10 Maddeyle Terör Türkiye ve Bölge Ekonomisini Nasıl Etkiliyor?
Terörün diğer etkilerinin yanı sıra ekonomik etkilerini anlamak da önemli. Zira başarılı bir terörle mücadele politikasının ön şartı, terörün niteliğini, yapısını ve etkilerini doğru anlamaktan geçiyor. Gösterdiği ekonomik ve sosyal sonuçlarıyla terörizm, uluslararası mali sistemin işleyişini zedelemekte ve ulusal ekonomiye çok ciddi hasarlar vermekte:
1. Uluslararası Ekonomi ve Barış Enstitüsü (IEP) her yıl ülkelerin terör olaylarından etkilenme raporunu yayınlıyor.
Kasım 2015'te yayınlanan son rapora göre 2015 yılında terör olaylarının en kötü vurduğu ilk 5 ülke Irak, Afganistan, Nijerja, Pakistan ve Suriye. Türkiye ise 167 ülke arasında terörden en çok etkilenen 27. ülke.
2. Terörün ekonomik sonuçlarını net olarak ortaya koymak kolay değil.
Terörün temel özelliklerinden biri beklenmedik olması. Beklenmedik olayların ekonomik riskini öngörmek de haliyle zor oluyor.
3. En olumsuz etkilenen sektör turizm.
Terör en çok turizmi vuruyor. Antalya, İstanbul vb turistik kentlerdeki hareket yavaşlamasının yanı sıra, Güneydoğu Anadolu bölgesinde de büyük bir turizm potansiyeli bulunduğu halde terör eylemleri nedeniyle söz konusu potansiyel değerlendirilemiyor. Verilere göre turizmde istihdam edilenlerin %30’u işlerini kaybetmiş.
4. Diyarbakır, Mardin, Hatay, Şanlıurfa gibi kentlerde yaprak kımıldamıyor.
Oysa bölgenin kalkınmasında en önemli rol turizme verilmişti. 2012-2013 yıllarında 2,5 milyon olan bölgeye giden yerli ve yabancı turist sayısının 10 yıl içerisinde 7,5 milyona ulaşacağı hesaplanıyordu. 2007 yılında bölgedeki 16 havaalanına gelen yolcu sayısı 4 milyona yakınken, 2014’te bu sayı 11 milyonu geçmişti.
5. Yerli ve uluslararası yatırımlarda da kayıp büyük.
Rapora göre Türkiye her yıl alabileceği uluslararası yatırımın dörtte üçünden yüksek terör riski nedeniyle mahrum kalıyor. Bu anlamda Türkiye'nin kaybı 370 milyar doları geçmiş.
6. 2016 yılı terör riski haritasında Türkiye en riskli ülkelerden biri.
İngiltere Dışişleri'nin yayınladığı haritada, İngiliz ve AB vatandaşlarına 2016 yılında turistik seyahat ve ticari yatırımlarda bulunmanın terör ekseninde hangi ülkelerde güvenli olduğu gösteriliyor. Türkiye en yüksek terör riskine sahip ülkelerden.
*Koyu kırmızıdan açık sarıya doğru terör riski düşmekte.
7. İşlem maliyetini yükseltiyor ve kamu harcamalarını arttırıyor.
Geçtiğimiz eylül ayında 7 Haziran'dan beri yaşanan olaylarda 171 bina ile, ambulans, iş makinası ve tırlar dahil 859 aracın hasar gördüğü; 89 iş yeri, 82 kamu binasının tahrip edildiği; enerji iletim hatlarında da 15 milyon liralık maddi zararın ortaya çıktığı belirlenmişti.
8. Tarım ve hayvancılıkla uğraşan bölge halkı da direkt olarak etkilenmekte.
Bu ise yeni istihdam olanaklarının aranmasıyla birlikte, iç göçe ve beraberinde birçok başka sosyal soruna neden oluyor.
9. Özetle çatışmalar bölgeye ne gibi zararlar verdi?
- Bölge genelinde 1 milyar TL’lik teşvikli yatırım askıya alındı.
- Alışveriş kapasitesi %30 azaldı; turizm tesislerinde doluluk oranı %10’a kadar düştü.
- Fabrikaların üretim kapasiteleri ve şirketler arasındaki ticari faaliyetler %50 düştü.
- Otobüs firmalarının seferleri durma noktasına geldi; TIR seferleri durdu.
- Mardin, Hakkari gibi kentlerde yeni OSB yatırımları süresiz ertelendi.
- İran ile ticarete hız veren Van’ın ihracatı %45 azaldı.
- Zaman zaman havalimanlarında sivil uçuşlar yapılamadı ve sınır kapıları da kapatıldı.
10. Ancak teröre verilen en önemli ve en büyük kayıp insan hayatı.
Ülkemizde terör dolayısıyla hayatını kaybeden her bir bireyin ailesinin içinde bulunduğu durumun manevi ağırlığı ise, yukarıda kaleme alınan bütün ekonomik etkilerin ağırlığından çok daha fazla oluyor.
Yorum Yazın