Hayvanlar Renkleri Nasıl Görür? Kendilerini Renklerle İfade Edebilirler mi?
Tıpkı insanlar gibi hayvanlar da pek çok rengi farklı şekillerde algılayabilirler. Uzun bir süre hayvanların renk körü olduğuna ve sadece gri rengin tonlarını görebildiğine inanılsa da, 1990’larda Kaliforniya Üniversitesi’nde köpekler üzerinde yapılan çalışmalar, köpeklerin kısmi renk körü olduğunu ve bazı renkleri görebildiğini ortaya çıkarmıştır.
Köpekler hangi renkleri görür?
Bu çalışmalara göre, köpekler kırmızı ve mavi renkleri birbirinden ayırabilir ve mavi-mor renklerinin çeşitli tonlarını algılayabilir. Kısmi renk körü olan insanlar gibi köpekler de sarı, yeşil ve turuncuyu birbirinden ayırt edemezler. Bu çalışmayı takiben yapılan sonraki deneyler domuz, kedi veya sincap gibi evcil hayvanların da köpekler ile aynı doğrultuda farklı renkleri algıladığını ortaya çıkarmıştır.
Atlar, koyunlar ve domuzlar, köpekler ve kedilerden daha fazla renk çeşidi görebilirler. 2008’de İsviçre’de yapılan bir araştırmaya göre, atlar kırmızı rengi algılamakta zorlanırken, mavi ve yeşil renkleri daha rahat seçebilirler.
Şempanzelerin en sevdiği renk hangisidir?
Amerikalı psikolog Russell L. De Valois, şempanzelerin en az insanlar kadar iyi renk seçebilme yetisine sahipken, maymunların renkleri çok daha iyi gördüğünü, hatta maviyi kırmızıdan daha çok sevdiğini belirtmiştir.
Resim yapan fil Ruby
Bu konuda yapılan daha sonraki araştırmalar, hayvanların nasıl gördüğünü değil, renkler ile kendilerini nasıl ifade ettiğini de ortaya çıkarmıştır. Örneğin, Amerika’daki Phoenix Hayvanat Bahçesi’nde yaşayan Ruby adlı fil, sopalarla yerdeki kumlarla oynamaya başlar. Bunu fark eden bakıcıları Ruby’e fırçalar getirir ve soyut resimler yapmaya başlayan Ruby, 1980’lerde kısa sürede meşhur olur. Ruby’nin resim alışkanlıklarını inceleyen araştırmacılar, güneşli günlerde daha renkli, hava kapalı olduğunda koyu renkleri kullandığını gözlemlemişlerdir. Ruby’nin renk kullanımlarındaki en baskın renk ise bakıcısının giydiği renk olmuştur.
Kuşlar ve balıkların da çok iyi bir görme yetisi olduğuna inanılır. Örneğin, erkek bülbüllerin kendi alanlarını, kırmızı tüylü kuşlara karşı daima koruduğu gözlemlenmiştir. Kuşların çoğunlukla kırmızı çiçeklere ve meyvelere ilgi gösterdiği belirtilir.
Bazı kuşlar ve arıların insan gözünden daha çok renk seçebildiği düşünülür. Parlak renkli çiçekler birçok böcek türünün dikkatini çekerek polen üretilmesini sağlar. Polen üreten bazı hayvan türleri kendi türüne özgü renklere odaklanırlar. Örneğin, arılar polen üretmek için sarı renkli çiçekleri tercih ederler. Polen üreten arılar kırmızı rengi göremezken, kelebekler de özellikle kırmızı renkli çiçeklerden polen üretirler.
Balıkların belirli bir renk tercihi olmamasına rağmen, genellikle kırmızı rengi sevdikleri anlaşılmıştır.
Örneğin, derin deniz balıkları maviye tepki verirken, köpek balıkları yeşili daha çok severler.
Bir diğer ilginç sonuç ise daha renkli hayvanların daha fazla renk türü görebilmesidir. Tavus kuşları ve muhabbet kuşlarının renkleri farelerden, hatta insanlardan daha iyi gördüğü düşünülür.
Bunlara ek olarak, bazı hayvan türleri, insan gözünün göremediği ultraviyole ışınlarını görebilir.
Bazı kuş ve balık türleri, ren geyikleri gibi hayvanlar kırmızıdan mor ötesine, insanların algılayamadığı renkleri seçebilirler. Örneğin, kelebekler ultraviyole ışınlarını daha sağlıklı eş bulabilmek için kullanırlar. Ren geyikleri ise yedikleri yosunları ultraviyole ışınları sayesinde ayırt ederler. Kuşların ultraviyole ışınlarını nasıl gördüğünü araştıran İspanyol araştırmacı Jesús Avilés ise kuşların yavrularını beslemek için yaydıkları ultraviyole ışınlarına baktıklarını belirtmiştir. Daha çok ışın yayan civcivlerin daha aç oldukları ve ebeveynleri tarafından daha çok beslendikleri görülmüştür.
Hayvanlar aleminde renklerin etkisi nelerdir?
Hayvanlar renkleri karşı cinsi etkilemek ve eşleşmek için de kullanabilirler. Örneğin, erkek Hint bülbüllerinin gagaları yaşları ilerledikçe daha da kızıllaşır. Dişi Hint bülbüllerinin de parlak ve kırmızı gagalı erkek bülbüllerle eşleşmeyi tercih ettiği görülmüştür. Kertenkelelerin boğaz renkleri üzerine araştırmalar yapan Sinervoa, Milesc, Frankinob, Klukowsk ve DeNardo, kertenkelelerin turuncu, mavi ve sarı renkli boğazları olduğunu belirtirler. Boğazlarının renkleri tür içindeki hiyerarşik statüyü gösterir. Turuncu boğazlı erkek kertenkelelerinin türleri arasında en üstün tür olduğunu, en geniş hareme ve alana sahip olduklarını gösterir. Mavi ve sarı renk boğazlı kertenkelelerin ise daha az bir alanı ve daha küçük bir haremi vardır.
Bazı hayvanlar ise tehlikeli durumları sezdiklerinde renk değiştirerek kendilerini korurlar. Örneğin, Avustralya ve Havai’de yapılan araştırmalar, mercan balıklarının kendilerini vahşi hayvanlardan korumak için bulundukları ortamın renklerine büründüğünü gösterir. İnsan gözü karanlıkta renkleri seçmekte zorlanırken, birçok hayvanın gece daha keskin görüşe sahip olduğu düşünülür.
Köpekler ve kediler gündüz kısmi olarak farklı renkleri seçebilmesine rağmen, gece olduğunda renkleri çok daha iyi algılarlar. Geko adlı kertenkeleler de gece olduğunda insanlardan 350 kat daha hassas bir şekilde görürler. Bu durum gekolar için çok önemlidir çünkü gekolar gözdeki çomak hücresine sahip değildir. Bunun yerine gözlerindeki koni hücresi daha çok geliştiği için gözleri daha uzun ve hassastır. Güveler ise gece ultraviyole ışınlarını görebilirler.
Sonuç olarak, hayvanlar renkleri iletişim kurmak, sosyal statülerini-ilişkilerini belirlemek ve kendilerini kamufle etmek için kullanılabilir. Dolayısıyla, her bir hayvan türü kendi doğası ve yapısına özgü olarak renkleri farklı şekillerde algılayabilirler.
Yorum Yazın