Büyük Felaketlerden Sonra Yaşanan Hayatta Kalma Sendromu Nedir ve Nasıl Başa Çıkılır?
Ülkemizde yaşanılan depremler hepimizi yasa boğdu. Yardım bekleyen insanlar için umudumuz devam etse de hayatını kaybeden vatandaşlarımız için çok üzgünüz. Bu içeriğimizde sizlere deprem, salgın ve savaş gibi olaylarda başka birinin kayıp yaşadığı ama sizin yaşamadığınız bir olaya verilen bir tepki olan 'hayatta kalma suçluluğu sendromundan' bahsedeceğiz.
Birçok insanın hayatını kaybettiği durumlarda kurtulanlar tarafından hissedilen suçluluk duygusuna "survivor's guilt", yani hayatta kalma suçluluğu sendromu deniliyor.
Bu suçluluk hissi, can, mal, sağlık, kimlik kaybı veya insanlar için önemli olan başka bir dizi şeyin kaybedilmesinden sonra da oluşabilir. Bu olay, ikiniz de kayak yaparken bir arkadaşınızın bileğini kırması gibi küçük olaylardan, birçok kişinin hayatını kaybettiği ama sizin kurtulduğunuz bir uçak kazası gibi büyük olaylara kadar değişkenlik gösterebilir.
Travmatik olaylar, suçluluk duygularına ve travma sonrası stres bozukluğuna (PTSD) yol açabilir.
Hayatta kalanların suçluluk duymasına yol açabilecek diğer olaylar arasında toplu silahlı saldırılar, araba kazaları, doğal afetler, askerlik, savaş ve COVID-19 salgını gibi herkesin hayatını değiştiren olaylar yer alır.
Peki bu sendrom bizi nasıl etkiler?
Travmatik bir olaydan zarar görmeden kurtulduğunuzda, muhtemelen tekrarladığınız bir soru olacaktır: 'Neden onun yerine ben ölmedim?' Veya birini kaybettiğinizde 'Keşke onun yerine ben ölseydim' diye düşünmek de bu sendromun belirtilerindendir. Yani bu sendromu yaşadığınız için kendinizden utanmanız olarak da düşünebilirsiniz.
Yaşanılan olaylardan kendinizi sorumlu hissetmek ve "Eğer şöyle yapsaydım bu olay yaşanmazdı" diye düşünmek, travmatik olaylara verilen en yaygın tepkilerdendir.
Centerstone Klinik Müdürü Julie Bailey şöyle diyor:
'Hayatta kalma suçluluğu yaşayan biri, durum hakkında düşünürken genellikle 'Keşke ben...' diye başlayan cümleleri sıklıkla kullandığı görürsünüz. Ancak çoğu durumda durum, kişilerin kontrolünüz dışında gelişir. Bu sendromu yaşayan insanlar, kendi hataları olmayan bir şey için suçluluk duyarlar.'
Hayatta kalma suçluluğu, aslında PTSD'nin bir belirtisi olabilir ve belirtiler oldukça benzerdir.
Hayatta kalma suçluluğu yaşadığınıza dair işaretler şunlardır:
Sizi yaşadığınız travmatik olaylara olaya geri götüren anılarda takılı kalmak veya kabuslar görmek,
Sürekli olarak başınıza gelen kötü olayı düşünmekten kendinizi alamamak,
Yeterince iyi olmadığını düşünmek,
Sinirli veya kızgın olmak,
Yaşananları geride bırakmakta güçlük çekmek
"Hayatta kalma suçluluğunu üstte pişmanlık katmanı olan travma sonrası stres bozukluğu olarak düşünebilirsiniz."
Suçluluk duygusu, depresyon, kaygı bozukluğu ve tütün ürünlerine bağımlı hale gelme dahil olmak üzere PTSD'nin yanı sıra başka zihinsel sağlık sorunlarına da yol açabilir. Ayrıca bu suçluluğu yaşayan kişi kendisini sosyal çevresinden geri çekeceği için ikili insan ilişkileri de bozulabilir.
Peki bu sendromla başa çıkmak için neler yapılabilir?
Duygularınızı hissetmek için kendinize izin verin. Duygularınızı bastırıp ve onlardan kaçmaya çalışmayın.
Farkındalık egzersizi yapın ve kendinizle ilgili olumlu gerçeklere odaklanın.
Kendinizi başkalarından izole etmeyin ve insanlarla bağlantıda kalın. Bu desteğe sahip olmak, mücadelenizde size yardımcı olacaktır.
Çoğu zaman, bir iyilik yapmak suçluluk yükünün ortadan kaldırılmasına yardımcı olur. Ruhunuza iyi gelecek iyilikler yapın.
Profesyonel yardım alın. Profesyonel olarak eğitilmiş bir terapist, zihinsel sağlık sorunlarınızda size yardımcı olabilir.
Bu içerikler de ilginizi çekebilir;
Yorum Yazın