Sizi İdeoloji Karmaşası Batağından Çekip Çıkartacak 15 Kitap
Okumanız ideolojik açıdan yararınıza olacak kitapları derledik.
Not: Listedeki kitaplara ait tanıtım yazıları kitap bültenlerinden alınmıştır.
İdeoloji nedir?
TDK'ye göre ideolojinin tanımı: 'Siyasal veya toplumsal bir öğreti oluşturan, bir hükûmetin, bir partinin, bir grubun davranışlarına yön veren politik, hukuki, bilimsel, felsefi, dinî, moral, estetik düşünceler bütünü' şeklindedir.
İdeolojik karmaşa ise tüm fikirlerin birbiri ile çatışması sonucunda kişinin tutarsız davranışlarıdır.
1. Toplum Sözleşmesi - Jean Jacques Rousseau
Toplum Sözleşmesi, Fransız Devrimi’nin felsefî zeminini hazırlayan eserlerin başında geliyor. Batı dünyasını şekillendiren temel siyaset teorilerinden biri olarak da görebileceğimiz Toplum Sözleşmesi’nde Rousseau, sınıf ayrımı gözetmeksizin her bireyi kanun önünde eşit kabul etmek gerektiğini savunur. Bireysel özgürlüklerin güvence altında olduğu, genel iradeye ve mutabakata dayanan sistem, “gönüllü köleliği” de ortadan kaldıracaktır. Rousseau’nun yazıldığı ilk günden beri sürekli tartışılan bu klasik metni, siyaset bilimine; mülkiyet, halkların egemenliği, genel irade gibi kavramları armağan etmiştir. Bununla da kalmayıp, çeşitli demokrasi modellerinin nasıl ve hangi koşullarda gerçekleşebileceğinin altını çizerek demokrasi teorilerine bugün bile katkı yapmayı sürdürmektedir.
2. Kanunların Ruhu Üzerine - Montesquieu
Montesquieu iyi yönetimin temellerini araştırırken;
despotizmin, monarşinin ve demokrasinin karşılaştırmasını yapar ve farklarını ele alır, yönetimlerin yozlaşmasına yol açan etkenleri tartışır. Birçok konu başlığının yanında vatandaşlık, suç ve ceza, gücün ve özgürlüğün istismarı, kişisel haklar, vergilendirme, kölelik, kadının rolü, insanların yönetime etkisi, yönetim biçimi, ticaret, din konularını politik, sosyolojik ve antropolojik yönleriyle inceler.
3. Politika Bilimine Giriş - Münci Kapani
Prof. Münci Kapani bu kitabında çağdaş politika biliminin temel konularını yeni araştırmaların ve gelişmelerin ışığında ele alarak inceliyor. Bunlar arasında politikanın anlamı ve nitelikleri, modern politika bilimin gelişmi, devlet ve egemenlik kavramları, siyasal iktidar kavramı, siyasal iktidarın meşruluk temelleri, siyasal iktidar ve sosyal tabakalaşma, elitler ve kitleler, siyasal katılma ve bununla ilgili olarak değişik demokrasi anlayışları, kamuoyu, siyasal partiler ve baskı grupları gibi konular yer alıyor. Bu ana konuların çerçevesinde günümüzün Türkiyesi’nde ön plana çıkan bazı siyasal ve kurumsal sorunların da bilimsel veriler açısından değerlendirilmesi yapılıyor. Sorunlara genel olarak eleştirel tahlil açısından yaklaşan yazar, bu arada, yerleşmiş ve kalıplaşmış bazı siyasal kavramlar, siyasal formüller ve “efsaneler” üzerinde okuyucuyu yeniden düşünmeye ve tartışmaya çağırmaktadır. Prof. Kapani’ye göre, “politika sürecini gerçek boyutlarıyla kavrayabilmek için, olaylara ve onların yorumlarına içi boş klişelerle, örtülü önyargılarla ve ideolojik gözlüklerle değil, mutlaka bilimsel şüphecilikle yaklaşmak gerekir.” Politikayla ve politika bilimiyle ilgilenenler, bu kitapta düşünceyi yönlendirmekten çok, onu tazelemeyi ve ufuklarını genişletmeyi amaçlayan bir kaynak bulacaklardır.
4. Devlet - Platon
Antik Yunan’ın ünlü düşünürü Platon’dan günümüze kadar ulaşan ölümsüz bir eserdir Devlet. Platon, bir diyalog silsilesi olan bu eserde adaletin, doğruluğun, erdemin, ahlaksızlığın ve “doğru yönetim”in doğasını inceler. İdeal devletin kuruluşunu Platon’un dilinden okumak gerçekten heyecan vericidir. Çünkü sadece değerler kuramını değil, bunun yanı sıra varlık ve bilgi kuramına ilişkin görüşlerini de sunar. Akıcı bir üslupla ilerleyen bu düşünce denizi içinde sansürden, öjenizm, ortak mülkiyetten anarşizme ya da seçkinlerin yönetimine kadar, bugün hâlâ karşısında ya da yanında tavır aldığımız birçok olgunun öncüllerini görürüz.
