Türk Tarihinin Gördüğü En Önemli Kardeş Hükümdarlar ve Onların İlişkileri
Tarihimiz, birçok cesur lidere sahip olduğu gibi aynı zamanda sayısız taht ve iktidar kavgalarına da sahne olmuştur. Buradaki yazımıza konu olan liderler ise, birbirine sıkı sıkıya bağlı kardeş hükümdarlar ve onların ilişkileridir.
Attila ve Bleda
Tanrının kırbacı namıyla bilinen ünlü Hun başbuğlarından Attila, ilk zamanlar kardeşi Bleda ile ortak bir şekilde hareket ediyordu. Tasvirlere göre Attila daha cesaretli ve savaşçı bir karaktere sahipti. Bleda ise daha çok refah ve rahatlığı seven bir yapıdaydı. Her ne kadar Attila'nın Bleda'yı öldürdüğü iddia edilse de bu konu halen tartışmalıdır. Yine de iktidarın ortak tanımayacağı kaidesinden hareketle, bu hadisede gerçeklik payı olabileceğini unutmamalıyız. Bleda'nın ölümünden sonra Attila tek başına yönetimi devralmış ve Avrupa'da seneler boyu korkulan birisi haline gelmiştir.
Bumin Kağan - İstemi Yabgu
Göktürkler, şüphesiz Türk tarihinin en mühim iktidarlarından birisidir. Umumi Türk Tarihini anlayabilmek için, bu iktidarın tarihini iyi bir şekilde bilmek ise tam bir zaruriyettir. Küçük bir kabile halinde iken, Türk devletinin hükümdarı olmak amacıyla ortaya çıkan Bumin, hakimiyetinin ilk devirlerinden beri hakanlığın batı topraklarını kardeşi İstemi'ye vermişti. Bu hareket yıllar boyunca 'toprakların ortak mal olarak paylaşılması' olarak yorumlanmıştı. Oysa bu paylaşım mal sayılan toprakların değil, halkın yönetim sorumluluğunun paylaşılması ve bir nevi görev dağılımıydı.
Hakan'ın görevi aç olanı doyurmak, açıkta olanı giydirmek, halkın sevgisini kazanmak ve onları iskan edip dışarıdan gelecek düşmanlara karşı korumaktı. Bumin Kağan, Göktürkler iktidarının daha başlangıcından çok kısa süre sonra vefat ettiyse de, kardeşi İstemi Yabgu ömrünün son anına kadar batıdaki topraklara istikrarlı bir şekilde hükmetti ve Göktürk Hakanlığının başına geçen hükümdarlara bağlı kaldı.
Bilge Kağan - Kül Tigin
Göktürkler 630'lu yıllardan itibaren 50 sene kadar Çin esareti altında kalmışlardı. Bu esaret süresince tekrarlayan bağımsızlık mücadeleleri en sonunda netice vermiş ve Göktürk iktidarı yeniden yükselişe geçmişti. Kapgan Kağan'ın önderliğini yaptığı savaşlarda Bilge ve Kül Tigin büyük rol oynamışlardı. Bu iki kardeşten Kül Tigin, daha sert daha cesur, daha muharip bir karaktere sahipti.
716 yılında Kapgan Kağan'ın vefatı üzerine oğlu İnel başa geçirilmek istenmişti. Oysa çoğu kişi İnel'in kağanlık yapacak kuvvete sahip olmadığını düşünüyordu. Kül Tigin'in başını çektiği kanlı bir ihtilalle İnel ve bütün ailesi öldürüldü ve Bilge, Kağan yapıldı. Bu vakitten sonra birbirini çok seven bu iki kardeş birçok başarılı savaşa girişti. İstikrarlı ve iyi bir yönetim sağladılar. 731 yılında kardeşinin vefatı sonrasında Bilge Kağan çok üzüldü. Kardeşinin anısına Kül Tigin yazıtını diktirdi ve kendisi de hüzünle dolu 2 yılın ardından hayata veda etti.
Çağrı ve Tuğrul Beyler
980'li yıllarda Selçuk Bey, yeni bir yurt arayışı içerisinde oğulları ve maiyyetiyle birlikte Cend havalisine geldi. Kısa süre sonra etraftaki kuvvetlerle yapılan çarpışmalarda Selçuk Bey'in oğlu Mikail hayatını kaybetti ve onun oğulları Çağrı ile Tuğrul yetim kaldı. Bu sebeple Selçuk Bey bu iki torununa ayrı bir ilgi gösterdi ve onları özenle yetiştirdi.
Birbirini çok seven bu iki kardeş birlik olarak mücadeleye giriştiler. Çağrı Bey 1018-21 yılları arasında Anadolu üzerine bir sefer yaptı. Tuğrul Bey bu sefer sonunda yüklü ganimetle dönen kardeşini büyük bir özlemle karşıladı. Selçuk Bey'in ölümünden sonra, bu Anadolu seferinin de getirmiş olduğu şöhret ve zenginlikle beraber, zaman içerisinde Oğuzları etrafında toplamaya başlayan bu iki kardeş, Gazneliler'e bile rakip olacak durumu geldiler. Ve nihayet 1040 yılında Gaznelileri ağır bir yenilgiye uğratarak Büyük Selçukluları teşkil ettiler.
Yorum Yazın