Halk Kahramanı Olarak Bilinen Nasreddin Hoca’nın Herkes Tarafından Bilinmeyen Karanlık Yüzü
Halk Kahramanı Olarak Bilinen Nasreddin Hoca’nın Herkes Tarafından Bilinmeyen Karanlık Yüzü
Bir tarihi kahraman olarak Nasreddin Hoca'yı ele aldığımızda hazırcevap, nüktedan bir imajın izlerini görsek de neredeyse 600 farklı fıkranın kahramanı olarak bakıldığında ortada dört başı mamur, tutarlı bir karakter bulmanın imkansız olduğu görülür. İşte bu zıt karakterleri barındıran kişiliğin ardında halk hikayelerine kahraman olmasının tercih edilmeyeceği bir Nasreddin Hoca imajının olma ihtimalini hiç düşündünüz mü?
Haydi detaylı akademik çalışmaları da referans alarak birlikte düşünelim.
Kaynak: İlhan Başgöz - Nasreddin Hoca Hikayeleri (Tarihsel Gelişme İçinde Bir Konular Analizi), Toplumbilim Sayı 12, sf. 21-47
İçeriğin Devamı Aşağıda
Reklam
Öncelikle Nasreddin Hoca fıkralarının kökenine inelim.
İçeriğin Devamı Aşağıda
Reklam
Tabii yaşadığı yüzyıla bakarak kimi fıkraların bazı 'yorumlamalara' uğradığını not etmek gerek.
Çokça farklı kaynakta Hoca'nın yaşadığı yıllar telaffuz edilir, Akşehir'deki türbesinde 1393'te bir ziyaret kaydı vardır.
Ayrıca Nasreddin Hoca karakteri sadece Türk kültüründen beslenmez, farklı coğrafyalarda da farklı isimlerle hayat bulur.
Her kültürden ayrı bir özellikle yükselen Hoca'ya verilen "avanti" ismi efendiden bozma kişi anlamına gelir.
İçeriğin Devamı Aşağıda
Reklam
Hoca'nın resmî anlamda bir Hoca olması, bir köyde imam olarak adının geçmesi onun öğretici karakterini açıklar.
İlk Nasreddin Hoca fıkrası 1480 yılında Saltukname'de geçer, derli toplu bir biçimde kültüre nüfuz ettiği tarih ise kaynaklara göre 16. yüzyıldır.
65 fıkra yekpare olarak inançlarla ilgiliyken inanç konusunda iki ayrı kırılımdan söz edebiliriz.
17. yüzyıla gelindiğinde Hoca'nın hikayelerinde bir medrese dokunuşu görülür ve yer yer küfre varan dil yerini günümüzde tanıdığımız haliyle nezakete bırakır.
Siyasi figürlerle de temas halinde olan Hoca Selçuklu ve Osmanlı padişahlarına saygılıdır, kayda değer bir saygı eksikliğinin izi görülmez.
İçeriğin Devamı Aşağıda
Reklam
Hoca'nın Pertev Naili Boratav'ın da yaptığı çalışmalarıyla belirttiği ve çoğu fıkrada görebileceğimiz aşırı iyimser tavrına zıt olarak karısına karşı kaynağı belirsiz bir saldırganlık olduğu ilginç bir detay.
Hoca'nın çokça fıkrasının bulunduğu kadılık müessesesi de derin anlamları barındırır. Özellikle Hoca'nın resmi olarak kadı sıfatıyla yer aldığı fıkralarda.
Nasreddin Hoca'ya atfedilen, toplum zihniyetindeki çürümüş zihniyetin eleştirisini yapan fıkralar ele aldığımız bu tip tartışmalı fıkraların sayısını aşıyor.
Yorumlar ve Emojiler Aşağıda
Reklam
Yorum Yazın
herkes bitti,osmanlı padişahları vs vs,sıra nasreddin hocayamı geldi?bakalım sırada kim var..siz saçma sapan insanları övün..
Böylesine eğlenceli mizaha bile düşman işte bu editör gibi arap t..şağı yalayıcılar. Mizahın elbete müstehcen yanları da olacaktır, iğneleyici tarafları da. ... Devamını Gör
ilhan basgoz hocanin bir konferansina katilmistim. nasrettin hocanin bazi fikralarini anlatsam beni burdan sag cikarmazsiniz derdi.