5. Savaş ve Barış - Tolstoy
Eserde, dünyalar güzeli Nataşa Rostova’nın önce Andrey Bolkonskiy’ le ilişkilerini, ardından Anatol Kurangin’le yaşadığı macerayı bulacak; güzelliğiyle çevresine nam salan Elena Bezuhova’yı okurken heyecanlanacak; Mariya Bolkonskaya’nın iyi kalpli dünyasında bir gezinti yapacaksınız. Savaşın kızıl, barışın yeşile işlendiği bu görkemli eserde sevgi- nefret, sevinç-acı çatışması sizi bütün benliğinizle saracak, olayları sanki canlıymış gibi izleyeceksiniz.
6. İdeal Devlet - Farabi
Eserde İlk Var Olan’ın nitelikleri, diğer varlıkların nasıl meydana geldiği, varlıkların dereceleri, bunun organlardaki karşılığı, bir beden gibi işleyen şehri/toplumu yönetecek kişinin nitelikleri, şehir/toplum türleri, her birinin güçlü ve zayıf yanları ele alınır.
7. Siyasetname - Nizam'ül-mülk
Melikşah’ın devlet yönetimi hakkında kapsamlı bir rapor istemesi üzerine yazılan Siyasetname, Nizamü’l-Mülk’ün devlet adamı olarak deneyimlerini aktardığı bir el kitabı olmasının yanı sıra, edebi değeriyle de yüzyıllardır dikkati çeken bir eserdir.
8. Mülksüzler - Ursula K. Le Guin
'Vermediğiniz şeyi alamazsınız, kendinizi vermeniz gerekir. Devrimi satın alamazsınız. Devrimi yapamazsınız. Devrim olabilirsiniz ancak.'
'Romanım Mülksüzler, kendilerine Odocu diyen küçük bir dünya dolusu insanı anlatıyor. İsimlerini toplumlarının kurucusu olan Odo'dan alıyorlar; Odo romandaki olaylardan kuşaklarca önce yaşamış, bu yüzden olaylara katılmıyor, ya da yalnızca zımnen katılıyor, çünkü bütün olaylar aslında onunla başlamıştı.
9. Yasalar - Platon
Yasalar, her şeyden önce, insana yaraşır bir toplum düzenine ulaşmanın yolunun adaletten geçtiğini, adaletin de doğru ve adil yasalarla sağlanabileceğini savunur. Devleti ayakta tutacak bu yasaları aklın ışığında çıkaracak olan yasakoyucunun/ yasakoyucuların ne denli büyük bir sorumluluk taşıdığının bilincinde olması gerekliliğini vurgular. XII kitaptan oluşan Yasalar, eğitimden sanata, ahlaktan hukuka, dinden ekonomiye, toprağın paylaşılmasından ticarete, yasamadan ceza yasasına, aileden evliliğe, spordan askerliğe toplum yaşamının tüm dinamiklerini sıkıca soruşturup süzgeçten geçirir.
10. Zadig - Voltaire
Aydınlanma Çağı düşünürlerinden Voltaire'in felsefi romanı Zadig, doğruluktan sapmayan bilge bir adamın başına gelenlerin öyküsüdür. Erdemli, iyi niyetli, zeki ve ahlaklı bir insan olan Zadig'in başına, bir insanı mükemmel kılabilecek tüm bu özelliklerinden dolayı pek çok felaket gelecektir. Babil'den kaçmak zorunda kalır, sevdiği kadının peşinden yollara düşer ve her yerde zulümle, kötülüklerle karşılaşsa da bunlardan bir şekilde sıyrılmayı bilir.
'Oradaki rafta bir İncil var. Ama ben onu Voltaire'in yanında tutuyorum: biri zehir, biri panzehir.'
-Bertrand Russell
11. Pal Sokağı Çocukları - Ferenc Molnar
Nemecsek, Boka ve Pál Sokağı’nın öbür çocukları bundan tam yüz yıl önce Budapeşte’nin yoksul Józsefváros semtinden yola çıktılar. Bugün artık bütün dünyada tanınıyorlar. Tam yüz yıldır bütün dünyada her yaştan milyonlarca insan onların dokunaklı hikâyesini okudu; tıpkı Budapeşteli çocuklar gibi onlar da Boka’nın cesaretine hayran oldu, Nemecsek’in ürkek ama kararlı kahramanlığı karşısında gözyaşlarını tutamadı.
Şimdi artık Pál Sokağı Çocukları’nın Arsa’sında kocaman çok katlı evler var. Ama ne gam: Dünyanın bütün çocukları Pál Sokağı’ndandır!
