Ülke Sınırlarını Aşıp İşaret Dili Literatürüne Girmeyi Başarmış: Orta Toroslar İşaret Dili
Ülkemizin içinde yer alan, kendi işaret dillerini icat edip literatüre girmeyi başarmış insanlardan haberiniz var mı?
Orta Toroslar İşaret Dili'ni işaret dili literatürüne kazandırılmasını sağlayan kişi Rabia Ergin.
Rabia Ergin, lisans ve yüksek lisansını ODTÜ'de tamamlayıp Amerika'ya doktora yapmaya gittiğinde bir seminere katılmış ve orada duyan, konuşan bireylerden oluşan ailelere doğmuş sağır çocukların kendi kendilerine oluşturdukları işaret dilleri hakkında tartışılıyorken Rabia ise zaten işitme engellilerden oluşan köyde yetişen bir annenin kızıdır. Bu yüzden bunun tartışılması konusunda şaşırarak ve şu cümleyi kuruyor
"Sağır çocukların oluşturdukları diller niye bu kadar dikkat çekiyor? Benim annemin doğup büyüdüğü köyde çok sayıda sağır insan var ve sıfırdan kendi oluşturdukları bir dil mevcut."
'Türk işaret diline maruz kalmadan ve duymadıkları için Türkçeye de çok fazla maruz kalmadan oluşturdukları bir dil var.' dediğinde orada bulunan herkesin dikkatini çekmiş çünkü bu dünyada çok az rastlanan durum ve oldukça önemli bir veri tabanı olarak geçiyor. Ardından Rabia Ergin, Prof. Dr. Ray Jackendoff'un desteği ile bu konu üzerinde çalışmaya başlıyor ve 2014'ten beri tüm saha çalışmalarını kendisi yönetiyor.
Toros dağları üzerinde üç köyde kullanılan bu dile Rabia "Orta Toroslar İşaret Dili" adını veriyor.
Bu kendiliğinden oluşan işaret dili literatürde 'Central Taurus Sign Language' (CTSL) diye biliniyor.
TÜBİTAK’ın 2232 Lider Araştırmacılar Programı çerçevesinde Boğaziçi Üniversitesi'nde araştırmalarına devam ediyor.
Projesinde temel olarak sıfırdan ortaya çıkan dilleri konu edindiğini söylüyor.
Buradaki insanlar Türk İşaret Dili'nden bağımsız kendi ürettikleri dil ile anlaşıyorlar.
Bölgesel olarak izole olan ve kendi aralarında yaşayıp tarımla geçine bu kişilerin hiç duymadığı veya çok az işittiği Türkçe ise onlar için bir şey ifade etmiyor. Bu nedenle de kendi buldukları işaret dilini kullanıyorlar.
Ortaya çıkan bu dil 1970'lere dayanıyor.
'1970'lerde oluşmaya başlayan bir dil ve bu dili ilk oluşturmaya başlayan insanlar bugün hayattalar. Dolayısıyla dilin sıfır noktasına erişimimiz var.' diyor Rabia.
Orta Toroslar İşaret Dili ise onu kullanan kişilerin hayatında yer alan unsurlar yer alıyor.
Bu kişiler tarım, yemek tarifi veya siyaset gibi hayatlarının içinde yer bulan konuları hakkında rahatça sohbet ediyorlar lakin onlar için bir şey ifade etmeyen konular hakkında anlaşmak imkansız.
Orta Toroslar İşaret Dili'ni kullananlar ise şu an yaş bazında 4'e ayrılıyor.
Yaş farkları önemli faktör. Yaş farkı için, 'Yaklaşık 8-10 yaş var. Bu şekilde olan beş kardeş ikilisi var (CTSL-1 ve CTSL-2), bir de bunların çocukları (CTSL-3) var ve 2-8 yaş arası dört CTSL birey daha var (Muhtemelen CTSL-4 diye sınıflandıracağız).' cümlesini kuruyor.
2013, 2014, 2015 ve 2016'da gerçekleştirilen saha çalışmalarından bir görsel.
Saha çalışmalarına devam edeceğini de bildiriyor Rabia Ergin. Kendisine başarılar diliyor ve ülkemizin bir gerçeğini gün yüzüne çıkartıp uluslararası bir iş yaptığı için kutluyoruz.
Peki siz bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz, daha önce duymuş muydunuz? Yorumlarda buluşalım.
Yorum Yazın