İş Yaşamında Zorbalığın Diğer Yüzü: ‘Ters Mobbing’ Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Mobbing günümüzde; cinsiyet, yaş, tecrübe, eğitim, hiyerarşi vb. farklar gözetmeksizin tüm kültürlerde ve tüm iş kollarında ortaya çıkan bir davranış biçimi.
Bu davranış biçimi genellikle işverenler tarafından yapılır ve sayısız davanın da konusu olmuştur. Fakat bu galeride sizi tam tersiyle de tanıştıralım: Ters Mobbing.
Etik ve İtibar Derneği üyelerinden Avukat Altuğ Özgün, ve TEİD Kurumsal üyelerinden Hukuk Müşaviri Cihan Altuntuğ'un mercek altına aldığı konuyu birlikte inceleyelim. 👇
Her ne kadar son zamanlarda olur olmaz kullanılsa da, mobbing asla basitleştirip içini boşaltabileceğimiz bir kavram değildir.
Şikayetlere bakıldığında, çalışanların kendilerine karşı haksızlık olarak yorumladıkları her duruma 'mobbing' dediği tespit edilmiş. Fazla mesaiye kalmak, yoğun iş yükü, veya yöneticinin çalışanın ismini hatırlamayıp selam vermemesini bile 'mobbing' diye tanımlayanlar var.
Halbuki bir eylemin mobbing olarak kabul edilebilmesi için, hedef alınarak gerçekleştirilmesi, belli bir süreye yayılması ve bu durumun sistematik bir hal alması gerekir.
Mobbing duygusal bir saldırıdır ve kişiyi iş yaşamından dışlamak amacıyla kasıtlı olarak yapılır.
Kişinin saygısız ve zararlı bir davranışın hedefi olmasıyla başlar. Mobbinge maruz kalan kişi çoğu zaman psikolojik açıdan çok ciddi zararlar görmektedir.
Dolayısıyla gereksiz kullanarak içini en son boşaltacağımız kavram mobbing olmalıdır.
Peki 'ters mobbing' (reverse mobbing) nedir?
Ters mobbing, bir astın veya grup olarak astların üstlerine, kişisel anlaşmazlıklar veya politik oyunlar sonucunda, kasıtlı olarak psikolojik tacizde bulunarak, işten ayrılmasını ya da hiyerarşik pozisyonunu bozmayı hedeflediği bir yıldırma eylemidir.
Yani ters mobbing, mobbing’in hiyerarşik olarak yer değiştirmiş halidir.
Klasik mobbingde çalışanın yöneticisi tarafından yapılan sistematik psikolojik taciz eylemi, ters mobbingde bu sefer çalışan veya çalışanlar tarafından yöneticilerin işten ayrılması veya yer değiştirmesi için kasıtlı ve sistematik olarak haksız eylemler yapma durumuna dönüşmektedir.
Ters mobbing nasıl yapılır?
Ters mobbingin uygulanmasında en yaygın olarak astların üstlerine gerçekleştirdiği eylemleri sıralayalım:
1. İşleri yavaşlatma, kritik iş süreçlerinde sahte sağlık raporları alıp işe gelmeme, işleri sürüncemede bırakma
2. Yöneticinin hesap vereceğini bilerek, kasti olarak hatalı işlem yapma ve/veya işi sabote etme
3. Görevlerini kasten unutur gibi gözükme, önemli gelişmeleri amire bildirmeme, kritik iş süreçlerinde yöneticiyi hataya zorlama
4. Yöneticinin gözetimindeki kritik belgeleri imha etme veya saklama, sorduğu soruları bilmesine rağmen bilmiyormuş gibi davranma
5. Tek başına veya diğer çalışma arkadaşlarıyla birlik olarak, yönetici hakkında şikayet süreci başlatma
6. Yönetici hakkında, otoritesini sarsacak şekilde dedikodu ve asılsız iddiaları yayma
7. Bulunduğu ortamda yöneticiyi ve otoritesini yok sayma ve yönetici sanki yokmuş gibi davranma
En yaygın halleri bu şekilde; fakat bu liste elbette daha da uzatılabilir.
Peki ters mobbingin sonunda olan nedir?
Yöneticiler, gün geçtikçe bağlı bulundukları şirketin hedeflerini ve sözleşmesel edimlerini yerine getirememe kaygısı yaşamakta, ve en sonunda başarısız oldukları için iş akitleri feshedilmekte veya istifa etmektedirler.
Ters mobbing kavramı henüz bizde yeni yeni oturuyor; çünkü zaten mobbing'in bile hukuki olarak tanınması yeni sayılır.
Türkiye'de ilk kez 2011 yılında İşyerlerinde Psikolojik Tacizin Önlenmesi (Mobbing) Başbakanlık Genelgesi yayımlandı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde “Psikolojik Tacizle Mücadele Kurulu” oluşturuldu. Mobbing konusuna ayrıca 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe giren 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda da yer verildi.
Ayrıca ispatlanması da klasik mobbinge göre daha zor.
İç soruşturmalarda, çıkış mülakatlarında ve en nihayetinde yargı sürecinde çalışanların yöneticiye karşı korunma refleksi olduğundan, ters mobbingin ispatı çok daha zor oluyor.
Kurumsal şirketlerde mobbing ve benzeri faaliyetleri önlemek amacıyla kurulan ihbar hatları bile, kötü niyetle kullanıldığında aslında mobbing’e alet olabiliyor.
Bu nedenle, şirketlere özellikle ihbar hatlarının kötü niyetli çalışanlar tarafından suistimal edilmesinin engellenmesi amacıyla mekanizmalar kurmak gerek. Ayrıca soruşturmaların hem çalışan, hem de yöneticilerin korunması saikiyle ön yargısız yapılması için de önemli ölçüde özen gösterilmesi gerekmekte.
Mobbing kurbanlarının % 41’i bunalıma giriyor, kadınların % 31’i, erkeklerin % 21’i Travma Sonrası Stres Bozukluğu (PTSD) teşhisiyle bir kez daha iş yerine dönemeyerek çalışamaz oluyor.
Mobbing ve ters mobbing insanın mesleki bütünlük ve benlik duygusunu zedeler, kişinin kendine yönelik kuşkusunu artırır, paranoyaya ve kafa karışıklığına neden olur, kurban kendine güven duygusunu yitirir, kendisini yalıtabilir, huzursuzluk, korku, utanç, öfke ve endişe duyguları yaşar. Mobbingin sonuçları depresyon, yüksek tansiyon, panik atak, kalp krizine ve hatta intihara kadar gidebilir.
Mobbing suçtur.
Yorum Yazın
O kadar kötü insanlar var ki çalışma yaşantısında, bazen hiç bir çıkarı olmamasına rağmen sırf zevk olsun kötülük olsun diye mobing uyguluyor ve bu tipler ge... Devamını Gör
Yönetimin güçsüz ve yöneticilerin tecrübesiz olduğu iş yerlerinde işin kurdu ast çalışanların yaptığı tehlikeli hareketler. Onedio business, bir de çapraz ol... Devamını Gör
çok güzel bir yazı teşekkür ederiz, iş etiği gerçekten önemli bir kavram