12. Düşünce ve Tartışma Özgürlüğü Üzerine - John Stuart Mill
John Stuart Mill, 19. yüzyılın en önemli düşünürleri arasında yer alıyor. 1860 yılında yayımlanan Özgürlük Üzerine adlı yapıtı, haklar ve özgürlükler konusunda yazılmış klasiklerden biri. Düşünce ve Tartışma Özgürlüğü Üzerine, yanlışlığından en emin olduğumuz düşüncenin bile özgürce dile getirilip tartışılabilmesinin toplum açısından neden gerekli olduğunu ortaya koyuyor.
İfade özgürlüğünün tüm dünyada giderek daha da hor görüldüğü bu dönemde okunmasında yarar var.
13. İnsan Hakları - Thomas Paine
Thomas Paine, hem Amerikan Devrimi’ne hem Fransız Devrimi’ne katılmış, bunları desteklemiş, yazdığı broşürlerin ve kitapların her iki devrimin üzerinde büyük etkisi olmuş, Aydınlanma yüzyılının simgesel düşünür ve siyasetçilerinden biridir. Bu iki devrim de, Paine’in 1776’da yazdığı, Akıl Çağı broşüründeki fikirlerin somut izlerini taşır.
Fransız Devrimi’nin cumhuriyetçi ve demokrat dalgasının İngiliz parlamenter monarşi düzenini yıkmasından korkan Edmund Burke’ün 1789 devrimini itibarsızlaştırmak için yazdığı kitaba verilmiş güçlü bir yanıttır Paine’in İnsan Hakları. Aynı zamanda günceldir. Çoğunlukçuluğa ve plebisite indirgenmiş, adalete, eşitliğe ve özgürlüklerin garantisine dair özü giderek yok edilen, içi boş bir demokrasi anlayışının yükseldiği günümüzde, İnsan Hakları’nda savunulan cumhuriyetçi ve demokrat ilkeler, eşit vatandaşlığı, müşterekleri, dayanışmayı savunanlar için önemli bir esin kaynağı olmaya devam ediyor.
14. Yasalar Üzerine - Cicero
Cicero (MÖ 106 - MÖ 43): Romalı büyük devlet adamı, hatip ve düşünür. Gençliğinde felsefe ve hukuk eğitimi aldı. Hitabet sanatındaki ustalığıyla consul'lüğe dek yükseldi. Roma'yı birey, geleneksel toplum düzeni ve devlet üçgeninde ele alan konuşmaları, felsefi ve teknik eserleriyle her çağın insanını etkilemeyi başarmıştır. Devlet Üzerine isimli eserinin devamı olan Yasalar Üzerine Platon'un Yasalar isimli eseriyle benzerlikler taşır. Diyalog tekniğini kullanan eser, hukukun doğal kaynaklarını, yasaların nasıl düzenlenmesi gerektiğini, sınıflar arasında toplumsal uyumun nasıl sağlanabileceğini ele alır. Hukukun doğal kaynaklarını ele aldığı ilk kitabı, dönemin dinî uygulamalarına ve yasalarına, makamların görevlerine dair görüşler izler.
15. Demokratik Zorbalık - Alexis De Tocqueville
Fransız hukukçu, düşünür ve tarihçi Alexis de Tocqueville’in 1835 ve 1840’ta iki cilt halinde yayımlanan Amerika’da Demokrasi başlıklı çalışması, siyaset bilimi literatürünün kanonik eserlerinden biridir. Demokratik Zorbalık kitabı, Amerika’da Demokrasi’nin “Demokratik Duyguların ve Düşüncelerin Siyasal Topluma Etkisi Üzerine” başlıklı dördüncü ve son bölümünden oluşuyor. Tocqueville, bu ülkenin toplumsal yapısı ve genç Amerikan demokrasisinin siyasal sistemi üzerine yaptığı gözlem ve incelemeler ışığında “yaşlı Avrupa”da yaşanan siyasi gelişmeler, kamu yönetimi sistemleri, güncel sorunlar ve çözüm yolları üzerine karşılaştırmalı bir çözümlemeye girişir.
Düşüncesinin temel eksenini liberalizmin ön plana çıkardığı özgürlükle, sosyalizmin temel aldığı eşitlik kavramları arasında bir denge kurma çabası oluşturur. Tocqueville'in o dönemde ortaya attığı sivil toplum destekli katılımcı demokrasi modeli, çağdaş demokrasi anlayışının kurucu öğelerinden biridir.
Peki siz bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz, eklemek istediğiniz kitap var mı? Yorumlarda buluşalım. 👇
Bu içerikler de ilginizi çekebilir:
24 Saat İçinde Okuyabileceğiniz 24 Klasikleşmiş Kitap
Özenle Oluşturulmuş Bir Kütüphanenin Olmazsa Olmazı Olan 33 Şahane Kitap
Yorum Yazın