Karnınızdan Sırtınıza Sonra da Tüm Vücudunuza Yayılan Stresin Sebebi Olan Hormon: Kortizol
Bu tempolu yaşantımızda her gün çok fazla strese maruz kalıyoruz. Aslında vücudumuzun tüm dengesini sağlayan bir hormon kortizol.
Yani, her ne kadar stres hormonu olarak adlandırılsa da, aslında bundan çok daha fazlası...
Her birimizin stresli olaylara tepkisi birbirimizden çok farklı.
Hayatımızdaki stres faktörlerine vereceğimiz tepkiler biraz yaşanmışlıklar, biraz da genetiğimize göre belirleniyor.
Özellikle çocukken ihmal ya da istismar edilen bireyler, strese karşı daha savunmasız oluyorlar.
Aynı durum şiddet suçu yaşayan insanlar, uçak kazasında hayatta kalanlar, askeri personel, polis memuru ve itfaiyeciler için de geçerli.
Vücudunuz geçmişten bu yana avcılardan ve diğer saldırganlardan gelen tehditlere karşı oluşan stresi önlemeye yönelik çalışıyor.
Tabii ki modern insanın avlanmak gibi bir sorunu olmasa da uyum sağladığı hayata göre başka stresleri gelişmiş durumda. Bugün yaşadığımız ufak tefek sorunları bile vücudumuz tehdit olarak algılıyor.
Sonuç olarak gün içinde bile kendimizi sürekli sarsılıyor gibi hissedebiliyoruz.
Ancak bu noktada vücudumuzdaki hormon mekanizması, stresin hayatımızı yönetmesine izin vermiyor.
Stresle başa çıkmamızı sağlayan kortizol hormonu bu noktada devreye giriyor.
Kortizolün salgılanması; hipotalamus, hipofiz bezi ve böbrek üstü bezler tarafından kontrol ediliyor. Vücuttaki çoğu hücrenin de kortizol reseptörleri bulunuyor.
Çoğu vücut hücresi kortizol reseptörüne sahip olduğundan kortizol, vücudun birçok farklı fonksiyonunu etkiler.
Kortizol salgılandığında, kan basıncı ve kan şekeri de yükselmeye başlar. Vücuttaki tuz ve su dengesini kontrol eder. Aynı zamanda kortizol, gebelik süresince gelişmekte olan fetüsü de destekliyor.
Vücuttaki kortizol miktarı yükseldiğinde, kilo, bağışıklık sistemi ve kronik hastalıklar üzerinde olumsuz etkileri de bulunuyor.
Yüksek kortizol kan şekeri dengesizliği yaşatarak kilo alımına sebep olabilir. Bunun dışında kortizol, yağ hücrelerinin gelişimine de yardımcı olarak kilo problemi yaşatabilir. Bağışıklık sistemini de baskılayarak, sayısız sağlık sorunu yaşanmasına neden olabilir.
Peki bu mekanizma nasıl işliyor? Yaşadığınız bir olay üzerine stres oldunuz ve...
Beyniniz stresi algıladığı anda vücudunuzda bir alarm sistemi oluşturur. Sinir, sistemi vasıtasıyla böbrek üstü bezler uyarılır ve adrenalin ve kortizol salgısı başlatılır.
Kortizol, glikozun depolanmasını önlemek için insülin üretimini engeller ve glikozun kullanımını kolaylaştırır.
Adrenalin kalp atış hızınızı arttırır, kan basıncınızı yükseltir ve enerji kaynaklarını artırır. Kortizol, kan dolaşımındaki şekeri (glikozu) artırır, beyninizin glikoz kullanımını ve dokuları onaran maddelerin kullanılabilirliğini artırır.
Kortizol, aynı zamanda stres anında önemli olmayan ya da zararlı olabilecek diğer fonksiyonları da engeller.
Bağışıklık sistemi yanıtlarını değiştirir. Sindirim sistemini, üreme sistemini ve büyüme süreçlerini bastırır. Bu doğal alarm sistemi, beyninizin duygudurum, motivasyon ve korku bölgeleriyle de iletişim kurar. Stres unsuru geçtiğinde ise hormon seviyesi düşer ve sistemler düzenli faaliyetlerine geri dönerler.
Vücuttaki bu stres tepkisi mekanizmasının sürekli etkinleşmesi ve stres hormonlarına aşırı maruz kalmak, vücudunuzdaki tüm süreçleri bozabilir.
Kaygı
Sindirim problemleri
Baş ağrısı
Kalp hastalıkları
Uyku sorunları
Kilo almak
Bellek ve konsantrasyon bozulması gibi problemler ortaya çıkabilir.
Bu nedenle hayatınızdaki stres faktörleriyle baş edebilmenin yollarını öğrenmek çok önemlidir.
Stresli olaylar hayatın bir gerçeği ve ne yazık ki çoğu zaman mevcut durumumuzu değiştiremiyoruz.
Ancak bu olayların etkisini yönetebilmek için bazı önlemler alabiliriz. Sağlıklı beslenme, yeterli uyku, egzersiz yapmak, espri yapmak gibi çok temel stratejiler uygulayabilirsiniz.
Sağlıklı, stresi az günler dileriz!
Yorum Yazın
şunu okumak bile beni streslendirdi.