği Bakımından Türkiye 132'inci Sırada
Dünya Ekonomik Forumu tarafından hazırlanan rapora bakıldığı zaman Türkiye'nin cinsiyet eşitliği kırıklarla dolu. Türkiye ekonomik aktiviteye katılım ve fırsat eşitliği bakımından 142 ülke arasında 132'inci sıradayken, işgücüne katılımda 128, eğitim fırsatları bakımından 105, satınalma gücü paritesi bakımından 126'ıncı sırada. Yani Türkiye kadınlarına Nijerya'dan bile daha düşük standartlarda imkanlar sunuyor.
10. 20 Milyon Kadın İşgücü Dışında. Çalışan Her 3 Kadından 1'i Tarımda Çalışıyor.
Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre 26 milyon 313 bin kişilik istihdamın sadece 7.7 milyonu kadın. 7.7 milyon kadından 2.4 milyonu tarımda çalışıyor. Tarımda çalışan kadınların ise yüzde 80’i ücretsiz aile işçisi. Tarım dışı sektörlerde çalışan 5 milyon kadının ise yüzde 85 ücretli, yevmiyeli çalışıyor. Patron kadın oranı mı? 7.7 milyon kadından sadece yüzde 2. İşgücü dışında kalan kadın sayısı ise tam tamına 20 milyon. (Kaynak: Hürriyet)
11. 4 Milyon Kadın Hiçbir Sosyal Güvencesi Olmadan Kayıtdışı Çalışıyor
Sosyal güvenceden uzak, kayıt dışı çalışan kadın sayısı haziran döneminde 80 bin artarak 4 milyonu aştı. Çalışan kadınların yarıdan fazlası kayıt dışı istihdam ediliyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, haziran ayı itibariyle Türkiye'de 26 milyon 586 bin kişi çalışıyor. Bunların 18 milyon 640 binini erkekler, 7 milyon 946 binini kadınlar oluşturuyor. Kadınların 5 milyon 141'i tarım dışı işlerde, 2 milyon 805 bini ise tarımda çalışıyor. Haziran döneminde kayıt dışı çalışanlara 80 bin kadın daha eklendi. Kayıt dışı çalışan kadın sayısı mayıs ayında 3 milyon 952 bin iken haziran döneminde bu sayı 4 milyon 32 bine çıktı. Söz konusu dönemde kayıt dışı çalışan kadın oranı 1,1 artışla yüzde 50,7'ye çıktı. (Kaynak: Anadolu Ajansı)
Sonsöz: "Bir ülkenin yarısı ayaklarından toprağa zincirlendikçe, geri kalanı göklere yükselemez!"
Türkiye'de kadınlar açıkça cinsiyetleri nedeniyle ayrımcılığa uğruyor. Eğitim olanaklarından yoksun bırakılıyor, erken yaşta evlendiriliyor, aile içi cinsel ve fiziki şiddete maruz kalıyor. Çalışan kadınlar ucuz emek olarak adeta köle gibi çalıştırılırken, yüksek maaşlı işlerde çalışmaları engelleniyor, hem kamuda hem özel sektörde yönetici pozisyonlara geçme hakları gasp ediliyor.
Eğer bir ülke, nüfusunun yarısına aktif ayrımcılık yapıyor, haklarını gasp ediyor, onların sosyal yaşama katılmalarını engelliyor, onların üretici güçlerini ve yaratıcılığını baskı altında tutuyorsa gelişemez. Böyle bir ülkede hukuk bilinci gelişmeyeceği gibi, temel haklara saygı da gösterilmez. Dünyada kadınlara ayrımcılık uygulayan, temel haklarını gasp eden, hukukun yok edildiği ama gelişen, kalkınan, zenginleşen tek bir ülke bile yok.
Kadın haklarının gelişmesi sadece 'kadınların' değil, bu ülkede yaşayan herkesin hayatını geliştirecek, hepimize daha yüksek standartlarda bir yaşam olanağı sağlayacak bir demokratikleşme hareketidir. Daha zengin, daha özgür, daha adil bir Türkiye hayalini gerçekleştirmenin yolu, önce ve mutlaka kadınların haklarını teslim etmekten geçiyor.