Burçak Yüce Yazio: Yangın ve Doğal Afetlerin Zararını Nasıl En Aza İndiririz?
Genel olarak orman yangınların çıkış nedenlerini biliyoruz.
İçlerinden bazıları yıldırım düşmesi, yüksek sıcaklık gibi doğal afetler olsa da yangınların çoğu yazık ki insan kaynaklı.
Kasten ya da bilinçsizce yapılan basit hatalar yüzünden hektarlarca kilometrekarelik ormanlık alanlarımız içindeki canlılarla yitip gidiyor.
İnsan kaynaklı başlıca ihmal ve dikkatsizlikleri şöyle sıralayabiliriz;
Yakılan bir ateşin tam olarak söndürülmeden olay yerinin terk edilmesi…
Yine yakılan ateşin kontrolsüzce yayılması…
İyi söndürülmemiş sigara izmariti…
Kırılan şişelerden etrafa saçılan cam parçalarının mercek görevi görerek ışığı bir noktada toplayarak kıvılcım oluşturması.
Kasti kısma gelirsek!
Bir insan evladı nasıl bile bile onca canlıyı diri diri yakar diyeceğim…
Lakin bu çiğ süt emmiş insanoğlunun yüzyıllar içerisinde öyle kötülüklerine şahit olduk ki bu cümleyi bile kuramaz olduk.
Peki, çözüm ne?
Onca canlıya zarar veren, atmosferi kirleten orman yangınlarını asgari düzeye indirebilmek için ne yapmalı?
Her zaman söylediğim gibi bizim gibi stratejik bir konumda olan ülkenin düşmanı hiçbir zaman bitmez. Dün de vardı yarın da var olacaklar.
Yapmamız gerekense saldırılar olduktan sonra değil olmadan önce neler yapabileceklerimizi keşfederek hayata geçirmek. Yani gardımızı önceden alabilmek.
Ve bu noktada yeni kuşaklara aktarılacak çevre bilincini öncelemekle birlikte terör kaynaklı ve geniş çaptaki şu son yangını göz önünde bulundurduğumuzda ben çözümü yine bilimde ve teknolojide buluyorum.
Neden mi?
Bakın size bir örnek;
Dubaili bilim insanları ile İngiliz uzmanlar, drone'ları kullanarak bulutlara elektroşok verip bu sayede serbest durumda olan su damlacıklarının bir araya gelerek ağırlaşmasını sağladı. Yani yapay yağmur yağdırdı.
Biz de bu teknolojiye sahip olsaydık şimdi yangın bölgelerine yapay yağmurlarımızı yağdırmıştık.
Tabi bunun için bilimde ve teknoloji de tam gaz ilerlemeliyiz. Çağın gerisinde kalmak yerine robotik kodlamada, yazılımda, savunma sanayinde, istihbarat alanında başı çekmeliyiz.
Mesela erken önlem planı olarak ille de yangınların sıkça yaşandığı ormanlık alanda kıvılcım veya karbondioksit gazına duyarlı sensörler olmalı ve bu sensörlerle bağlantılı su taşıyan dronlar…
Yangın şiddetini artırmadan önü kesilmiş olur.
Çok mu zor?
Değil!
Hadi önünü alamadık ve bugün olduğu gibi yüreklerimizi dağlayan yangın yayıldı diyelim…
Bir B planımız ve yeterli ekipmanımız var mı?
Elimizdeki imkânların (uçak, helikopter vs.) yetmediği aşikâr.
Yani göründüğü üzere yok.
Bizde manzara içler acısıyken diğer ülkelerde durum ne?
Mesela uydular orman yangınları ile mücadelede önemli teknolojilerden biriyken Ruslar uzaya Sputnik uydusunu çoktan yolladı.
ABD ise yangın müdahale ekipleri ile NASA uydularının bir arada çalışmayı yürüttüğü bir acele müdahale sistemine sahip. Uydudan gelen verilerle gün boyu uçaklarla yangın tespiti yapılıyor. Kara ekipleri ise uydu ve uçaklardan gelen bilgileri kısa sürede değerlendirip yangına müdahale ediyor.
Bu konuda en iyi misal ise Avusturya’dan. Bir Avusturya firması, 2019 Kaliforniya yangınını, başladıktan daha sonra 66 saniye içinde tespit etti.
Evet, yanlış duymadınız!
Dahası var…
ABD ise bu istihbaratı üç dakika içinde doğruladı.
Kısacası gerek küresel ısınmayla birlikte gerekse terör eylemleriyle artan orman yangınları karşısında uydular tüm dünyayı kapsayan bir erken müdahale sisteminin öncüsü durumunda.
Orman yangınlarında az evvel bahsettiğim üzere dronelar da kilit bir öneme sahip.
Son yıllarda uydulardan gelen bilgileri doğrulamak ve yangının yerini tespit için bazı ülkelerce dronelar kullanılıyor. Özellikle helikopterlerin rüzgâr yaratabileceği ve uçakların giremediği minik alanlar için çok kullanışlı. Hatta bazı dronelar yangın söndürmek için üretiliyor. Ateşe dirençli yapıda imal edilen bu dronelar, yine insanların giremedikleri kritik noktalara ulaşıp söndürme işlemi yapıyor.
Son yıllarda özellikle ABD’de orman yangınları ile ilgili kullanılan diğer bir teknoloji ise yangın söndürme robotları. Bilindiği gibi yangınlara havadan müdahale oldukça önemli ancak bu havadan müdahalenin yanında karadan müdahale de çok etkili. İtfaiye ekipleri ateşten koruyan ekipmanlara rağmen, yeteri kadar sıcak bölgelere giremeyebiliyor.
Diğer ülkelerde durum buyken insanın “bizim onlardan neyimiz eksik!” diyesi geliyor.
Ezcümle yangın bu kadar büyümeden, onca masum canlı diri diri yanarak can vermeden bu maddi manevi ateşi biz de bilim ve teknoloji ışığında söndürebilirdik.
Şimdi diyoruz ki biz vatanına bağlı yardımsever bir milletiz. Seferber olup yenilerini ekeriz…
Bu ekosistem bu habitat sanki bir yılda oluşmuş gibi…
Yanlış anlaşılmak istemem. Tabi bir yandan da boş durmak yerine ufak adımlar atmalı, fidanlarımızı dikmeliyiz lakin siz beni anladınız. Bu aşamalara gelinmemeliydi.
Bir de bu kriz anlarında sizden ricam üzüntüyle ona buna ahkâm kesip laf dalaşına girmeyelim. Zaten son zamanlarda peşimizi bırakmayan felaketlerden ötürü yeterince üzüldük. Bir de birbirimizi gereksiz yere üzmeyelim, incitmeyelim.
Yorum Yazın
Gündemde olan konuları ele almanız ne güzel, keyifle takip ediyorum. Umarım en kısa sürede sel yangın covid tüm felaketler biter.