Kara Delik Olduğunu Sandığımız Birbirleri Etrafında Dans Eden İkili Yıldız Sistemleri Hakkında Bilinmeyenler
Astronomi veri kümeleri büyüdükçe, bilim insanları bu egzotik ve ilginç objeleri daha iyi anlamayı umarak kara delikleri araştırıyorlar. Ancak daha fazla kara delik bulma dürtüsü bazı astronomları yoldan çıkarıyor. Biz de bu yazımızda bu yanılgıdan bahsediyoruz.
Dev kozmos boşluğunda bir kara delik bulmak, samanlıkta iğne aramaya benziyor.
Cambridge'deki Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi'nden astrofizikçi Kareem El-Badry, 'Kara delikler aslında samanlıkta aradığımız iğne gibi, ancak yapılan gelişmelerle bir anda eskisinden çok daha fazla saman yığınımız oldu' diyor. 'Onları bulma şansınız daha yüksek ama aynı zamanda onlara benzeyen şeyleri bulma fırsatınız da daha fazla.' diye devam ediyor.
Kara delik olduğu iddia edilen iki objenin daha yıldız sistemleri oldukları ortaya çıktı.
El-Badry ve meslektaşları 24 Mart'ta Royal Astronomical Society'nin Aylık Bildirimleri'nde, her iki objenin de aslında evrimlerinde daha önce hiç görülmemiş aşamalarda bulunan çift yıldız sistemleri olduğunu açıkladı.
Araştırmacılar, bu sistemleri anlamanın anahtarının onlardan gelen ışığın nasıl yorumlanacağını bulmak olduğunu söylüyor.
2021'in başlarında, Ohio Eyalet Üniversitesi'nden astronom Tharindu Jayasinghe ve meslektaşları, Dünya'dan yaklaşık 1500 ışık yılı uzaklıkta, görünmez bir kara deliğin yörüngesinde dönen dev bir kırmızı yıldıza sahip olduğunu düşündükleri bir yıldız sistemi buldular ve ismini Unicorn koydular. Jayasinghe de dahil olmak üzere aynı araştırmacılardan bazıları daha sonra, yaklaşık 12 bin ışık yılı uzaklıkta bulunan Zürafa adı verilen ikinci benzer bir sistem bildirdi.
Ancak El-Badry gibi bazı araştırmacılar, bu sistemlerin kara delikler barındırdığına ikna olmadılar ve verileri tekrar analiz etmek için güçlerini birleştirdiler.
Her bir yıldız sisteminin doğasını doğrulamak için araştırmacılar, yıldız ışığı dalga boylarına bölündüğünde ortaya çıkan gökkuşakları olan yıldız spektrumlarına yöneldiler. Herhangi bir yıldızın tayfı, yıldız atmosferindeki atomların belirli dalga boylarındaki ışığı emdiği çizgilere sahip. Örneğin yavaş dönen bir yıldızın çok keskin hatları vardır ancak hızlı dönen bir yıldızın çizgileri bulanık ve lekelidir.
El-Badry, "Yıldız yeterince hızlı dönerse, temelde tüm tayfsal özellikler neredeyse görünmez hale gelir" diyor.
“Normalde, başka bir dizi çizgi arayarak bir spektrumda ikinci bir yıldız tespit edersiniz. Ve eğer bir yıldız hızla dönüyorsa bunu yapmak daha zordur.' diye ekliyor. Ekip, işte bu nedenle Jayasinghe ve meslektaşlarının başlangıçta bu sistemlerin her birini yanlış anladıklarını buldu.
Bazı yıldızlar çok hızlı döndükleri için görünmez olurlar.
Almanya, Garching'deki Avrupa Güney Gözlemevi'nden astrofizikçi Julia Bodensteiner, “Sorun yalnızca bir yıldızın görülmesi değil, temelde saklanan ikinci bir yıldızın olmasıydı” diyor. Bu iki sistemdeki ikinci yıldızlar çok hızlı döndükleri için, onların tayfta görülmesini zorlaştırır.
Araştırmacılar verileri yeniden analiz ettikten sonra Unicorn ve Zürafa'nın, yıldız evriminin daha önce hiç görülmemiş bir aşamasında yakalanmış iki yıldıza sahip olduklarını keşfetti.
Her iki sistem de kabarık bir atmosfere sahip daha yaşlı bir kırmızı dev yıldız ve geç yaşam aşamasına giden bir 'altdev' yıldız içeriyor. Bu altdevler, eşlik ettikleri kırmızı devlere o kadar yakınlar ki onlardan çekim kuvvetleri ile malzeme çalıyorlar. El-Badry, bu altdevlerin daha fazla kütle biriktirdikçe daha hızlı döndüklerini ve bu durumun onları başlangıçta tespit edilemez hale getirdiğini söylüyor.
Bodensteiner, "Herkes ilgi çekici kara delikler arıyordu, ancak buldukları şey gerçekten ilginç olan ikili yıldız sistemleri oldu." diyor.
Son zamanlarda astronomları kandıran tek sistemler bunlar değil. Dünya'ya en yakın kara delik olduğu düşünülen şeyin de evrimin ender görülen bir aşamasında olan bir çift yıldız sistemi olduğu ortaya çıktı. Jayasinghe, 'Elbette, kara delikler olduğunu düşündüğümüz şeylerin aslında kara delik olmaması hayal kırıklığı yaratıyor ancak bu sürecin bir parçası' diyor. O ve meslektaşları kara delik aramaya devam edecekler, ancak bu sefer etkileşim halindeki yıldız çiftlerinin onları nasıl kandırabileceğine dair daha büyük bir farkındalığa sahip olacaklar.
Siz bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorumlarda buluşalım!
Yorum Yazın