Yerel Tohumlar Candır!
İster mahallenizde isterse tatil yaptığınız yerlerde pazarlara uğrayın. Köylü kadınların getirdiği o meyve ve sebzeleri alın, tadın. Onlar Türkiye’nin lezzetleri ve değerleridir.
Tohum konusunun pek çok boyutu var ve haliyle en çok tartıştığımız konulardandır. Şimdi o tartışmaya girmek istemiyorum. Tohum konusunu pratik çözmenin en iyi yollarından biri yerel tohumlara sahip çıkmaktır. İşte o mahalle pazarlarında kadınların sattığı meyve sebzelerin çoğu yerel tohumların eseridir.
Türkiye’de on üç binden fazla endemik bitki, meyve, sebze ve çiçek bulunuyor. Endemik olan nadir ve kıymetlidir. Marketten aldığınız üzüm ile adını bilmediğiniz sepetlerde satılan üzümlerin tadı ve kokusunun farkını herkes bilir.
Türkiye’de beş yüzden fazla elma bir o kadar da üzüm çeşidi olduğu söyleniyor. Hani nerede o çeşitler? Domates iki yüz elli yıl önce Anadolu’ya gelmiştir ama şimdi onlarca yerel çeşidinin kalitesini domatesin ana vatanında bile bulamazsınız.
Avokado da böyledir, daha Türkiye’ye geleli otuz yıl oldu ama sadece Alanya’da on iki yerli çeşidi yetiştiriliyor. Kimi yazın ürün veriyor kimi kışın… Her yörede benzeri pek çok örnek bulmanız mümkündür.
Türkiye'nin yerel tohumları, yüzyıllardır Anadolu'da çiftçiler tarafından kullanılmaktadır.
Bu tohumlar, bölgenin iklimine ve toprak koşullarına uyum sağlamış ve yüksek verimlilik, lezzet ve besin değeri sunmaktadır. Yerel tohumlar, aynı zamanda genetik olarak çeşitlidir ve bu da onları hastalıklara ve zararlılara karşı daha dayanıklı hale getirir.
Türkiye'nin potansiyel yerel tohumlarla üretilen yöresel tarım ürünlerinin ekonomik büyüklüğü, yaklaşık 10 milyar dolar olarak tahmin edilmektedir. Bu rakam, Türkiye'nin toplam tarım üretiminin yaklaşık yüzde 10'unu oluşturmaktadır.
Dünyada yerel tohumlarla üretilen yöresel tarım ürünlerinin ekonomik büyüklüğü, yaklaşık iki yüz milyar dolar olarak tahmin edilmektedir. Bu rakam, küresel tarım üretiminin yaklaşık yüzde 1'ini oluşturmaktadır. Dünyada yerel tohumlarla üretilen yöresel tarım ürünlerinin talebi, önümüzdeki yıllarda artmaya devam etmesi beklenmektedir. Bu durum, yerel tohumların korunması ve sürdürülebilir tarım için önemli bir fırsat oluşturmaktadır.
Türkiye, küresel olarak gelen bu yöresel ürün talebini karşılayabilecek potansiyele de sahiptir. Yeter ki isteyelim!
Ne yazık ki, yerel tohumlar son yıllarda hızla yok olmaya devam ediyor. Niye yok oluyor, sorusunun uzun ve karmaşık cevabını başka bir yazıya bırakalım.
Yerel tohumların korunması için çeşitli çalışmalar yapılıyor. Bu çalışmalar, yerel tohumların ıslahı, yerel tohumların toplanmasını, çoğaltılmasını ve çiftçilere dağıtılmasını amaçlıyor.
Ayrıca yerel tohumların korunması, gıda güvenliğini sağlamanın ve sürdürülebilir tarımı desteklemenin en önemli yollarından biridir.
Yerel tohumların korunması için neler yapabilirsiniz?
● Yerel tohumları satın alın.
● Yerel tohumları çoğaltın.
● Yerel tohumları arkadaşlarınıza ve komşularınıza anlatın.
● Yerel tohumların korunması için çalışan kuruluşlara bağış yapın.
Kültürel mirasımız, gıda güvenliğimiz ve yerel kalkınma için çok önemli olan yerel tohumları koruyarak, gelecek nesillere de sağlıklı ve sürdürülebilir bir gıda sistemi bırakmamıza yardımcı olur.
Unutmayın ki yerel tohumlar, iklim değişikliği, hastalıklar ve diğer olumsuz faktörlere karşı daha dayanıklıdır. Ayrıca, yerel tohumlar, daha besleyici ve lezzetli ürünler üretir.
Her yıl gastronomi şenlikleri, mutfak festivalleri düzenleyen yerel yöneticilerin her biri yörenin tohumlarına da sahip çıkmalıdır. Bu bağlamda alınan pek coğrafi işaret de moralimizi artırmaktadır. Arkası da gelmelidir.
Türkiye'nin tarımsal üretim potansiyelini artırmak ve sürdürülebilir tarım için tohum bilinci için de adımlar atılmalıdır. Şahsen yediğim meyvenin, sebzenin, çiçeğin tohumlarını saklamayı tercih ediyorum. Ya balkonumda bir şeyler yetiştiriyorum ya da seyahatlerimde uygun ortamda toprakla buluşturuyorum...
Sosyal medya sayesinde herkes gurme oldu, halbuki işin sırrı lezzette, o lezzet de yöresel ürünlerde… O ürünleri tanımayan, gurme iddiasında da bulunmamalı.
Bu nedenle, yerel tohumların üretiminin teşvik edilmesi ve çiftçilerin yerel tohumlara erişiminin kolaylaştırılması gerekmektedir.
Yerel tohumların korunması için, aşağıdaki adımlar atılabilir?
● Yerel tohumların üretiminin teşvik edilmesi
● Çiftçilerin yerel tohumlara erişiminin kolaylaştırılması
● Yerel tohumların tanıtımının yapılması
● Yerel tohumların korunması konusunda farkındalık oluşturulması
Türkiye'nin kültürel ve tarımsal mirasının önemli bir parçası olan yerel tohumlara sahip çıkın. Türkiye'nin geleceği için önemlidir.
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar tamamıyla yazarlarının özgün düşünceleridir ve Onedio'nun editöryal politikasını yansıtmayabilir. ©Onedio
Yorum Yazın