İnternette Bu Sorunun Yanıtı Aranıyor: Nedir Bu ABD'deki Hükümet Kapanması Meselesi?

Cumhuriyetçiler ve Demokratların geçici bütçe tasarısı üzerinde anlaşamamaları üzerine kapanan ABD hükümeti, bütçenin 3 gün sonra Senato'dan geçmesi üzerine yeniden açıldı. Dünyada başka örneği olmadığı için pek anlaşılamayan, ABD halkının ise son 42 yılda 19 kez yaşadığı bu durum sosyal medyada da merak uyandırdı. 

Peki hükümetin kapanması ABD için ne anlama geliyor? Gelin yakından bakalım...

Temsilciler Meclisi, federal hükümetin 16 Şubat'a kadar finanse edilmesini öngören tasarıyı onaylamıştı. Bu tasarının yürürlüğe girmesi için Senato'da 60 oy alarak onaylanması gerekiyordu fakat 60 oya ulaşılamayınca hükümet 'kepenk indirdi.'

ABD Senatosu, bütçe krizi nedeniyle 3 gündür kısmen 'kapalı' olan federal hükümetin yeniden açılmasını sağlayacak geçici bütçe tasarısını onayladı ve federal hizmetler yeniden başladı. Fakat krizin detayları hala merak konusu.

ABD Kongresi Araştırma Bürosu verilerine göre, federal hükümet, bütçe konusundaki mevcut yasal düzenlemenin hayata geçtiği 1976 yılından bu yana tam 19 kez kapandı. Cumhuriyetçiler ve Demokratların anlaşamamasından ötürü meydana gelen kapanmaların ilki 38'inci ABD Başkanı Gerald Ford döneminde gerçekleşti. 

Bir önceki ABD Başkanı Richard Nixon'ın istifa etmesiyle başkanlık koltuğuna oturan Cumhuriyetçi Ford, iki kanadını da Demokratların kontrol ettiği ABD Kongresi'nden geçen bütçe tasarısını veto ederek, federal hükümetin 30 Eylül-11 Ekim 1976 tarihlerinde 10 gün kapanmasına yol açmıştı. Federal hükümet, Ford'un görevi 1977’de devrettiği 39'uncu ABD Başkanı Jimmy Carter döneminde ise beş kez kapandı.

Federal hükümetin 8 yıllık başkanlık süresince 8 kez kapandığı 40'ıncı ABD Başkanı Ronald Reagan, en çok kapanmayı tecrübe eden başkan özelliğini taşıyor.

41'inci ABD Başkanı George H.W. Bush, 4 yıllık başkanlık dönemini bir kapanmayla tamamlarken, federal hükümet 42'nci ABD Başkanı Bill Clinton döneminde iki kez kepenk indirdi. Demokrat Clinton döneminde 5 Aralık 1995 – 6 Ocak 1996 arasındaki kapanma, hükümetin en uzun süre kapalı kaldığı dönem olmasıyla dikkati çekiyor.

Oğul Bush, son 42 yılda federal hükümetin başkanlık döneminde kapanmadığı tek lider olurken, 44'üncü ABD Başkanı Barack Obama selefi kadar şanslı değildi.

Kongre'nin Obamacare tartışmalarını bütçe krizine dönüştürmesinden ötürü 1 Ekim 2013'te faaliyetlerine ara vermek zorunda kalan kamu kurumları, 17 Ekim 2013'e kadar kapalı kaldı.

Bu zamana kadar 19 kez yaşanan bu durum her seferinde aynı sonucu doğurmadı. Bunun ana nedeni, federal çalışanların ülkede yaşanan 19 kapanmadan sadece 8’inde zorunlu izne çıkarılması. Ülkede 1981 yılına kadar yaşanan 6 kapanmada, kamu çalışanları zorunlu izne çıkarılmadığından federal hükümetin hizmetleri etkilenmedi. Çünkü, 1981 yılına kadar bütçenin onaylanmaması, hükümetin harcama yetkisinin elinden alınmasına neden olmuyordu. 

Buna karşın, 39'uncu ABD Başkanı Carter’ın talebi üzerine Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanan bir değerlendirme, kongrenin bütçeyi onaylayamaması durumunda hükümetin kısmen kapatılması uygulamasının önünü açtı. Bu kural, federal hükümetin 1981’den sonra yaşadığı kapanmaların hepsinde uygulanmamasına karşın 1990’dan sonra gelen beş kapanmanın beşinde de uygulandı.

Zorunlu izinler sadece “hayati olmayan” personel için geçerli olduğundan, federal hükümetin kapanması durumunda ABD ordusu, CIA, FBI ve NSA gibi istihbarat kurumları, kamu hastanelerinde çalışan doktor ve hemşireler, havaalanları ve hapishanelerdeki güvenlik görevlileri gibi kamu çalışanları görevlerine devam ediyor.

2013 yılındaki son kapatmada yaklaşık 850 bin federal kamu çalışanına izin bildirimi yapıldı. Bu, toplam federal kamu çalışanlarının yüzde 40'ını oluşturuyor.

Kapatma sona erdiğinde, zorunlu izne çıkarılan kamu çalışanlarının ödemeleri hemen her zaman geriye doğru, yani kapatma dönemini de kapsayacak şekilde yapılmaya başlanıyor. İzne çıkarılmayan temel kamu hizmetlerinde çalışanlar da görevlerini sürdürmelerine karşın maaş alamıyor.

Federal hükümetin kısmen kapanmasının ülke ekonomisine maliyeti süreç ne kadar uzarsa, o kadar büyük oluyor. Kamu çalışanlarının maaşlarını alamadıkları için harcamalarını kısmaları, turizm sektörünün kamuya ait parklar, sahiller ve müzelerin kapanmasından aldığı darbe, ABD borsalarının ve yatırımların sarsılan güvenle gerilemesi, hükümetin kapanması nedeniyle yaşanan olumsuzlukların başında geliyor. 

Standard & Poor’s analistlerinin yakın zamanda yayınladığı araştırmaya göre, ABD federal hükümetinin bir hafta kapalı kalması ülke ekonomisine 6,5 milyar dolara mal oluyor.

'Hükümetin kapanması', Cumhuriyetçiler açısından büyük prestij kaybı olarak değerlendiriliyor. Zira şimdiye kadar bu durum, Kongre'nin her iki kanadında da çoğunluğu oluşturan bir iktidar partisinin başına hiç gelmedi.

Ayrıca federal hizmetlerin durmasının ardından yapılan değerlendirmelerde hiçbir partinin Kasım ayında yapılacak ara seçimler öncesi hükümetin kapatılmasından sorumlu görünmek istemediği ifade edilmişti.

Kaynaklar: Business HT ve BBC Türkçe