Dinleyeni İntihara Sürükleyen Lanetli Şarkı Gloomy Sunday'in Hikayesi!
Gloomy Sunday, Türkçesiyle Kederli Pazar, adlı şarkıyı bugüne dek onlarca müzisyenin yorumuyla dinledik, hep de çok sevildi. Fakat şarkının 100'ün üzerinde intiharla ilişkilendirildiğini daha önce hiç duymuş muydunuz? Artık tamamen bir şehir efsanesine dönüşmüş olan bu şarkının hikâyesi tüm kasvetiyle son derece lanetli bir hal almış durumda.
O zaman bu lanetli şarkıya biraz yakından bakalım...
Şarkıyı hatırlamak isteyen veya bilmeyenler için öncelikle şuraya bırakalım kendisini:
1. Şarkının orijinali 1932 yılında Macar bir besteci ve piyanist olan Rezső Seress tarafından bestelendi, sözleri ise şair olan arkadaşı László Jávor tarafından yazıldı.
Şarkının kökenine dair pek çok bilgi kalabalığı olsa da en net ve en geçerli bilgi şu ana dek bu.
2. Bestecinin şarkıyı ne amaçla yazdığını elbette bilmiyoruz ama şarkı o kadar çok sayıda intiharla ilişkilendirildi ki "Macar İntihar Şarkısı" olarak anılmaya başlandı.
Şarkıya ilk olarak Vége a Világnak yani Dünya'nın Sonu adı verilmiş fakat sonradan Szomorú Vasárnap yani Kederli Pazar adını almış...
3. Bir rivayete göre şarkı bestecisi tarafından ilk olarak savaş ve dünyanın perperişanlığı hakkında yazılmış fakat sonra sözleri Jávor tarafından böyle kişisel bir kalp kırıklığına dönüştürülmüş.
Şu sözlere bakınca insan nasıl bu kadar kasvetli sözler yazılmış olduğuna hayret ediyor doğrusu: 'Kalbim ve ben hepsini sonlandırmaya karar verdik / Yakında mumlar ve dua edenler olacak, biliyorum üzücü bu / Ama ağlamalarına izin vermeyin, gittiğim için mutlu olduğumu bilsinler...'
4. Katıksız bir hüznün şarkısı olan Gloomy Sunday, neredeyse bir asırdır yıllara meydan okuyor ve 7'den 70'e herkesin dilinde. Ama resmen lanetli!
Şarkı önce kendi ülkesinde sonra da dünyada meşhur oldukça peşinden gelen intiharların sayısı da o kadar artmış!
5. Şarkının bestekârı Seress kimilerince ölen eşinin kimilerince de kendisini terk eden sevgilisinin ardından girdiği ağır depresyon döneminde besteliyor bu şarkıyı.
Burası pek net değil anlatılanlarda. Kimi rivayete göre çok sevdiği ama ölen eşinin ardından, kimi rivayetlere göre de kendisini terk eden ve çokça iletişim kurmaya çalıştığı eski sevgilisinin ardından ağır bir depresyon sürecine giriyor. İşte o karanlık dönemlerde de bu şarkı ortaya çıkıyor...
6. Yüzün üzerinde insanın intihar ettikten sonra bu şarkıyı ya intihar notlarına yazdıkları ya da intiharları sırasında bu şarkıyı dinledikleri kayıtlara geçmiş.
Sadece Macaristan'da bu sayı 17! Kimi kaynaklarda ise 40 olarak geçiyor. Art arda gelen bu intiharlarda kimisi şarkıyı dinlerken kendini vurmuş, kimisi ardında bu şarkının sözlerinin yazılı olduğu notlar bırakarak kendini nehire atmış... 😞
7. Şarkının bu intiharlarla ilişkilendirilmesi medyada büyük yankı uyandırdıktan sonra devlet yetkilileri apar topar şarkıyı yasaklamış.
Tabii basının da büyük katkısıyla ayağa kalkan hükümet, şarkının Macaristan genelinde dinlenmesi ve çalınmasını tümüyle yasaklamıştı.
