Cihan Taş Yazio: Hiperaktif Çocukların Akademik Başarısında Ebeveyn Tutumu
Çocuk ve ebeveyn ilişkilerinde her çocuk için annenin yeri farklıdır. Çocukların algı dünyasında anne temel bakımı sağlayan ve hayatta tutan kişi olarak rol almaktadır. Çocuk ve anne arasında temel güven ve bakım ilişkileri olmazsa olmazdır. Çocuklar için hayattaki en önemli olaylardan biri anne ile arasındaki bağın sağlıklı olup olmadığıdır.
Çocuk ile anne arasındaki birliktelik aslında yaş ile paralel değişkenlik göstermektedir. Her dönemin ve her yaşın kendine has özellikleri olduğu gibi aynı zamanda değişken ilişki örüntüleri de barındırmaktadır. Bundan dolayı yaşla birlikte annenin çocuğuna uygun davranışlar geliştirmesi ve öğretmesi istenen bir durumdur. Baba, anneden sonra ikinci rol model olarak çocuk tarafından kabul edilir. Annenin babaya sevgi göstermesi onunla ilgilenmesi çocuk için olumlu gelişmedir ve baba ile arasında yakınlaşmaya neden olmaktadır. Annenin çocuğa katkılarının yanı sıra babanın ilişkisi çocuğun mental ve bilişsel gelişmesine katkı sağlamaktadır. Araştırmalar babanın daha çok zeka gelişmesinde etkili olduğunu göstermektedir.
Hiperaktif çocukların akademik öğrenme becerileri ile kayıtsız ve ilgisiz tutum sergileyen ebeveynler arasında bir bağ var mıdır?
Hiperaktif çocukların davranışları ile ebeveynlerinin karar tutum ve dengesiz davranış sergilemeleri arasında bir ilişkiden söz etmek mümkün müdür ?
Bunları temel alarak gelişen bazı ebeveyn tutumları vardır. Şimdi bu tutumlara bakalım
Baskıcı Otoriter Tutum, Dengesiz Kararsız Tutum, Aşırı Koruyucu Tutum, İlgisiz Kayıtsız Tutum, Demokratik Tutumlar.
Baskıcı Otoriter Tutum çocuğu sürekli kontrol ve denetim altında tutan, kurallara sıkı sıkıya uymasını bekleyen anne – baba tutumudur. Çocuk, sıkı bir kontrol ve baskı altındadır. Kurallara uyulmazsa çocuğa ağır cezalar verilir.
Dengesiz karasız tutumda ise aile içi disiplin vardır. Fakat nasıl uygulanacağı konusu tam olarak bilinmemektedir ve karmaşıklığa neden olmaktadır. Bu durum tamamen ebeveynlerin ruhsal durumu ile ilişkilidir.
Aşırı koruyucu tutum ise ebeveynlerin çocuğun üzerine aşırı düşkün olması ve çocuğun ihtiyaçlarını genel olarak ebeveyn tarafından yapılması durumunda gerçekleşmektedir ve sonuç olarak çocuğun davranış geliştirme şansından yoksun büyümesine neden olabilmektedir. Aynı zamanda çocuğun bilişsel motor gelişimi de yavaşlar ve bu noktada çocuk başkalarının kabul ve onaylarına göre yaşamını şekillendirecektir.
İlgisiz ve kayıtsız aileler bu tutum çocuğa karşı ilgisiz, çocuğun maddi manevi ihtiyaçlarına karşı duyarsız sevgi ve şefkat yetersiz gevşek anne – baba tutumudur. Çocuk kendi haline bırakılır. Çocukların davranışları sınırlandırılmaz.
Demokratik tutum çocuklarını seven ve benimseyen ilişkileri sevgi ve saygıya dayanan sorunları konuşup danışarak çözümleyen anne – babalardır. Bu tutuma sahip olan anne ve babalar çocuklarına karşı hoşgörü sahibi, çocukların destekleyen. Bazı sınırlamalar dışında isteklerini diledikleri biçimde gerçekleştirmelerine izin verirler.
Tutumlar hiç şüphesiz çocuklarda kişilik özelliklerini de etkilemektedir.
Ebeveyn tutumlarına göre çocukların teknoloji kullanımları da aynı zamanda şekillenmektedir. Çocuklar ebeveynlerinden gördükleri ilgi ve sevgi oranında teknolojiye yaklaşıp uzaklaşmaktadırlar. Teknolojiye düşkünlük ile birlikte yabancılaşma, sanal kimlik, suça eğilim, şiddet ve benlik azalması gibi olumsuzluklar görülmektedir. Farklı tutum ve davranışlar çocukların büyümesinde önemli derecede etkisi olduğunu göstermektedir. Ebeveynler çocukların yaşamı boyunca en çok iletişim kurdukları kişilerdir ve öğrenme büyüme ebeveynler tarafından gerçekleşmektedir. Anne ve babaların tutum ve davranışları değiştiği zaman otomatik olarak çocuğun davranışları, öğrenmeleri olayları hangi yönde algıladığı, nasıl tepki verdiği, ileriki yaşamında özgüven ve ne istediğini bilen bir birey olması konusunda önemli bir durumdur. Ebeveynlerin karasız ve otoriter, ilgisiz tutum içinde olmaları aslında çocukların psikolojik belirtiler göstermelerine, özgüven eksikliği olmasına, yalnız hissetmelerine neden olacaktır.
Sonuç olarak hiperaktif çocukların öğrenmeleri daha çok harekete bağlıdır. Masa başında yapılan çalışmalarda zamanları sınırlı kullanmaları ve sıkıldıkları gözlemlenmiştir. Hiperaktif çocuklar kendilerini tam olarak çalışmaya verememek, aynı performansı sonuna kadar devam ettirememek gibi davranışları sergilemektedirler. Bu davranışlar aynı şeklide okulda da devamlılık göstermektedir. Bundan dolayı bu süreçte ebeveynlere çok fazla görev düşmektedir. Çocukların bu davranış halinin evdeki yaşananlardan anne- babanın yaklaşımı ile alakası vardır. Hiperaktif çocuklara özgü öğrenme yöntem ve teknikle eğitim verilmesi o çocukların başarısını etkilemektedir. Dikkat ise öğrenme için en önemli ve gerekli konulardan biridir. Bu nedenle hiperaktif olan çocukların öğrenme şekilleri son derece önemlidir.
Cihan TAŞ
Yorum Yazın