Dünya, Türkiye'deki Bu Yasağı Konuşuyor!

Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK), 12 Eylül darbesinin ardından Bülent Ulusu hükümeti tarafından 1982'de çıkarılan Yüksek Öğretim Kurumları Yönetici, Öğretim Elemanı ve Memurları Disiplin Yönetmeliği'nde değişik yaptı. YÖK, Öğretim görevlilerinin basın, haber ajansları ile radyo ve televizyon kurumlarına bilgi ve demeç vermesini suç sayan maddeyi kaldırmak yerine yeni düzenlemeye gitti.

Yapılan değişiklikle bilimsel tartışma ve açıklamalar dışında, yetkili olmadığı halde yazılı ve görsel basına resmî konularda demeç veren öğretim görevlileri, 'kınama cezası' alacak.

Resmî Gazete'de yayımlanan 'Yükseköğretim Kurumları Yönetici, Öğretim Elemanı ve Memurları Disiplin Yönetmeliği'ne dair değişikliklikle yönetmeliğin 3'üncü maddesine 'ö' ve 'p' bentleri eklendi. Yeni eklenen 'ö' bendine göre, 'Bilimsel tartışma ve açıklamalar dışında, yetkili olmadığı halde basına, haber ajanslarına veya radyo ve televizyon kurumlarına resmi konularda bilgi veya demeç vermek” disiplin cezasını gerektirecek.

YÖK'ün öğretim görevlilerine getirdiği 'sınırlama' özellikle uluslararası basın temsilcileri tarafından sosyal medyaya taşındı. Şaşkınlık verici olarak yorumlanan değişikliğin sansür olduğu vurgulandı. YÖK'ün darbe ürünü olan 'sınırlama' maddesini neden kaldırmadığı tartışma konusu oldu.

YÖK: YÖNETMELİĞİ KANUNA UYGUN HALE GETİRMEK İÇİN YAPILDI

YÖK, 'öğretim üyelerinin demeç vermesine' getirilen yasağın, yetkili olmadığı halde ilgili üniversite adına o üniversiteyle ilgili resmi konulara ilişkin beyan ve demeç vermeyi engelleme amacı taşıdığını açıkladı.

YÖK Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği'nden, bazı basın yayın organları ile sosyal medyada Yükseköğretim Kurulu'nca Yükseköğretim Kurumları Yönetici, Öğretim Elemanı ve Memurları Disiplin Yönetmeliğinde yapılan son değişikliklere ilişkin yazılı bir basın açıklaması yapıldı. Her şeyden önce işaret edilmesi gereken hususun, medyada söz konusu edilen disiplin maddesi olan '6. Madde ö- Bilimsel tartışma ve açıklamalar dışında, yetkili olmadığı halde basına, haber ajanslarına veya radyo ve televizyon kurumlarına resmi konularda bilgi veya demeç vermek' ifadesinin yeni bir madde olarak düzenlenmediği ve zaten aynı Yönetmeliğin değişiklikten önceki 21 Haziran 1982 tarih ve 17789 sayılı Resmi Gazete'de yayımlandığı belirtildi.

Daha önce Resmi Gazete'de yayımlanan yönetmeliğin 9. maddesinin 'g' bendi olarak mevcut olduğu ve orada bu eyleme karşılık olarak kademe ilerlemesinin durdurulması cezasının tayin edildiği belirtildi.

'GETİRİLEN YASAKLAMA MEDYADAKİ TARTIŞMALARA KATILMASININ YASAKLANMASI DEĞİL'

İkinci olarak ifade edilmesi gereken hususun ise şu şekilde açıklandı:

'Söz konusu fıkra ile getirilen yasak, akademik ve bilimsel araştırma veya tartışmaların yasaklanması, ya da öğretim elemanlarının güncel konulara ilişkin medyadaki tartışmalara katılmasının yasaklanması değil, yetkili olmadığı halde ilgili üniversite adına o üniversiteyle ilgili resmi konulara ilişkin beyan ve demeç vermeyi engelleme amacı taşımaktadır. Fıkrada yer alan 'resmi konularda' ifadesi buna işaret eden bir kavramdır. Bununla amaçlanan resmen yetkili olmadığı halde bir yükseköğretim kurumu adına demeç veya açıklama yapmaktır.'

'YAPILAN DEĞİŞİKLİK YÖNETMELİĞİ KANUNA UYGUN HALE GETİRME'

'1982 yılında yapılmış bir düzenlemenin devamında niçin yarar görüldüğü?' sorusuna da cevap verilen açıklamada, buradaki etkenin, düzenlemede herhangi bir yarar görülmesi veya bu yasağın haklı bulunması değil, 657 sayılı devlet memurları kanunun amir hükümlerine uymak zorunluluğundan kaynaklandığı belirtildi. Disiplin suç ve cezalarının 2547 sayılı kanunda ve 657 sayılı kanunda düzenlendiği ve 2547 sayılı kanunda hüküm olmayan hallerde 657 sayılı kanunun uygulanmasının bir zorunluluk olduğundan, 657 sayılı kanunun ise bu tür eylemleri yasaklayan bir kanun hükmü içerdiğinden böyle bir düzenlemenin zaruri görüldüğü kaydedildi.

Bu yönetmelik düzenlemesi olmasa dahi aynı eylemin öğretim elemanları ve memurlarca işlenmesi halinde zaten bu kanun hükmünün uygulanacağı aktarılan açıklamada, 'Yapılan değişiklik sadece yönetmeliğin kanuna uygun hale getirilmesi şeklindedir. Bütün bu nedenlerle, yapılan değişiklikte önceki metin aynen korunmuş fakat eylemin karşılığı olarak tayin edilen disiplin cezası indirilmiş, ilgili kanunlarda bir değişikliğe gidilene kadar) daha ağır olan kademe ilerlemesinin durdurulması değil, daha hafif bir disiplin cezası olan kınama cezası öngörülmüştür' denildi.

Zaman