8. Şarkı bu denli, kötü de olsa, büyük bir üne kavuşunca kısa sürede Avrupa'yı ve Amerika'yı da etkisi altına almış; ancak aynı şekilde bu coğrafyalarda da intiharlar vuku bulmaya başlamış.
Özellikle Amerika'da çok sayıda intihar vakası olmuş. Bu insanların büyük çoğunluğu şarkının plağını edindikten kısa bir süre sonra kendisini öldürmüş. Amerika'da kayda geçen bu intiharlardan birinde bir kadın bıraktığı intihar notunda cenazesinde Gloomy Sunday çalınmasını istemiş. Berlin, Viyana, Londra ve New York bu şarkıyla intihar eden insanların en fazla olduğu şehirler arasında yer almış.
9. Bu durum üzerine Macaristan hükümeti gibi İngiltere de şarkıya yasak getirmek zorunda kalmış. BBC'de senelerce şarkı yasaklı kalarak 2002 yılında yasak kaldırılmıştır.
BBC, şarkının sadece sözsüz yani enstrümantal çalınmasına izin vermiş bunca sene.
10. Fakat şarkı böyle bir kötü üne kavuşup hatta "Macar İntihar Şarkısı" olarak anılmaya başlandıktan sonra şarkının bestecisi tüm bu yüke katlanamayarak 60'lı yılların sonunda intihar etti.
Arkasında bıraktığı notta ise bu ölümcül üne katlanamadığını yazmış ve 'benimki gibi hislere sahip insanlar bu şarkıda kendi acılarını bulmuşlar gibi görünüyor...' diyerek bitirmiş notunu, ardından da Budapeşte'de yaşadığı dairenin camından atlamış.
11. Başka bir rivayete göre de Seress'in eski sevgilisinin kendini zehirleyerek intihar ettiği ve bıraktığı intihar notunda bu şarkının sözlerinin yazılı olduğu anlatılır.
Öyle ki Seress bunu öğrendikten sonra, bu acıyla daha fazla yaşayamayacağını düşünüp intihar etmiş.
12. Şarkının bu hikâyesini merak edenler için ayrıca Rolf Schübel'in yönettiği 1999 yapımı aynı adı taşıyan filmi izlemelerini önerebiliriz.
Türkçesiyle Kederli Pazar olarak bilinen bu filmde bir piyanist olan Andras'ın aşık olduğu kadına doğum günü hediyesi olarak bir beste yapmasını ve bu bestenin tüm dünyaya yayılmasıyla intiharların baş göstermeye başlaması anlatılıyor...
13. Şarkı, tüm o lanetli hikâyesine rağmen tüm dünyada efsane müzisyenler tarafından da defalarca seslendirildi.
Bunlardan en bilineni kuşkusuz Billie Holiday'di. Fakat efsanevi müzisyen dışında Björk, Sarah Brightman, Ray Charles, Elvis Costello gibi çok sayıda sanatçı tarafından da kayda alındı. Bu arada şarkının sözleri yıllar içerisinde köklü değişikliklere de uğradı...
Yıllarca yüreğimizi dağlaya dağlaya dinlediğimiz Gloomy Sunday'in 30'ların ortalarından itibaren dünya genelinde böyle bir kötü üne kavuşmuş ve yüzlerce insanın ölümünden sorumlu tutulması hakkında siz ne düşünüyorsunuz? Sizce böyle bir şey mümkün olabilir mi? Yorumlara bekleriz... 😳😳
Yorum Yazın
şarkıyı dinleyen intihar etmiyordur.İntihar edecek kişi zaten önceden intihara karar verip ölmeden önce son kez bu şarkıyı dinlemek istemiştir.Yoksa canların... Devamını Gör
"Bestecinin şarkıyı ne amaçla yazdığını bilmiyoruz" bi sanat eseri oluştururken genelde bi amacınız yoktur. Sadece oluverir işte... İntihar olayına gelince k... Devamını Gör
korkudan dinleyemedim şarkıyı