Özgür Akın Yazio: Blockchain Teknolojisi ve Ticaret Aracı Olarak Kripto Para
Son birkaç yılda, muhtemelen kripto para birimleri ile ilgili konularla ilintili olarak “Blockchain” terimini sürekli duymuşsunuzdur. Blockchain sıradan bir konu gibi algılanmakta ancak bu alana ilgisi olmayan kişilerin kolayca anlayabileceği gerçek bir anlamı bulunmamaktadır. Günümüzde yaygınlaşma hızını ve nasıl çalıştığını da göz önünde bulundurursak blockchain teknolojisinin dijital dünyada hayati hale gelmesi bu teknolojiyi öğrenmeyi zorunlu hale getirmiştir.
Blockchain dediğimiz kavram, insanlar başta olmak üzere olayları ve nesneleri bir otoritenin tamamen dışına çıkartarak özgür kılabilmesidir.
Blok zincir teknolojisi, işlem kayıtlarını eşler arası düğümler aracılığıyla bağlanan bir ağdaki 'zincir' olarak bilinen çeşitli veri tabanlarında depolayan bir yapıdır. Tipik olarak, bu depolamaya 'dijital defter' adı verilir. Bu defterdeki her işlem, işlemin kimliğini doğrulayan, değiştirilmesini önleyen yapısıyla ve sahibinin dijital imzasıyla yetkilendirilir. Bu nedenle, dijital defterin içerdiği bilgiler oldukça güvenlidir. Daha basit bir deyişle dijital defter, bir ağdaki çok sayıda bilgisayar arasında paylaşılan ve işlem kayıtlarının gerçek satın alımlara göre depolandığı bir elektronik tablo gibidir. Herhangi birinin verileri görebilmesi, ancak onları bozamayacak olması gerçekten de etkileyici değil mi?
Bir örnek verecek olursak banka hesabınızdan ailenize veya arkadaşlarınıza para aktardığınızda çevrimiçi bankacılığa giriş yaparsınız ve istediğiniz tutarı hesap numarasını kullanarak diğer kişiye aktarırsınız. İşlem tamamlandığında bankanız işlem kayıtlarını günceller. Bu süreç oldukça basit görünüyor değil mi? Örnek verdiğim bu işlemde aslında çoğumuzun ihmal ettiği potansiyel bir sorun bulunmaktadır. Bu tür işlemlere çok hızlı bir şekilde müdahale edilebilir. Bu güvenlik açığı, blockchain teknolojisinin oluşmasının temel nedenidir. Bu gerçeği bilen kişilerin, genellikle bu tür işlemlerinde banka kullanmaktan çekinmesiyle son yıllarda blockchain uygulaması hızla yaygınlaşmaktadır.
Blockchain, giderek dijitalleşen dünyada birçok avantajı olan ve gelişmekte olan bir teknolojidir. Blockchain teknolojisi, sahtekarlık içermeyen işlemler gerçekleştirmek için dijital imza özelliğini kullanır ve bu bir bireyin verilerinin belirli bir dijital imza olmadan diğer kullanıcılar tarafından bozulmasını veya değiştirilmesini imkânsız hale getirir. Geleneksel olarak işlemler için hükümet veya banka gibi düzenleyici makamların onayına ihtiyacınız vardır. Ancak blockchain ile işlemler, kullanıcıların karşılıklı mutabakatıyla yapılır ve bu da daha sorunsuz, daha güvenli ve daha hızlı işlemlerle sonuçlanır. Blockchain teknolojisi programlanabilir ve tetikleyici kriterler karşılandığında otomatik olarak sistematik eylemler, olaylar ve ödemeler oluşturabilir.
Blockchain’in en önemli olgularından biri kripto paradır. Günümüzde hâlâ çoğu insan blockchain ve kripto para kavramlarını birbirinin yerine kullanılabileceğini sanmaktadır
Fakat gerçekte durum böyle değil. Blockchain; finans, tedarik zinciri, üretim vb. gibi birden çok endüstriyle ilgili çeşitli uygulamaları destekleyebilen bir teknolojidir. Kripto para ise güvenli olmak için blockchain teknolojisine dayanan kripto bir para birimidir.
Kripto para birimleri, blok zinciri gibi ortak dağıtılmış bir defter aracılığıyla üretilir, izlenir ve yönetilir. Dağıtılmış defterde, finansal verilerin bütünlüğünü ve kripto para biriminin sahipliğini sağlamak için para biriminin hareketi, merkezi olmayan bir ağdaki bilgisayarlar tarafından işlenir. Bunu, makbuzu herkes tarafından görülebilen, sürekli olarak doğrulanan ve tüm sistem işlemlerin yer aldığı devasa bir makbuz gibi düşünebilirsiniz. Bu merkezi olmayan sistem, hükümetleri ve merkez bankalarını para sisteminin dışında tutar, müdahalelerini ve politik manevralarını azaltır. Kripto para birimlerinin cazibesi dış etkilerden soyutlanmış olarak kullanılabilmesidir.
Son dönemde dünyada birçok devlet ve kuruluş kendi kripto para birimini oluşturma çalışmalarına hız vermiş ve uygulamaya geçmiş durumdadır. Dubai, 2017’de emcash olarak bilinen dünyanın ilk devlet destekli kripto parasını başlattı. Venezuela, petro isimli kendi ulusal kripto para birimini başlatan ikinci ülke oldu. Bu ülkeleri kripto paraya geçme eğilimleriyle Estonya, Rusya, İsveç ve Japonya takip etti. Biz de ülkemizde bir an önce alt yapı ve yasal çalışmalarımızı tamamlayarak bu alanda yer almalıyız. 11. Kalkınma Planı’na göre Merkez Bankası bu alanda çalışmalar başlatarak kendi kripto parasını çıkartma hazırlıklarında. Ülkemizde, kripto para konusunda geçmişte yaşanan acı tecrübelerden sonra bir bilinçlenme söz konusu. Daha düne kadar kripto para “hızlı para kazanma” yöntemi olarak görülüyordu ve birçok insanımız da bu alandaki yatırımlarını kaybediyordu. Bugün artık kripto paraların hızlı para kazanma aracı olarak değil alternatif bir ödeme yöntemi olduğu anlaşılmaya başladı. Türkiye bu planını hızlı bir şekilde hayata geçirebilirse son çağa ayak uydurarak ekonomik özgürlüğe sahip olacaktır.
Kripto para bir yatırım aracı olarak görülmemelidir. Mesela borsa bir yatırım aracıdır, borsada bir şirkete ortak olursunuz ve şirket kazanırsa kazanır, kaybederse kaybedersiniz.
Kripto para dediğimiz kavramsa bir yatırım aracı değildir. Peki nedir? Ticaret içerisinde bir araçtır. Bu şekilde kabul edilirse insanlık bundan zarar değil, fayda görecektir. Banknot paralar kalksa, her yerde pos cihazları olsa ve insanların tek bir kimlik kartı olsa, doğuşta verilen bu kart tüm yaşamı boyunca her yerde geçerli olsa sizce nasıl olur?
Şimdilik blockchain teknolojisi ve birçok kripto para birimi, insanlar için inişleri çıkışları olması nedeniyle daha az güven telkin etse de kripto paraların yeni dünyanın ortak para birimi haline geleceği kaçınılmaz gibi görünmektedir.
Yorum Yazın